Mất 1 năm nữa mới kiểm soát được hoàn toàn thành trì của IS ở Iraq?

Thứ Sáu, 25/11/2016, 16:45

Kể từ khi các lực lượng vũ trang Iraq, bao gồm cả những chiến binh người Kurd với sự hỗ trợ bằng hỏa lực không quân của liên quân quốc tế do Mỹ dẫn đầu, đã đạt được nhiều thắng lợi quan trọng trong chiến dịch giải phóng Mosul, thành phố lớn thứ nhì Iraq, bị Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS chiếm giữ từ năm 2014 thì những ngày gần đây, chiến dịch này xem ra có vẻ chững lại bởi sự phản công điên cuồng, quyết liệt của IS trong tình thế "chẳng còn gì để mất".

Người dân ở Mosul “một cổ hai tròng”

"Quân đội Iraq và các chiến binh người Kurd, được hỗ trợ bằng máy bay của liên quân quốc tế do Mỹ dẫn đầu đang phải đối mặt với sức kháng cự mãnh liệt từ các tay súng IS kể từ hôm thứ bảy, 19-11-2016, sau khi đã buộc IS phải rút lui sâu về phía đông thành phố Mosul…".

Tướng Sami al-Aridi, tư lệnh Lữ đoàn lực lượng đặc biệt Iraq cho hãng tin Daily News biết như trên khi ông đang trực tiếp điều động một tiểu đoàn tinh nhuệ của binh chủng này nhằm vô hiệu hóa các tay súng IS bắn tỉa cùng các ổ đề kháng, vũ trang bằng hỏa lực chống xe tăng, súng phóng lựu và súng cối.

Quân đội Iraq giương lá cờ IS như để khẳng định Mosul sẽ được giải phóng.

Theo tướng Sami al-Aridi, sau khi tái chiếm hoàn toàn khu vực Tahrir hôm thứ sáu, quân đội Iraq tiến vào Muharabeen Ulama với sự thận trọng vì đây là nơi cư trú của rất nhiều thường dân, và các tay súng IS đã sử dụng họ để làm lá chắn sống. Muhamad Alim, một sĩ quan thuộc Tiểu đoàn lực lượng đặc biệt số 3 nói: "Những cột khói đen cuồn cuộn bốc lên từ những khu dân cư sầm uất nhất Muharabeen Ulama. Hàng trăm dân thường thoát ra từ những vùng chiến sự cho biết IS đã đốt nhà nhằm ngăn cản bước tiến của quân chính phủ, cũng như lợi dụng bức màn khói để tổ chức chống trả".

Ngay trước buổi trưa ngày 19-11, một kẻ đánh bom tự sát bất ngờ xông ra từ một ngôi nhà trong khu phố Tahrir rồi kích nổ áo bom mặc trong người khiến 4 binh sĩ Iraq bị thương. Đến chiều, một kẻ đánh bom xe cho nổ tung một chiếc bán tải trên phố Aden, giết chết 1 người lính và làm bị thương 3 người khác.

Một cảnh sát Iraq làm nhiệm vụ tái lập an ninh và truy tìm những tay súng khủng bố IS trà trộn trong dân chúng cho biết nhiều người dân Mosul vẫn sợ bị IS trả thù nếu chẳng may một lần nữa, thành phố này lại rơi vào tay bọn chúng: "Tuy vậy, họ vẫn ngầm báo tin cho chúng tôi bằng nhiều cách, chẳng hạn như hôm trước, có người đàn ông lúc đi ngang chúng tôi đã cố ý đánh rơi mẩu bánh mì cầm trên tay rồi đưa mắt ra hiệu cho chúng tôi chú ý đến mẩu bánh ấy. Đợi ông ta đi khỏi, tôi nhặt lên thì thấy trong ruột bánh có một mảnh giấy, ghi rõ họ tên và nơi ẩn náu của 3 tay súng IS, giả như dân thường. Vài tiếng sau khi bị bắt, chúng khai ra nơi cất giấu vũ khí, gồm 2 khẩu súng chống tăng RPG, 4 khẩu AK, 2 áo bom cùng 15kg thuốc nổ".

Trước đó, vào cuối ngày 18-11, một nhóm chiến binh IS đã tập kích vào ngôi làng Imam Gharbi nằm ở phía nam Mosul và kiểm soát nó trong nhiều tiếng đồng hồ rồi mới tháo chạy vì hỏa lực khủng khiếp từ những máy bay do phi công Anh, Mỹ, thuộc liên quân điều khiển.

Lực lượng dân quân người Kurd trong chiến dịch giải phóng Mosul.

Kết quả 9 tay súng IS chết tại chỗ còn phía Iraq, 3 cảnh sát chết cùng 4 người khác bị thương trong lúc ở phía tây thành phố Mosul, lực lượng dân quân người Shiite do quá chủ quan, đã để các tay súng IS kiểm soát toàn bộ sân bay quân sự Tal Afar trong đêm thứ sáu. Jaafar al-Husseini, phát ngôn viên của tổ chức Hezbollah cho biết các vụ đụng độ gần như phá hủy hoàn toàn sân bay và về mặt tinh thần, chiến thắng này sẽ là một bệ phóng quan trọng cho IS.

Về phía lực lượng dân quân người Kurd thì ngay từ ngày 18-11, họ đã phải ngừng các cuộc tấn công vào một số các ngôi làng ở phía đông thành phố Mosul do sự kháng cự mãnh liệt từ phía IS. Mahmoud al-Khatib, một tay súng người Kurd cho biết: "Bọn IS cố thủ trong các ngôi nhà và các giao thông hào kiên cố, sử dụng súng bắn tỉa bắn vào chúng tôi, buộc chúng tôi phải nằm ép mình xuống sát mặt đất vì cứ nhô đầu lên là ăn đạn ngay".

Đã vậy, việc yểm trợ của không quân liên minh do Mỹ dẫn đầu không phải lúc nào cũng kịp thời và chính xác. Kemail Aturk, đại đội trưởng đại đội C, dân quân người Kurd nói: "Một chiếc máy bay với hàng chục quả bom và tên lửa, phóng ào ào xuống mục tiêu - nhưng chỉ có một tay súng bắn tỉa IS nên chẳng giúp ích gì nhiều cho chúng tôi. Cái mà chúng tôi cần là sự quan sát, chỉ điểm chính xác từ trên không để chúng tôi có thể tìm ra cách đánh thích hợp".

Và mặc dù Quân đoàn 9 Iraq đã hoàn toàn làm chủ quận Hamdaniya, cũng nằm ở phía đông Mosul nhưng các tay súng IS ở các vùng ven đã kịp thời xây dựng những công sự kiên cố, đồng thời đổ đầy dầu vào các giao thông hào rồi nổi lửa đốt nhằm cản đường tấn công của liên quân. Nhiều người dân chạy thoát khỏi vùng này cho biết, lượng dầu mỏ trước kia IS dùng để bán trên thị trường chợ đen, lấy tiền mua vũ khí và trả lương cho lính tráng của chúng thì bây giờ, chúng bắt dân thường lăn hàng chục thùng phi, đổ đầy các giao thông hào, các hố bom rồi yêu cầu họ phải ngồi yên tại chỗ.

Khi có dấu hiệu quân đội Iraq tiến đến gần, IS ra lệnh cho họ phải châm lửa đốt. Al-Akhadi, người dân quận Hamdaniya, đã từng bị IS đem ra làm lá chắn sống kể lại: "Chúng tôi một cổ hai tròng, châm lửa đốt dầu thì bị quân đội Iraq bắn vì họ tưởng chúng tôi là IS, còn bỏ chạy thì IS bắn. Đằng nào cũng chết. Một người bạn tôi là Akkhad lúc thấy quân chính phủ tiến vào, đã nhảy xuống cái hố đầy dầu với hy vọng sẽ sống sót. Ai ngờ một thằng IS nhìn thấy, bắn vào đó một quả đạn phóng lựu. Bạn tôi chết cháy như cây đuốc".

“Tiếp cận” nhưng chưa thể dứt điểm

Bất ngờ trước sự chống trả của IS ở vùng này, tướng Haider al-Obaidi, chỉ huy Quân đoàn 9 Iraq nói: "Chúng tôi cứ nghĩ IS sẽ dễ dàng buông súng nhưng quân đội đã vấp phải sự kháng cự bằng đạn pháo và đánh bom liều chết của phiến quân IS. Đã có 12 vụ đánh bom như vậy xảy ra rồi". Điều này cho thấy cuộc chiến giành lại thành trì cuối cùng mà IS hiện đang kiểm soát tại Iraq sẽ còn gặp nhiều khó khăn trong bối cảnh tổ chức khủng bố này "chẳng còn gì để mất".

Và không chỉ đánh bom tự sát ở Mosul, có vẻ như để "chia lửa" cho chiến trường này, nhiều vụ đánh bom khác được IS thực hiện ở nhiều nơi trên đất nước Iraq. Tại một trạm kiểm soát của cảnh sát ở thành phố Fallujah, phía tây Baghdad - nơi IS đã từng chiếm lĩnh trước đó, 8 người đã thiệt mạng và 25 người khác bị thương khi hai kẻ đánh bom lao xe vào trạm rồi cho nổ tung.

Một kẻ đánh bom tự sát khác đã giết chết 6 người và làm bị thương 6 người tại một ngôi làng gần Kerbala - nơi người Shiite chiếm đa số khi họ đang chuẩn bị tiến hành một sự kiện tôn giáo lớn. Các vụ khủng bố nói trên cho thấy mặc dù IS đã bị mất nhiều vùng lãnh thổ trong năm qua - và đang phải đối mặt với một trận chiến lớn để giữ lại Mosul nhưng chúng vẫn có thể gieo rắc sự kinh hoàng trên khắp Iraq, ngay cả khu vực trung tâm thủ đô Baghdad.

Giao thông hào đổ đầy dầu được IS đốt cháy để ngăn cản đà tiến công của quân đội Iraq.

Cho tới trưa chủ nhật, 20-11, quân đội Iraq đã kiểm soát được phần lớn mặt trận phía đông và đang tiến sâu hơn về hướng bắc. Chỉ huy một tiểu đoàn xe tăng trong chiến dịch tái chiếm Mosul cho biết: "Chúng tôi đang tiếp cận Mosul để tiến tới giải phóng hoàn toàn thành phố này. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất bây giờ là làm thế nào để bảo đảm an toàn tính mạng người dân. Điều này rất quan trọng bởi lẽ các phần tử khủng bố đang sử dụng dân thường làm lá chắn sống. Vì thế, tốc độ tiến quân có phần chậm lại, các hoạt động quân sự phải rất chính xác trong khu vực có nhiều nhà cửa - là nơi sinh sống của hơn 1 triệu dân thường".

Trong một thông báo được phát đi vào trưa ngày 19, ông Javad al-Shamri, Giám đốc truyền thông của Ủy ban nhân quyền Iraq cũng đã xác nhận nhóm Nhà nước Hồi giáo IS hiện đang bắt giữ khoảng 2.000 người dân thành phố Mosul và đưa họ tới sân bay Tal Afar để làm lá chắn sống, chống lại việc tái chiếm địa điểm chiến lược này.

Ông Javad al-Shamri nói: "Trong những ngày tới, giao tranh có thể sẽ còn dữ dội hơn khi quân đội Iraq tiến hành những cuộc tấn công nhằm vào Mosul từ nhiều hướng khác nhau. Những trận đánh có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần, và rất khó dự đoán khi nào nó kết thúc. Nhưng kể cả lúc nó đã kết thúc, trong số hơn 6.000 tay súng IS ở Mosul, sẽ có bao nhiêu tên trà trộn vào thường dân để tiếp tục thực hiện những vụ đánh bom tự sát?".

Tại thị trấn Bashiqa, cách thành phố Mosul khoảng 13km về phía đông bắc, nơi vừa được quân đội Iraq tái chiếm, các tín đồ Thiên Chúa giáo kéo chuông nhà thờ Saint George lần đầu tiên để chào mừng ngày giải phóng kể từ khi IS kiểm soát khu vực này hồi mùa hè năm 2014. Phần lớn nhà cửa trong thị trấn đều đã tan hoang vì đạn pháo và những cuộc không kích. Một số các bức tường còn sót lại lỗ chỗ vết đạn.

Key Adams, phóng viên tờ "Người hướng dẫn khoa học Thiên Chúa giáo - The Christian Science Monitor" tường thuật: "Các bức tượng bên trong nhà thờ bị đập nát, những bức tranh thánh bị sơn phủ bằng một màu đen. Từng dãy ghế được xếp lại thành giường ngủ cho lính IS, cửa số biến thành nơi đặt súng bắn tỉa. Sàn nhà vương vãi vỏ đạn, ống tiêm, vỏ hộp thuốc cầm máu cùng bông băng bẩn thỉu. Ở nghĩa trang nhà thờ gần đó, những tấm bia cũng bị đập nát và nhiều ngôi mộ bị san bằng".

Vẫn theo Key Adams, ngay sau khi thị trấn Bashiqa được giải phóng, một nhóm những người đàn ông đã chuẩn bị một cây thập giá lớn bằng gỗ để gắn lên tháp chuông nhà thờ vì cây thập giá cũ đã bị IS đập bỏ. Al-Khoury Benyamen, cư dân thị trấn Bashiqa cho biết: "Khi IS kiểm soát nơi này, chúng chặt đầu vị linh mục và cấm không cho bất cứ một ai bước vào nhà thờ. Bây giờ, chúng tôi sẽ dựng lại để chứng tỏ nhà thờ vẫn còn đây, và đức tin của chúng tôi vẫn tồn tại".

Cho đến trưa ngày 19-11, khi chiến sự đã tạm thời lắng xuống, Chính phủ Kuwait đã gửi 1.000 hộp cứu trợ nhân đạo khẩn cấp, bao gồm thức ăn, nước uống cho người dân hai huyện Samah và al-Arbajiyeh ở miền đông Mosul.

Ibrahim Saad, cư dân huyện al-Arbajiyeh nói: "Khi quân đội Iraq tiến vào, chúng tôi cởi áo khoác và giơ tay lên để chứng tỏ mình không mặc áo bom. Nhiều người khác vẫy cờ trắng. Trước đó, suốt nhiều ngày liền chúng tôi không có thức ăn, không có điện cũng như không có bất kỳ một sự hỗ trợ nào về y tế. Nước uống phải ra sông lấy nhưng đó là những chuyến đi đổi mạng vì nhiều người đã bị lính bắn tỉa IS hạ sát"

Là thành phố lớn thứ hai ở Iraq, Mosul rơi vào tay IS từ mùa hè năm 2014. Đến ngày 17-10-2016, chiến dịch tái chiếm Mosul, thành trì cuối cùng của nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng đã được quân đội Iraq triển khai với sự tham gia của lực lượng dân quân người Kurd cùng các nhóm vũ trang người Shiite, được tổ chức Hezbollah hậu thuẫn, cùng không quân Anh, Mỹ… Văn phòng Cao ủy về người tị nạn Liên Hiệp Quốc cho biết hơn 56.000 thường dân trong tổng số gần 1,5 triệu dân ở Mosul đã phải rời bỏ nhà cửa kể từ khi chiến dịch phản công tái chiếm Mosul của quân đội Iraq nổ ra.

Theo Hải quân Trung tướng Vincent Stewart, Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ, phát biểu trong một phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ, có thể phải mất 1 năm nữa mới có thể kiểm soát hoàn toàn thành phố Mosul.

Cao Trí (tổng hợp)