Trung Quốc “đi tắt đón đầu” công nghệ blockchain
Giám đốc điều hành Công ty Công nghệ Red Date Bắc Kinh Hạ Nhất Phàm (Yifan He) ban đầu nghĩ rằng blockchain, đặc biệt là công nghệ sổ cái phân tán (DLT), không có giá trị thương mại vì quá tốn kém chi phí xây dựng cũng như vận hành.
Tuy nhiên, đây cũng chính là lý do khiến ông nhận ra rằng người ta thực sự có thể xây dựng một nền tảng đa khuôn khổ để giảm chi phí cho cộng đồng.
Hiện thực hóa mục tiêu này là ý tưởng cốt lõi của Mạng lưới dịch vụ chuỗi khối (BSN), một sáng kiến được Chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn mạnh mẽ. Là một trong 3 doanh nghiệp sáng lập với nền tảng phần mềm chuyên dụng, Red Date đã khởi xướng dự án và đóng vai trò tiên phong trong thiết kế kỹ thuật mạng lưới này.
BSN cho phép các doanh nghiệp, cơ quan chính phủ, tổ chức tài chính và những người dùng thông thường khác tạo ra các ứng dụng blockchain, được gọi là ứng dụng phân tán hoặc ứng dụng phi tập trung (dapp) với chi phí thấp.
Mục tiêu của nền tảng không chỉ là cung cấp cơ sở hạ tầng mà còn đảm bảo cả khả năng tương tác giữa các blockchain và giao thức khác nhau. Hàng nghìn “dapp” đã có mặt trên nền tảng này, cung cấp mọi nhu cầu từ xác minh danh tính, hợp đồng thông minh cho đến các giải pháp tài chính.
Tại tỉnh Vân Nam, nơi nổi tiếng với các sản phẩm chè, chính quyền địa phương đang cân nhắc sử dụng một ứng dụng trên BSN để quản lý và giám sát các chuyến hàng chè Puer (Phổ Nhĩ) rất được ưa chuộng.
 |
| Quốc huy Trung Quốc tại Quảng trường Thiên An Môn. |
Muốn đi nhanh hãy đi một mình, muốn đi xa hãy đi cùng nhau
3 công ty sáng lập - nhà cung cấp dịch vụ viễn thông China Mobile, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán China Unionpay và Red Date - đã đầu tư khoảng 200 triệu nhân dân tệ (28,5 triệu USD) vào BSN. Họ cũng đã ký một thỏa thuận để sử dụng 2 trung tâm dữ liệu Amazon Web Services (AWS) ở Trung Quốc.
Dù là một công ty ít được biết đến với chỉ hơn 100 nhân viên, Red Date là nhân tố đóng vai trò quan trọng trong dự án có tiềm năng địa chính trị, tham vọng trong lĩnh vực thương mại điện tử tương đương với sáng kiến “Vành đai và Con đường” (BRI) mà Trung Quốc thúc đẩy.
Quốc gia đông dân nhất thế giới đã và đang đầu tư vào nhiều loại công nghệ mới nổi, từ trí tuệ nhân tạo đến điện toán đám mây và dữ liệu lớn, với hy vọng không bỏ lỡ cuộc cách mạng công nghiệp tiếp theo.
Trước khi công nghệ blockchain có thể trở thành kẻ thay đổi cuộc chơi, hạ tầng công nghệ này cần những liên kết mạnh mẽ hơn. CEO Hạ Nhất Phàm chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với CoinDesk gần đây: “DLT về cơ bản là các mạng khu vực, nơi người ta có thể xây dựng ứng dụng trong môi trường riêng và tách biệt...
Đó có thể là một môi trường Internet với hàng chục nghìn DLT được kết nối. DLT hiện tại giống như Internet vào năm 1993”. Với nhận định này, BSN được thiết kế với phương châm giúp các công ty và nhà phát triển phần mềm dễ dàng xây dựng các ứng dụng.
Khi thuyết phục China Mobile và China Union Pay, 2 trong số những tập đoàn lớn nhất của Trung Quốc tham gia vào dự án blockchain, Red Date hiểu rõ những dự định của họ là những công trình rất lớn và hoàn toàn không thể tự kham nổi một mình.
3 công ty đã báo cáo với Trung tâm Thông tin Quốc gia (SIC) và soạn thảo kế hoạch thiết lập BSN vào tháng 9-2018. Mối quan hệ với trung tâm này được thiết lập từ các dự án thành phố thông minh và nhờ đó dự án có được sự hậu thuẫn của chính quyền.
Việc xây dựng một ứng dụng trên một blockchain cụ thể, ngay cả ở quy mô nhỏ, cũng là rất tốn kém. Ví dụ, nếu xây dựng một ứng dụng với 3 nút (node) - thiết bị trên mạng blockchain và một lệnh đồng thuận, người ta sẽ cần 4 máy ảo, với trị giá khoảng 120.000 nhân dân tệ (17.000 USD) trên Alibaba. Trong khi chi phí tối thiểu cho một ứng dụng DLT ở Trung Quốc dao động từ 28.000-43.000 USD.
Red Date cho phép khách hàng sử dụng dịch vụ của mình một cách tiết kiệm hơn, cụ thể là người dùng có thể trả chính xác số tiền họ cần. Chỉ có từ 2-3% người dùng doanh nghiệp cần hơn 1.000 giao dịch mỗi giây, trong khi mỗi máy ảo hỗ trợ xử lý tới 1.500 giao dịch mỗi giây.
Một trong những mục tiêu chính của Red Date là tích hợp nhiều khuôn khổ blockchain nhất có thể và thống nhất tiêu chuẩn chung trên nền tảng BSN. Cách làm này hướng tới việc tiết kiệm chi phí xây dựng một blockchain cho người dùng trong khi vẫn đảm bảo nhiều dịch vụ tùy chỉnh hơn.
Nội dung tài liệu kỹ thuật do Red Date, China Mobile, và China Union Pay cùng Trung tâm Thông tin Quốc gia Trung Quốc soạn thảo, nhấn mạnh các khuôn khổ khác nhau không chỉ đơn giản là được tập hợp lại, thay vào đó chúng được đồng bộ thông qua việc điều chỉnh các thuật toán mật mã, quản lý chứng chỉ cấp quyền, bộ phát triển phần mềm và ứng dụng phân phối phù hợp với tiêu chuẩn của Mạng dịch vụ Blockchain BSN.
 |
| Blockchain giờ đây không còn xa lạ với nền kinh tế. |
Tài liệu chỉ ra rằng các nhà phát triển có thể sử dụng khóa cá nhân duy nhất để triển khai và quản lý các ứng dụng phi tập trung (dapp) theo nhiều khuôn khổ, xác định tính liên kết và khả năng tương tác giữa các ứng dụng này.
Trong quá trình này, các tính năng độc đáo sẽ được giữ lại và xây dựng thành một cơ chế đồng bộ riêng. Tham vọng của những nhà phát triển, nhất là Red Date, chính là tạo dựng một ứng dụng đã đảm bảo thỏa mãn tới 80% nhu cầu của người dùng và giúp việc sử dụng dịch vụ mà họ cung cấp “sẽ dễ dàng như việc điền vào một biểu mẫu trực tuyến... Tất cả những gì họ cần làm là chọn một trong số nội dung trong hệ thống của chúng tôi”.
BSN cũng đang làm việc với các nhà phát triển của Cosmos, blockchain để kết nối tất cả các blockchains và Chainlink, đơn vị cung cấp giải pháp cầu nối giữa các hợp đồng thông minh (Smart Contract), cho phép người dùng sử dụng các phần mềm trong mạng lưới để lấy dữ liệu từ các giao diện lập trình ứng dụng (API), các nhóm dữ liệu và tài nguyên khác để tích hợp chúng vào blockchain.
Mối quan hệ đối tác của BSN với Cosmos được thúc đẩy thông qua IRITA, một công ty blockchain có trụ sở tại Thượng Hải sử dụng các công nghệ của Cosmos, chẳng hạn như thuật toán đồng thuận Tendermint và Giao thức truyền thông liên chuỗi (IBC).
Red Date sẽ cung cấp chuỗi khối liên hợp đầu tiên sẵn sàng để sản xuất trong hệ sinh thái Cosmos và dự kiến triển khai một đơn vị khác tại Hong Kong, với tham vọng xây dựng một mã nguồn mở trong tương lai gần.
 |
| BSN là mạng lưới cơ sở hạ tầng blockchain lớn nhất thế giới được chính phủ hỗ trợ. |
Chọn lối đi riêng
Được thành lập vào năm 2014, Red Date bắt đầu với mục tiêu xây dựng công nghệ “thành phố thông minh” tại Trung Quốc. Công ty này đã phát triển ứng dụng di động Thẻ công dân cho Trương Gia Khẩu (Zhangjiakou), một thành phố với 4,5 triệu dân ở tỉnh Hà Bắc (Hubei) phía Bắc Trung Quốc.
Người dân có thể sử dụng ứng dụng tất cả trong một này để thanh toán hóa đơn điện nước, kiểm tra thông tin về các cửa hàng, theo dõi hồ sơ giao dịch và truy cập các dịch vụ của chính phủ mà không cần đến trực tiếp.
Theo trung tâm cơ sở dữ liệu về thông tin đăng ký doanh nghiệp Trung Quốc Qichacha, Red Date đã nộp đơn đăng ký 7 bằng sáng chế và bản quyền 52 chương trình phần mềm. 5 trong số 7 bằng sáng chế có liên quan đến lĩnh vực thanh toán kỹ thuật số và 2 bằng sáng chế gần đây nhất liên quan đến công nghệ blockchain.
Trong khi nhiều nhóm phát triển công nghệ hay doanh nghiệp khởi nghiệp ở Trung Quốc thường có xu hướng xây dựng các ứng dụng hay tạo ra các sản phẩm được thúc đẩy nhiều bởi hoạt động tiếp thị và người tiêu dùng cuối, Red Date lại lựa chọn hướng đi khác, luôn nghĩ về các giải pháp kỹ thuật từ gốc rễ.
Một phần quan trọng của dự án mà Red Date thúc đẩy là các nút (node) thành phố, những trung tâm dữ liệu cung cấp khả năng tính toán, lưu trữ dữ liệu và băng thông để hỗ trợ các dịch vụ. BSN đã xây dựng hơn 80 node và đang hoàn thiện thêm 40 node khác.
BSN được tự tin là khó có đối thủ, bởi đây là một mạng lưới, một nền tảng công nghệ điện toán đám mây phức tạp, mà Alibaba, Huawei, Tencent và Baidu không thể xây dựng một mối quan hệ liên kết tương tự.
Kế hoạch 5 năm lần thứ 14, được Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc (Quốc hội) Trung Quốc thông qua hồi tháng 3-2021 đã đánh dấu cú huých chính trị lớn nhất của Trung Quốc đối với công nghệ blockchain kể từ năm 2019, khi Chủ tịch Tập Cận Bình công khai ủng hộ công nghệ này tại một phiên họp với các thành viên Bộ Chính trị. Nhà lãnh đạo Trung Quốc nhấn mạnh công nghệ chuỗi khối sẽ đóng “một vai trò quan trọng trong cuộc cách mạng đổi mới công nghệ và chuyển đổi công nghiệp tiếp theo”.
Cú hích tiếp theo mới diễn ra gần đây khi Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc (MIIT) cùng Cục Quản lý không gian mạng Trung Quốc (CAC) công bố kế hoạch xây dựng “hệ thống công nghiệp blockchain tiên tiến” và khuyến khích các đơn vị blockchain tiên tiến trong nước đủ sức cạnh tranh trên toàn cầu bằng cách thiết lập các tiêu chuẩn công nghiệp, xây dựng mức thuế khuyến khích doanh nghiệp cũng như các điều khoản về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
 |
| Nhà sáng lập của Red Date Yifan He. |
Tham vọng không dừng lại ở biên giới Trung Quốc
Năm 2020, Red Date đã thành lập BSN International, một nền tảng mã nguồn mở có trụ sở tại Singapore, được kết nối với các node tại Sydney và Sao Paulo.
Không giống như “người đồng cấp” tại Trung Quốc do nhà nước quản lý, phiên bản quốc tế của Red Date được điều hành bởi công ty khởi nghiệp và một nhóm các cổ đông quốc tế, với các đối tác như Hyperledger, Ethereum và Consensys.
BSN International được kỳ vọng là sẽ sớm giúp các nước châu Á nhảy cóc một thế hệ công nghệ và cơ sở hạ tầng và đi thẳng tới công nghệ sổ cái phi tập trung.
Filippo Buzzi, người đứng đầu khối blockchain tại công ty tư vấn Fidinam Thụy Sĩ cho rằng blockchain có thể trở thành một ngành xuất khẩu mới của Trung Quốc với chi phí thấp trong việc phát triển các công cụ phát triển cho nền tảng mới.
Ngoài các dự án quy mô nhỏ hơn, BSN hiện không có đối thủ ở cả Liên minh châu Âu hoặc Mỹ, một thực tế mang đến cho Trung Quốc cơ hội dẫn đầu lĩnh vực này vì “tất cả đều bắt đầu ở cùng một cấp độ”. Nói cách khác, với những nhạy bén của mình, Trung Quốc hiểu rõ tình trạng, vai trò của blockchain và là quốc gia gần như đầu tiên công nhận nó.
