Tại phòng hỏi cung của cơ quan mật thám Pháp, chúng tra tấn hai ông Bình và Thuận đủ loại cực hình tàn ác, khủng khiếp nhất. Quay điện, đấm đá, dùi cui, ngâm nước, treo ngược lên xà nhà, cặp điện… Hai ông chết đi, sống lại, nhưng vẫn không moi được điều gì.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội”. Vừa tròn nửa thế kỷ trôi qua, lời dạy của Người cùng Bản Di chúc thiêng liêng vẫn được những thế hệ thanh xuân Việt Nam trao truyền, nối tiếp, lớp đi sau tiếp bước lớp đi trước, viết tiếp khúc hát tuổi 20 tươi đẹp.

Sáng 15-3, lễ khai mạc triển lãm “Lửa thanh xuân” đã diễn ra tại Di tích lịch sử nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội. Đây là hoạt động hướng tới kỷ niệm 88 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26-3-1931 – 26-3-2019), 69 năm ngày truyền thống lực lượng thanh niên xung phong (15-7-1950 – 15-7-2019, 55 năm phong trào “Ba sẵn sàng” (9-8-1964 – 9-8-2019).

Có lẽ, không đâu trên thế giới này, có một giai đoạn lịch sử ghi lại sự hy sinh máu xương đến hào hùng như vậy! Từ thuở vua Hùng dựng nước, trải qua hàng ngàn năm để giành và giữ độc lập, để có được hai tiếng tự do cho dân tộc, các thế hệ người yêu nước Việt Nam đã dùng máu của chính mình để viết nên những trang sử bi hùng và được lưu truyền như một chứng tích cho khát vọng hòa bình mãnh liệt ấy. Một trong số những minh chứng về tinh thần bất diệt đó chính là Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).

"Thực sự xúc động. Khi đến đây, tôi đã biết cả về những đau thương mà chiến tranh gây ra, nhưng cũng biết thêm về lòng nhân ái và vị tha của người Việt Nam", cô Susan Mitchell Mattera, một thành viên của đoàn "Dự án hai phía", con của cựu binh James C. Mitchell Jr. thuộc lực lượng Hải quân Mỹ, nói.

Nhân dịp kỷ niệm 71 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2018), ngày 26-7, Đoàn cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn Đặc nhiệm cơ động, Bộ Tư lệnh Cảnh vệ (Bộ Công an) do Đại tá Hoàng Đình Tuấn, Trung đoàn trưởng làm Trưởng đoàn đã tổ chức hoạt động về nguồn, tham quan di tích Nhà tù Hỏa Lò (số 1 phố Hỏa Lò, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội).

Những câu chuyện về Hà Nội đau thương và kiên cường đã in đậm trong tâm trí những người từng đi qua chiến tranh, để rồi sau 45 năm, tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò, một trưng bày với tựa đề “Tìm lại ký ức” đã giúp những người Hà Nội hồi tưởng về những năm tháng bom đạn Mỹ giội xuống Thủ đô yêu dấu…

Tham gia chương trình, cán bộ, chiến sĩ, đoàn viên của 3 đơn vị và khán giả còn được gặp gỡ, giao lưu với những nhân chứng lịch sử.

Theo nhiều bài viết của những bậc lão thành thì Tổng Bí thư Trường Chinh là người chan hòa rộng lượng. Nếp sống thanh bạch, giản dị của Tổng Bí thư Trường Chinh được lưu truyền trong nhiều chuyện kể.

Sáng 17-1-2017, đúng vào sinh nhật lần thứ 87 của Walter Eugene Wilber, Trung tá hải quân Hoa Kỳ, cựu tù binh phi công Mỹ tại Nhà tù Hỏa Lò, con trai ông đã vượt qua nửa vòng trái đất để đến đây, Khu di tích Nhà tù Hỏa Lò Hà Nội, thực hiện di nguyện của người cha quá cố.

Trong 10 năm qua, Hà Nội đã đầu tư gần 29 tỷ đồng bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích cách mạng kháng chiến.

Theo các tài liệu hiện tại thì mặc dù trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, Chính phủ Việt Nam đã sử dụng nhiều địa điểm để tạm giam giữ phi công Mỹ: khu vực Fafim ở đường Nguyễn Trãi ngày nay, số nhà 17 phố Lý Nam Đế, tuy nhiên nhà tù Hỏa Lò là nơi thường xuyên có số lượng phi công Mỹ bị tạm giam nhiều nhất.

Ngày 17-1, ông Thomas Eugence Wilber, con trai của cố phi công Hải quân Mỹ Walter Eugene Wilber (từng bị bắn rơi và giam giữ gần 5 năm tại nhà tù Hỏa Lò) đã đại diện gia đình đến trao tặng kỷ vật lần thứ 2 cho di tích lịch sử nhà tù Hỏa Lò. Những câu chuyện mà ông Thomas kể lại trong hành trình 12 lần đến đất nước Việt Nam để tìm hiểu những thông tin liên quan đến người cha và đồng đội của ông trên chiếc máy bay bị bắn hạ năm nào đã gây được nhiều xúc động.

• Những kỷ vật chiến tranh qua 5 thập kỷ kết nối hai bán cầu

Ngày 17-1, ông Thomas Eugence Wilber, con trai của cố phi công Hải quân Mỹ Walter Eugene Wilber (từng bị bắn rơi và giam giữ gần 5 năm tại nhà tù Hỏa Lò) đã đại diện gia đình đến trao tặng kỷ vật lần thứ 2 cho di tích lịch sử nhà tù Hỏa Lò, những kỷ vật cha ông đã lưu giữ trong thời gian bị tạm giam tại đây.

• Cuộc đấu tranh cuối cùng tại Nhà tù Hỏa Lò trước ngày Giải phóng Thủ đô

Hội thi: “Tìm hiểu về truyền thống cách mạng và tinh thần đấu tranh yêu nước của các chiến sĩ tại Nhà tù Hỏa Lò” được tổ chức tối ngày 30-9 tại Trung đoàn 600, Bộ tư lệnh Cảnh vệ.

“Kính gửi ông chỉ huy! Từ tháng 12/1971, tôi được phép nuôi một con mèo. Tôi rất thích động vật, nhất là loài mèo. Vì vậy, tôi rất vui khi được nhà cầm quyền cho phép. Tôi cho rằng, sự đối xử như vậy, dù là hành động rất nhỏ nhưng rất văn minh, biểu lộ chính sách khoan hồng, nhân đạo của Nhà nước Việt Nam... Một khi tôi được phóng thích, cho tôi xin phép được mang con mèo về nước... Hy vọng thiết tha rằng ông không bỏ qua lời đề nghị của tôi” - bức thư của nữ tù binh Mỹ duy nhất tại Nhà tù Hỏa Lò Monica Swinn gửi ông Trần Trọng Duyệt viết.

Những hiện vật ghi dấu ấn Hỏa Lò của người cha cựu tù binh phi công Mỹ đã được lưu giữ cẩn thận để rồi nhiều thập kỷ sau, người con trai đã kỳ công đi cả vòng trái đất để thực hiện ước nguyện được “trở về” của người cha quá cố…

Một trong những lá thư cuối cùng mà Trung tá phi công Hải quân Mỹ Walter Eugence Wilber viết mừng sinh nhật lần thứ 13 của cậu con trai của mình là khi ông đang có mặt trên một chiến hạm, đề ngày 15-6-1968. Đúng một ngày sau đó, chiếc máy bay ông điều khiển để ném bom bắn phá miền Bắc bị quân ta bắn hạ tại bầu trời huyện Đô Lương (tỉnh Nghệ An).

Ngày 15-8, ông Thomas Eugene Wilber, người con trai thứ hai của cố Trung tá phi công Hải quân Mỹ Walter Eugene Wilber đã đích thân đến di tích nhà tù Hỏa Lò để hiến tặng những kỷ vật trong thời gian gần 5 năm bố ông bị giam giữ tại đây (1968 -1973).

• Cuộc đấu tranh cuối cùng tại Nhà tù Hỏa Lò trước ngày Giải phóng Thủ đô
• Gương chiến đấu, hy sinh của chiến sĩ cộng sản tại nhà tù Hỏa Lò mãi mãi ngời sáng

Ngày 16/10, tại số 1 phố Hỏa Lò (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), BQL Di tích Nhà tù Hỏa Lò phối hợp Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam; Trung đoàn CSCĐ và Phòng PA 65 Công an TP Hà Nội tổ chức cuộc thi “Tìm hiểu về di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò”.