#mưu sinh

Tháng 6, gió Tây Nam ràn rạt. Vùng biển Cửa Tùng (Quảng Trị) không còn êm như tấm lụa trải. Từng đợt sóng ngầm dội vào bãi đá, tung bọt trắng xóa lên bờ. Thế nhưng dưới đáy rạn đá kia, những bóng người vẫn lặn ngụp, như thể đang vẽ lên mặt biển một cuộc mưu sinh lặng thầm mà dữ dội, để bắt cho bằng được vài con tôm hùm giống bé hơn ngón tay út.

Kình Phê là biệt danh tự lão đặt cho mình. Mỗi lần ngồi quán cóc chém gió, lão tự vỗ ngực cho rằng cuộc đời lão phê nhất là bỏ nước lên bờ nhưng vẫn kiếm được bát cơm độn sắn. Và, lão cũng tâm đắc lắm lắm cái phê của hương vị thuốc lào, say tít tịt tận kẽ răng. Lão nói, bi thuốc lào mà lão rít bao giờ cũng lưng lửng nơi cuống họng, rồi loang dần đến tận các tế bào thần kinh trong cơ thể.

Lấp lánh trong niềm tin của người dân xứ đảo là sự kiêu hãnh về hòn đảo tiền tiêu. Trải qua biết bao biến thiên của lịch sử, của đời người, cuộc sống của người dân Lý Sơn đã có nhiều đổi thay đến ngỡ ngàng trong ấm no của vùng đảo như ám tiêu chắn trước cửa ngõ biển Đông của xứ biển miền trung.

Khu vực lòng hồ thủy điện Cần Đơn thuộc địa bàn xã Phước Minh, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước, là nơi mưu sinh của nhiều hộ gia đình Việt kiều Campuchia di dân tự do, hồi hương từ nhiều năm nay.

Trên đoạn sông Son, những người chèo đò đưa khách tham quan một phần các hang động ở Phong Nha - Kẻ Bàng ngày ngày vẫn miệt mài đón đưa khách. Những nụ cười mưu sinh sáng bừng lên trong nỗi vất vả nhưng cũng có những nụ cười hài lòng của du khách bốn phương.

Chênh vênh và nhọc nhằn, họ đánh đổi công sức giữa gian nan và cả rủi ro để mưu sinh. Cao nguyên dưới nắng vẫn có những người miệt mài thu hái hồ tiêu, bất chấp những bất trắc hiển hiện dưới mỗi bước chân mình.

Văn hóa có những dư âm, dư chấn khá thú vị. Đã hơn nửa năm trôi qua, nhưng sự kiện nhóm nhạc BLACKPINK đến Hà Nội vẫn để lại nhiều bàn luận xoay quanh việc thụ hưởng giá trị văn hóa. Đã đến lúc chúng ta không chỉ nói về cái hay, cái lạ mà còn bàn về cái đúng, cho hiệu quả khi tiếp nhận. Hay nói cách khác, chuyện ăn, chơi, giải trí cũng gian nan chẳng kém việc mưu sinh trong cuộc sống hôm nay.

Tôi ngồi thật lâu trên cảng Bến Đầm, nhìn những con tàu chở hàng rẽ sóng tiến về phía mình. Trên cầu tàu, ánh đèn đã bật sáng, biển quấn quýt ôm lấy từng số phận con người. Không khí cửu vạn cũng hối hả cho kịp chuyến hàng đêm…

Nếu như trước kia, nói đến công nhân là công việc vất vả, tối mày tối mặt và mệt mỏi vì tăng ca liên tục… thì bây giờ, có việc làm ổn định, được tăng ca đều đặn lại là niềm mong mỏi, ước ao của bao người. Đến xóm công nhân, vào khu nhà trọ những ngày này, câu chuyện râm ran vẫn là "có bị cắt hợp đồng chưa, bị giảm giờ làm không"… khiến lòng người không khỏi xót xa.

Từ nhu cầu mưu sinh của người bắt bẫy, những loại chim hoang dã được đem về bán cho mọi nhu cầu từ ẩm thực tới việc phóng sinh hay phục vụ thú chơi giam cầm. Trong đó, có bi kịch của vô số chim trời không thể thoát ra.

Để nghệ sĩ không còn loay hoay với cuộc sống mưu sinh, bên cạnh sự nỗ lực làm mới của các nhà hát và của bản thân mỗi nghệ sĩ sân khấu truyền thống thì Nhà nước cần có sự quan tâm đặc biệt thông qua các chính sách, chế độ đãi ngộ. Trước sự lan tỏa của Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 và nhất là từ Hội thảo Văn hóa 2022 với chủ đề "Thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa" hy vọng sẽ có sớm những chính sách cụ thể để nâng cao đời sống nghệ sĩ sân khấu truyền thống nói riêng và đời sống nghệ sĩ nói chung.

Ấp ủ giấc mơ đổi thay số phận, nhiều người đã chọn con đường xuất ngoại để mưu sinh. Nhưng, không ít thân phận đã một đi không trở lại, bỏ mạng trên những chuyến hành trình khi chưa chạm đích đến. Hoặc, nếu may mắn hơn, một số người tìm được công ăn việc làm, nhưng rồi cũng bị đày đọa đến bầm giập nơi xứ người. Xuất ngoại chui, di dịch cư trái phép đang là vấn nạn, gây ra nhiều hệ lụy trong những năm gần đây.

Hiện nay, một thực tế đáng buồn là đời sống nghệ sĩ sân khấu truyền thống như chèo, tuồng, cải lương… gặp phải rất nhiều khó khăn, chật vật, thậm chí có người phải lựa chọn một là bỏ nghề, hai là tìm việc làm thêm để trang trải cuộc sống. Đâu là giải pháp để những người nghệ sĩ gắn bó với văn hoá dân tộc sống được bằng nghề trong bối cảnh hiện nay?

Nhiều năm nay, trẻ em mưu sinh đường phố trên địa bàn TP Hồ Chí minh đã không là điều xa lạ gì nữa. Bên cạnh câu chuyện bát cơm manh áo, còn là không ít những cảnh tượng xót xa, nhức nhối. Trên các nẻo đường tấp nập và đêm khuya, những bóng bé nhỏ liêu xiêu, dật dờ đứng ngồi, lom khom, thấp thỏm... ngửa tay, giơ mũ xin tiền. Liệu có những đường dây chăn dắt, bắt các em phải trở thành những con rối bất đắc dĩ hay không?

Pháp là một trong những quốc gia châu Âu chịu thiệt hại nặng vì đại dịch COVID-19. Vì thế dù sinh hoạt thường ngày đã có vẻ như trở lại bình thường nhưng nhiều người đều thừa nhận rằng trong suy nghĩ của họ, ngoài việc gặp phải những khó khăn liên quan đến tài chính thì hình bóng COVID-19 vẫn lẩn quất đâu đó chứ chưa thực sự biến mất.

Dưới cái giá lạnh của biển cả ngày đông, họ treo mình trên khắp ghềnh đá lầm lũi cào, nhặt từng cọng rong mứt bé xíu, trơn tuột. Từ bao năm nay, thứ hương vị đặc trưng này đã trở thành một nghề mưu sinh hiểm nguy vất vả của người dân miền biển, gắn liền với mùa biển động sóng trào…

Qatar nổi tiếng là đất nước giàu có, với những tòa nhà cao chọc trời và dàn siêu xe dùng làm taxi. Tuy nhiên, những người lao động ở đây cũng giống như bao quốc gia khác, phải mưu sinh bằng nhiều nghề khác nhau và không phải nghề nào cũng dễ kiếm tiền như người ta tưởng. Mùa World Cup đơn giản chỉ khiến công việc của họ bận rộn và thú vị hơn thường lệ…

Đêm về khuya, vẫn có những người cặm cụi với công việc không một phút ngơi nghỉ. Họ là những người phụ nữ, đêm đêm neo mình giữa lòng thành phố trong khung cảnh phồn hoa đầy âm thanh, làm công việc đồng nát để mưu sinh.

Họ trở dậy khi những người khác vừa đi ngủ, trong cánh rừng đêm đen sẫm, chỉ thấy loang loáng ánh đèn pin. Cho đến khi trời ửng đỏ, họ mới ngơi công việc thu hoạch “vàng trắng” miền đất đỏ.

Dưới ánh sáng rực rỡ của sự xa hoa, giữa bao con người đổi giấc ngủ cho những cuộc vui thâu đêm suốt sáng, luôn tồn tại phận đời tìm kiếm miếng ăn, có những đứa trẻ đã và đang đánh đổi cả tuổi thơ của mình để mưu sinh. Tất cả những hình ảnh ấy tạo nên một bầu không khí đặc trưng mà chỉ phố Tây - Bùi Viện mới có.