Bí mật ngôi trường mang tên "School of Americas”
- Cảnh sát Pháp phá âm mưu ám sát Tổng thống Marcon
- Những tình tiết ly kỳ về kẻ ám sát Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln
- Venezuela tiết lộ gây sốc về vũ khí ám sát Tổng thống Hugo Chavez
Ngay khi Thế chiến thứ 2 vừa kết thúc, bản đồ châu Âu được vẽ lại, một nhóm các tướng lĩnh Mỹ đã nghĩ đến những cuộc chiến tranh tiếp theo, trong đó khu vực châu Mỹ La tinh được xem là điểm nóng tiềm ẩn.
Vì vậy, năm 1946, một trường học mang tên "School of Americas - viết tắt là SOA" ra đời. Điều đặc biệt của ngôi trường này là nó chỉ chuyên đào tạo những kẻ giết người theo "đơn đặt hàng" nhằm loại bỏ những chính trị gia, những lãnh tụ của các hội đoàn, tôn giáo…, ở các nước châu Mỹ La tinh, không chịu đi theo quỹ đạo của Mỹ.
Ngôi trường của những “sát thủ chính trị”
Khởi đầu - năm 1946 - SOA đặt cơ sở đào tạo tại Fort Gulick, Panama. Từ năm 1960, dưới thời Tổng thống Mỹ J. F. Kennedy, SOA được lệnh "ưu tiên huấn luyện về chống nổi loạn cho các nhân viên quân sự của các quốc gia châu Mỹ La tinh".
 |
| Học viên WHINSEC nhận bằng tốt nghiệp, tháng 3-2014. |
Đến năm 1984, Chính phủ Panama yêu cầu SOA phải chuyển ra khỏi lãnh thổ của họ theo các điều khoản trong Hiệp ước kênh đào Panama, nhưng nguyên nhân sâu xa là hồi cuối thập niên 1970 và đầu thập niên 1980, hàng nghìn chính trị gia cùng những nhà hoạt động nhân quyền, đối lập với Chính phủ Guatemala đã bị ám sát. Theo Ủy ban giám sát Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, tướng Manuel Antonio Callejas y Callejas, lúc ấy là chỉ huy Cơ quan Tình báo quân đội Guatemala và đã tốt nghiệp trường SOA, phải chịu trách nhiệm chính trong những vụ giết người này.
Năm 1982, tướng Jose Efrain Rios Montt trở thành tổng thống Guatemala. Ông này cũng xuất thân từ SOA. Là một nhà độc tài khét tiếng, Rios Montt nổi danh với câu nói: "Những hạt đậu cho những kẻ nghe lời, những viên đạn cho đám còn lại, (Beans for the obedient, bullets for the rest"). Các nhà bảo vệ nhân quyền ước lượng chỉ trong 1 năm cầm quyền (1982-1983), Tổng thống Montt với sự trợ giúp đắc lực của Callejas, đã đưa khoảng 60.000 người Guatemala có khuynh hướng đối lập về "bên kia thế giới".
Bị trục xuất khỏi Panama, SOA chuyển cơ sở về Trung tâm huấn luyện Lục quân Mỹ ở Fort Benning, bang Georgia. Theo cựu Tổng thống Panama là ông Jorge Illueca thì "SOA là căn cứ lớn nhất của sự bất ổn ở châu Mỹ La tinh". Ngoài ra, SOA còn được gọi là "Trường của những sát thủ chính trị", "Nhà trẻ của những đội hành quyết".
Một trong những vụ ám sát chính trị nổi tiếng nhất của SOA là vụ giết đức Tổng Giám mục Oscar Arnulfo Romero y Galdamez ở thành phố Sal Salvador, xảy ra vào ngày 24-3-1980 khi ông đang cử hành một thánh lễ trong nhà nguyện của một bệnh viện. Trước đó, ngày 12-3-1977, linh mục Rutilio Grande, người đứng ra thành lập những nhóm tự lực nhằm mục đích cải thiện cuộc sống dân nghèo - và cũng là bạn thân của Tổng Giám mục Galdamez - bị ám sát. Cái chết của Rutilio Grande đã tác động sâu sắc đến Galdamez. Ông lên tiếng kêu gọi Chính phủ El Salvado mở cuộc điều tra nhưng họ im lặng.
Năm 1979, Junta lên nắm quyền tổng thống El Salvador rồi tiến hành những chiến dịch ngược đãi nhân quyền một cách quy mô, dẫn đến nguy cơ nội chiến. Tháng 2-1980, Tổng Giám mục Galdamez viết thư cho Tổng thống Mỹ Jimmy Carter. Trong thư, ông chỉ trích Chính phủ Mỹ đã viện trợ quân sự cho chính phủ El Salvador đồng thời cảnh báo rằng việc gia tăng viện trợ quân sự của Mỹ sẽ khiến cho cho sự bất công và đàn áp chính trị ở El Salvador gia tăng theo cấp số nhân. Tuy nhiên, bức thư ấy không bao giờ được hồi đáp.
Chỉ 1 tháng sau khi bức thư được Tổng Giám mục Galdamez gửi đi, ngày 24-3-1980, khi đang cử hành một thánh lễ tại một nhà nguyện trong một bệnh viện ở thành phố Sal Salvador, Tổng Giám mục Galdamez bị bắn 2 phát vào đầu. Nhân vật tình nghi lên kế hoạch cho vụ ám sát là Roberto D'Aubuison, sĩ quan an ninh El Salvador, đã tốt nghiệp trường SOA cùng 2 nhân viên an ninh khác. Về sau, khi Roberto D'Aubuison trở thành Đội trưởng "Đội trừng phạt", ông ta cũng đã nhúng tay vào nhiều vụ giết người, trong đó có vụ thảm sát ở El Mazote, nơi mà hơn 900 đàn ông, phụ nữ và trẻ em đã bị giết.
Năm 1997, Giáo hoàng John Paul II dự định phong danh hiệu "Chân phước - Servant of God" cho cố Tổng Giám mục Galdamez nhưng khi tìm hiểu nguyên nhân cái chết của ông thì việc xác minh bị ngừng lại. Mãi đến năm 2012, Giáo Hoàng Benedict XVI mới lại tiếp tục tiến hành và đến ngày 3-2-1015, Giáo hoàng Francis chính thức tuyên bố Tổng Giám mục Galdamez tử vì đạo. Ông được phong "Chân phước" vào ngày 23-5-2015 vì đã "nỗ lực cho một nền hòa bình lâu dài ở El Salvador".
Đào tạo để giết người
Kể từ khi bắt đầu mở cửa chiêu sinh vào năm 1946, mỗi năm SOA nhận đào tạo từ 700 đến 2.000 học viên do một số các quốc gia châu Mỹ Latinh gửi tới. Đại đa số những người này là những người ưu tú nhất trong quân đội, cảnh sát và các đơn vị vũ trang đặc biệt khác.
Mỗi khóa huấn luyện kéo dài 2 năm bao gồm các bài học về chiến tranh tâm lý, chiến tranh du kích và chống du kích, kỹ thuật tra tấn, hỏi cung, kỹ thuật giết người bằng những loại vũ khí từ thô sơ đến hiện đại, chiến thuật tác chiến trong thành phố, rừng núi, sình lầy. Bộ máy giảng viên của trường gồm nhiều sĩ quan xuất sắc thuộc nhiều binh chủng trong quân đội Mỹ.
Cũng không thiếu những chuyên gia tâm lý, những nhà báo tên tuổi đến từ một số trường đại học và những cơ quan truyền thông lớn ở Mỹ. Họ dạy các học viên kỹ thuật tuyên truyền, cách chuẩn bị dư luận trước khi thực hiện một vụ "dọn dẹp vệ sinh - tiếng lóng ám chỉ việc ám sát", cách đàn áp những người chống đối và dập tắt những cuộc biểu tình bằng những thông tin giả.
Cho đến khi đổi tên thành WHINSEC vào năm 2001 vì áp lực dư luận, SOA đã đào tạo được hơn 64.000 người.
Tháng 9-1988, một nhóm gồm 9 người thuộc quân đội El Salvador - trong đó 6 người đã tốt nghiệp trường SOA, bắn chết 10 nông dân ở San Sebastian rồi cho rằng họ là "nạn nhân của một cuộc chạm súng giữa quân đội chính phủ và du kích Mặt trận giải phóng Farabundo Marti".
Đây được gọi là "Vụ thảm sát San Sebastian" nhưng các nhân chứng của vụ thảm sát và các nhà bảo vệ nhân quyền đã nhanh chóng vạch trần sự thật. Trước áp lực dư luận, Chính phủ El Salvador phải ra lệnh khai quật tử thi để điều tra. Kết quả cho thấy cả 10 nông dân đều bị bắn vào đầu từ phía sau.
Sau nhiều lần trì hoãn, lý do là có một thẩm phán xin từ chức vì không muốn liên quan đến vụ án nhạy cảm ấy, quân đội El Salvador đã thừa nhận trách nhiệm và chuyển 9 bị can nêu trên sang tòa án để truy tố - nhưng là tòa dân sự thay vì phải là tòa án quân sự.
Vẫn theo báo cáo của Tổ chức điều tra tội ác InSight Crime, ngoài vụ giết Tổng Giám mục Galdamez, vụ giết 10 nông dân San Sebastian và vụ giết 5 tu sĩ ở Trường Đại học Trung Mỹ, thì vụ thảm sát ở El Junquillo có 3 nhân viên bị cáo buộc, trong đó 2 người tốt nghiệp SOA, vụ thảm sát ở El Mazote có 12 nhân viên bị cáo buộc, 10 người tốt nghiệp SOA. Vụ thảm sát ở Las Hojas có 6 nhân viên bị cáo buộc, 3 người tốt nghiệp SOA.
Ở Argentina, Trung tá Leopoldo Galtieri, học viên xuất sắc của trường SOA, từng có thời lãnh đạo lực lượng biệt kích Argentina trong cuộc chiến tranh với người Anh để giành lại đảo Falklands, bị Tổ chức Nhân quyền Liên Hiệp Quốc cáo buộc là đã làm "biến mất" hàng nghìn công dân Argentina, những người tranh đấu và ủng hộ cho tự do dân chủ ở Argentina. Ở Peru, 9 sinh viên đại học và 1 giáo sư có khuynh hướng thiên tả bị giết chết hồi tháng 2-1994. Thủ phạm được xác định là một sĩ quan quân đội, đã từng học ở SOA.
Bình mới, rượu cũ
Năm 2001, trước áp lực của dư luận Mỹ và quốc tế, SOA đổi tên thành "Viện Hợp tác an ninh Tây bán cầu - viết tắt là WHINSEC", cơ sở giảng dạy vẫn đặt tại Fort Benning, bang Georgia. Trong một tuyên bố, WHINSEC khẳng định trường được thành lập theo điều lệ Mỹ với mục tiêu "bồi dưỡng kiến thức, minh bạch, tự tin và hợp tác giữa các quốc gia nhằm phát huy các giá trị dân chủ, tôn trọng quyền con người…" nhưng chỉ một năm sau đó - năm 2002, hai học viên tốt nghiệp trường WHINSEC là Trung tá Efrain Vasquez và
Thiếu tướng Ramirez Poveda, sau khi trở về Venezuela đã tiến hành một cuộc đảo chính nhằm lật đổ Tổng thống Hugo Chavez. Theo lời khai của hai nhân vật này, Otto Reich, cựu trợ lý của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ, được bổ nhiệm làm trưởng ban đào tạo của WHINSEC, chịu trách nhiệm giám sát chương trình giảng dạy về dân chủ và nhân quyền trong các trường đại học, "có dính líu sâu đến vụ đảo chính Tổng thống Venezuela".
Tại Colombia, quân đội yêu cầu các sĩ quan phải trải qua khóa đào tạo tại WHINSEC. Năm 2014, một báo cáo của Tổ chức theo dõi nhân quyền Colombia Europe cho thấy 25 sĩ quan Colombia tốt nghiệp WHINSEC từ năm 2001 đến 2003, có 12 sĩ quan đã thực hiện nhiều vụ giết người phi pháp, hoặc chỉ huy những đơn vị mà các thành viên trong đơn vị đó, đã gây ra cái chết cho 5.673 người.
Nhiều chính phủ Mỹ Latinh những năm gần đây đã quyết định tẩy chay WHINSEC. Như Argentina ra quyết định vào năm 2006, tiếp đến là Costa Rica, Bolivia. Uruguay ban đầu có ý định đưa người đến WHINSEC học tập nhưng cuối cùng cũng hủy bỏ kế hoạch. Dẫu vậy, trong hơn 61.000 binh sĩ và cảnh sát khắp Tây bán cầu được SOA đào tạo từ năm 1946-2001 vẫn còn không ít người đang tại vị.
Ngày 24-11-2015, trường đào tạo sát thủ trá hình này đã bị hàng trăm người bao vây, yêu cầu đóng cửa vì các hoạt động vi phạm nhân quyền. Cuộc tuần hành của những người biểu tình xuất phát từ thị trấn Lumpkin, miền Bắc bang Georgia trước cửa căn cứ quân sự Fort Benning.
Đây là nơi WHINSEC đặt trụ sở, cạnh đó là Trung tâm Stewart chuyên giam giữ người nhập vì lợi nhuận lớn nhất nước Mỹ. Hàng chục tổ chức phi lợi nhuận và 1.400 nhà hoạt động đã tham gia cuộc biểu tình, yêu cầu đóng cửa WHINSEC.
