Cháy nổ tại các điểm nhà ở kết hợp kinh doanh: Đừng để mất bò mới lo làm chuồng

Thứ Ba, 10/09/2019, 15:25
Sáng 5-9, tại TP Hồ Chí Minh xảy ra 2 vụ cháy lớn, Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (PCCC&CNCH) đã triển khai lực lượng chữa cháy và giải cứu những người mắc kẹt trong căn nhà, trong đó có một thai phụ.

Điều dễ nhận thấy qua 2 vụ cháy này là những căn nhà có chức năng kết hợp giữa nhà ở và kinh doanh, hàng hóa chất đầy lối thoát hiểm, chỉ có một cửa thoát hiểm duy nhất. Phía bên ngoài, biển quảng cáo bưng bít mặt tiền căn nhà cộng thêm với hệ thống dây điện, đèn trang trí chằng chịt.

Nguy cơ tiềm ẩn cháy nổ gây chết người từ những căn nhà kết hợp giữa ở và kinh doanh liên tiếp được cảnh báo, tuy nhiên do ý thức PCCC kém, người sử dụng tận dụng tối đa không gian của căn nhà để kinh doanh đã khiến nguy cơ hỏa hoạn luôn rình rập...

Vụ cháy xảy ra sáng 5-9 trên đường Nguyễn Trãi là nơi vừa dùng để ở, vừa kinh doanh quần áo.

Hiểm họa bất thình lình ở những ngôi nhà “2 trong 1”

Thượng tá Đỗ Văn Kháng - Phó Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH Công an TP Hồ Chí Minh là người trực tiếp chỉ huy chữa cháy và CNCH tại căn nhà 4 tầng số 323 Nguyễn Trãi, phường 7, quận 5, TP Hồ Chí Minh. Căn nhà có tầng trệt cho thuê làm điểm kinh doanh quần áo thời trang. Đám cháy bùng phát ngay khu vực tầng trệt nơi chỉ có lối thoát hiểm duy nhất nhưng được đóng kín bằng cánh cửa cuốn. Lửa bao trùm toàn bộ vị trí này. Sự cố cháy gây mất điện nên cửa cuốn không thể hoạt động được.

Hai vợ chồng chủ nhà, trong đó người vợ đang mang thai ở tầng trên không có lối để thoát ra ngoài trong khi khói đen tỏa khí độc bao trùm toàn bộ căn nhà 4 tầng. Không những thế, lửa còn lan sang cửa hàng bán giày dép thời trang bên cạnh tạo ra cột khói đen bao trùm khắp khu vực. Đám cháy xảy ra cạnh Bệnh viện Nguyễn Trãi nên nhiều bệnh nhân đang chữa trị và điều dưỡng ở đây bị một phen hoảng loạn.

Công tác cứu người nhanh chóng được triển khai, 2 xe thang được vận hành lên tầng cao để đưa người phụ nữ mang thai xuống đất an toàn. Lo lắng vì sự cố cháy, tài sản bị thiêu rụi cộng thêm việc đang mang thai khiến nữ chủ nhà hoảng loạn phải đưa vào viện cấp cứu. Gần 1 giờ tiếp cận đám cháy, phá cửa cuốn để đưa vòi rồng tiếp cận bên trong hiện trường, đám cháy mới được dập tắt. Tuy nhiên, toàn bộ tài sản dưới tầng trệt và một số tầng trên bị cháy và hư hỏng nặng, gây thiệt hại lớn.

Lối thoát hiểm duy nhất của căn nhà bị lửa bao phủ.

Sau đó vài tiếng đồng hồ, nhiều người dân sống gần xưởng thạch cao trên đường 48, phường Hiệp Bình Chánh, Thủ Đức cũng khóc ròng vì bị đám cháy của xưởng thạch cao lan sang gây cháy nhiều tài sản. Ít nhất một xưởng rộng 600m2 và 5 căn nhà dân cùng một cơ sở vải bị ảnh hưởng.

Cách đây 5 năm, vào thời điểm giữa tháng 9, một vụ cháy tương tự đã xảy ra tại tiệm bán thuốc nhuộm tóc số 416, Nguyễn Trãi, phường 8, quận 5, khiến 7 người chết vẫn còn ám ảnh các hộ dân buôn bán ở con đường mua sắm về đêm lớn nhất TP Hồ Chí Minh. Vụ cháy xảy ra vào sáng sớm, lúc mọi người trong căn nhà đang ngủ say, ngọn lửa xuất phát từ tầng trệt nơi bố trí cửa ra vào cũng là cửa thoát hiểm duy nhất của căn nhà.

Bên trong căn nhà này có 10 người sinh sống. Hàng hóa chất đầy bít cả lối đi, xe gắn máy của những người trong nhà dựng chung với hàng hóa dễ cháy như thuốc nhuộm tóc, thuốc rửa móng tay. Qua điều tra, nguyên nhân xuất phát từ việc rò rỉ xăng từ xe máy chảy tràn vào nguồn nhiệt gây cháy.

Một phụ nữ có thai được giải cứu khỏi đám cháy.

Không chủ động thiết kế lối thoát hiểm

Điểm qua những vụ cháy tại các căn nhà vừa là nơi sinh hoạt của gia đình, vừa được tận dụng làm điểm kinh doanh buôn bán mới thấy mức độ nguy hiểm và thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Chiều 31-3, ngọn lửa bùng phát tại một cửa hàng kinh doanh đồ điện trên đường Nguyễn Thành Vĩnh, phường Trung Mỹ Tây, quận 12. Lúc này cửa ngoài của căn nhà bị khóa, người dân phải sử dụng búa, xà beng phá cửa mới có thể tiếp cận đám cháy để dập lửa. Tuy nhiên, khi lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp dập tắt được đám cháy thì phát hiện ông Nguyễn Quốc Khánh (75 tuổi) đã tử vong.

Cuối tháng 12-2016, vụ cháy xảy ra tại căn nhà anh Trần Anh Thắng (47 tuổi, quê Bắc Giang) thuê cơi nới làm phòng trọ và bán cà phê. Vụ cháy xảy ra vào rạng sáng, lúc mọi người đang ngon giấc, cửa thoát hiểm của căn nhà khóa kín, bên trong chứa 6 xe gắn máy. Có hơn 10 người trong nhà, khi phát hiện đám cháy một số trổ mái tôn, leo qua nhà hàng xóm thoát nạn, 6 người ở tầng trệt bị mắc kẹt không thoát được, tử vong. Nguyên nhân được xác định chập điện cháy biển quảng cáo lan vào trong nhà bén vào xe gắn máy và hàng hóa bên trong gây cháy.

Tại đường Lũy Bán Bích (quận Tân Phú), vụ nổ bình gas gây cháy căn nhà kinh doanh quán lẩu dê khiến 2 mẹ con chủ quán bị mắc kẹt tử vong. Hay tháng 12-2018, đám cháy bùng phát tại nhà hàng Ruby trên đường Nguyễn Trãi, thị xã Long Khánh, Đồng Nai khiến 7 người thiệt mạng.

Nguyên nhân vụ cháy được xác định là do chủ nhà đóng cửa nhà hàng để sữa chữa. Trong lúc hàn xì, tia lửa điện bắn vào các vật dụng dễ cháy gây hỏa hoạn. Do không có lối thoát hiểm nên những người trong nhà hàng hoảng loạn, bỏ chạy vào nhà vệ sinh, bị ngạt khói, tử vong.

Chủ quan phòng cháy

Các tuyến đường được coi là buôn bán sầm uất nhất TP Hồ Chí Minh nằm trên địa bàn các quận 5, 6, 11, Tân Bình như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Hải Thượng Lãn Ông, An Dương Vương, Nguyễn Tri Phương, Lý Thường Kiệt... chúng tôi ghi nhận, các căn nhà dạng ống, cũ kỹ chỉ có một lối thoát hiểm duy nhất là cửa chính dưới tầng trệt được chủ nhà tự kinh doanh hoặc cho thuê mướn kinh doanh. Những thành viên trong gia đình sống ở phía sau hoặc các tầng trên của căn nhà.

Bên ngoài các căn nhà này, biển quảng cáo được gắn bít bùng, dây điện chằng chịt. Có nơi biển quảng cáo gắn như bưng bít toàn bộ căn nhà. Dù các tầng trên đều có cửa lớn nhưng nếu như sự cố cháy xảy ra, bị các biển quảng cáo này bịt kín, nạn nhân cũng khó tìm được đường thoát, nhất là trong lúc hoảng loạn, đêm tối.

Nguy hiểm hơn là hàng hóa chất thành đống trong nhà, lấp kín lối đi. Người trong nhà qua lại chỉ bằng một khoảng không gian hẹp giữa đống hàng hóa. Dây điện được câu mắc cẩu thả, nằm trên hàng hóa, nguy cơ chập cháy điện tại các căn nhà này là rất lớn. Không những thế, với tục thờ cúng trước khi dọn hàng ra bán, những chiếc bàn thờ đặc kín tàn nhang, khói bốc lên nghi ngút đặt cạnh đống hàng hóa khiến chúng tôi khi nhìn vào cảm giác rợn tóc gáy.

Những vụ cháy lớn dù huy động nhiều người để di dời hàng hóa nhưng cũng không cứu vãn được bao nhiêu.

Tháng 4-2014, một vụ cháy tại tiệm tạp hóa P.H. trên đường Hậu Giang, phường 11, quận 6, đã khiến vợ chồng chủ tiệm tử vong. Căn nhà dài hàng chục mét nhưng rộng chỉ 4 mét, bên trong được cơi nới chứa hàng. Thời điểm cháy là lúc 6h sáng nên những người trong tiệm vẫn ngủ say. Ngọn lửa bùng phát tại cửa chính, là lối thoát hiểm duy nhất trong nhà bị hàng hóa che kín nên vợ chồng chủ nhà không có đường thoát.

Hỏi một số người buôn bán tạp hóa trên đường Hậu Giang, quận 6, về cách phòng chống cháy nổ ai cũng nhìn chúng tôi với cặp mắt ái ngại, y như chúng tôi vừa đem điềm xui đến cho họ. Một chủ tiệm tạp hóa tại đây gằn giọng: “Buôn bán mấy chục năm nay rồi có thấy gì đâu! Cứ để vậy chứ mua bình chữa cháy về để trong nhà là xúi quẩy lắm. Có kiêng có lành, mua bán thì phải thờ cúng, chẳng lẽ kêu tôi dẹp đi không cúng bái gì”.

Thượng tá Huỳnh Quang Tâm - Trưởng Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH Công an TP Hồ Chí Minh cho biết, tại TP Hồ Chí Minh có khoảng 1,4 triệu căn hộ gia đình, trong đó có gần 300 ngàn căn hộ gia đình tận dụng căn hộ của mình để kinh doanh hoặc cho thuê mướn kinh doanh, sản xuất hàng hóa, dịch vụ... Những người trong nhà cũng sống, sinh hoạt ở đây.

Qua thống kê, các vụ cháy tại các căn hộ vừa là nơi ở, vừa là điểm kinh doanh chiếm gần 50% các vụ cháy. Các vụ cháy này thường xuất phát từ việc chủ quan của những người sống trong căn hộ đó như không kiểm soát được nguồn lửa, nguồn nhiệt trong đó chủ yếu là nấu nướng, thờ cúng, câu mắc dây điện không an toàn, để các nguồn gây cháy này gần hàng hóa.

Các vụ cháy tại các điểm vừa là nhà ở, vừa kinh doanh thường xảy ra vào ban đêm, khi xảy ra sự cố cháy, người dân không xử lý kịp thời dẫn đến cháy lan, cháy rộng. Các căn nhà này đa phần chỉ có một lối thoát hiểm, trong khi đó toàn bộ mặt tiền của căn nhà được gắn biển quảng cáo hoặc hàn khung sắt để... chống trộm. Khi cháy, trong lúc hoảng loạn, người dân không tìm được lối thoát nên dễ tử vong vì ngạt khói...

“Phi thương bất phú”, đa phần những người có nhà mặt tiền thường tận dụng kinh doanh, hoặc cho thuê để kinh doanh. Cái lợi thu nhập khiến việc cơi nới, biến một phần căn nhà thành nơi buôn bán là khó tránh khỏi. Tuy nhiên, nhiều người đã chủ quan mà coi thường tính mạng, không có biện pháp phòng tránh nên khi xảy ra sự cố khó tránh khỏi thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Đã đến lúc người dân phải nhận thức rõ hơn về thiệt hại do cháy và chú trọng hơn công tác phòng cháy, tránh phải sống trong cảnh nơm nớp lo sợ về mối hiểm họa do cháy nổ. Đừng để... mất bò mới lo làm chuồng.

Hàng chục nghìn căn hộ được cảnh báo nguy hiểm về cháy nổ

Thượng tá Huỳnh Quang Tâm, Trưởng Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH Công an TP Hồ Chí Minh cho rằng, ý thức chấp hành các quy định PCCC của các chủ nhà, chủ cơ sở kinh doanh còn hạn chế, xem nhẹ tính mạng và tài sản của gia đình mình, các căn nhà đều không có lối thoát hiểm dự phòng, không trang bị các thiết bị PCCC ban đầu.

Trong thực tế, gần 300 ngàn căn hộ vừa là nơi ở, vừa là nơi kinh doanh, có đến 12.000 căn hộ có kết cấu xây dựng dễ cháy, 12.000 căn hộ sản xuất kinh doanh hàng hóa nguy hiểm về cháy nổ, 18.000 căn hộ có hệ thống điện không an toàn...

Các văn bản pháp quy điều chỉnh đối với đối tượng nhà ở hộ gia đình và nhà ở kết hợp kinh doanh còn nhiều bất cập. Đến nay, vẫn chưa có các văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể về điều kiện an toàn PCCC đối với các đối tượng nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh.

Mạnh Đức - Nhân Sơn
.
.