Quần đảo Manvinat lại "nóng" trong quan hệ Anh - Argentina

Mới đây, Tổng thống Cristina Fernandez de Kirchner đã ký một sắc lệnh cho phép Hải quân Argentina nắm toàn bộ quyền kiểm soát việc qua lại của tất cả những con tàu ở phạm vi 500km xung quanh quần đảo Manvinat. Những hành động này của Buenos Aires được cho là hành động trả đũa trước những thông tin cho biết, các công ty của Anh đang dự định thăm dò những mỏ dầu trữ lượng lớn đang nằm trên vùng thềm lục địa của quần đảo mà Argentina cho là thuộc về chủ quyền của mình.

"Tất cả những con tàu có dự định qua lại giữa các cảng trên đất Argentina và quần đảo Manvinat, cũng như những con tàu qua lại lãnh hải Argentina trên đường tới các hòn đảo trên cần phải có được sự cho phép của chính quyền Argentina" - đó là một phần nội dung sắc lệnh của Tổng thống  Cristina Kirchner. Trong văn kiện trên không nêu rõ những biện pháp cụ thể mà phía Argentina có thể áp dụng đối với những con tàu phớt lờ yêu cầu trên.

Theo giải thích của người đứng đầu Văn phòng Tổng thống Fernandez, một ủy ban chính phủ với nhiều đặc quyền mới sẽ được giao trách nhiệm soạn thảo những biện pháp giám sát và kiểm tra tất cả những con tàu trong khu vực trên. Nhiệm vụ chính của ủy ban này, theo như ông Fernandez là "bảo vệ không chỉ chủ quyền mà còn tất cả các nguồn tài nguyên thiên nhiên của Argentina". Quốc hội Argentina cũng bày tỏ sự ủng hộ hoàn toàn với sắc lệnh của Tổng thống bằng cách chính thức thông qua hiệu lực của quyết định trên.

Sắc lệnh của Tổng thống Cristina Kirchner được cho là lại có nguy cơ làm nóng cuộc xung đột về lãnh thổ giữa Anh và Argentina kéo dài gần hai thế kỷ qua, mà đỉnh điểm là cuộc xung đột vũ trang đẫm máu vào năm 1982. Quay trở lại với lịch sử, toàn bộ quần đảo trên - khi đó có tên bằng tiếng Tây Ban Nha là Las Malvinas - trước năm 1833 do phía Argentina nắm giữ, sau đó bị quân đội Hoàng gia Anh giành quyền kiểm soát.

Tháng 4/1982, phía Argentina đã cố gắng dùng vũ lực để giành lại quyền kiểm soát quần đảo được người Anh đặt tên là Falkland này. Quân đội Argentina đã không gặp nhiều khó khăn để đập tan sự kháng cự của các đơn vị nhỏ, chiếm lại toàn bộ quần đảo. Tuy nhiên, chính phủ của Thủ tướng Margaret Thatcher khi đó đã điều tới đây cả một hạm đội tàu chiến hùng hậu.

Với tiềm lực quân sự yếu hơn, Argentina đã không thể giữ được vùng lãnh thổ tranh chấp này. Kết quả là phía Anh đã giành chiến thắng trong cuộc xung đột quân sự đẫm máu kéo dài suốt 74 ngày - cướp đi sinh mạng của 649 binh sĩ Argentina và 255 binh sĩ Anh. Sau sự kiện đáng buồn trên, bất chấp nhiều nỗ lực phân giải của LHQ, hai bên vẫn chưa thể đặt dấu chấm hết cho những tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ trong khu vực thềm lục địa này.

Vấn đề tranh chấp quần đảo Manvinat có nguy cơ nóng trở lại, sau khi có thông tin cho biết, một vài công ty của Anh trong thời gian tới dự định sẽ tổ chức thăm dò và khai thác dầu mỏ tại khu vực thềm lục địa gần Manvinat, nơi mà Argentina luôn coi là thuộc lãnh thổ của mình. Theo đó, Công ty Desire Petroleum Plc đã nhận được giấy phép của Chính phủ Anh cho các hoạt động tìm kiếm ở vị trí cách quần đảo Manvinat 160km về phía bắc - nơi theo ước tính của các chuyên gia có trữ lượng khoảng 3,5 tỉ thùng dầu và 9 ngàn tỉ mét khối khí đốt. Báo chí Anh còn cho biết, hoạt động thăm dò khai thác này còn có sự trợ giúp của hệ thống dàn khoan nổi Ocean Guardian.

Trước đó một tuần, chính quyền Argentina đã ra lệnh ngừng xếp một lô đường ống dẫn lên chiếc tàu Thor Leader của nước ngoài tại cảng Campana của Argentina, sau khi các nhà chức trách nhận được thông tin cho biết, số ống trên sẽ được các công ty Anh sử dụng cho hoạt động thăm dò dầu khí tại khu vực quần đảo đang tranh chấp. Ngay sau đó, Bộ Ngoại giao Argentina đã ra một công hàm phản đối, trong đó buộc tội London "âm mưu triển khai việc khảo sát và khai thác dầu mỏ tại khu vực thềm lục địa của Argentina".

Phản ứng của phía Anh trước những thông tin trên vẫn tỏ ra kìm nén, nhưng không kém phần cứng rắn. Theo Thủ tướng Gordon Brown, nước Anh "có toàn quyền tìm kiếm dầu mỏ tại khu vực này, và người Argentina cần phải hiểu điều đó". Còn báo chí Anh đánh giá sắc lệnh của Tổng thống Cristina Kirchner chẳng khác gì một hành vi nhằm phong tỏa tàu bè của nước này. Tờ The Sun còn khẳng định, đã có thêm 2 tàu chiến của Anh hộ tống một chiếc tàu chở dầu vừa được cử tới khu vực quần đảo này.

Ông Brown đã từ chối bình luận về thông tin của báo chí Anh cho rằng, chính quyền nước này đang tăng cường lực lượng quân sự tại quần đảo Falkland, tuy nhiên vẫn khẳng định rằng, "quần đảo đang được bảo vệ một cách hữu hiệu". Đại diện Bộ Quốc phòng Anh khẳng định, các tàu chiến cùng lực lượng đồn trú có tổng cộng 1.076 binh sĩ hoàn toàn có đủ khả năng bảo vệ quần đảo trên. Tuy nhiên, Thủ tướng Anh bày tỏ hy vọng rằng, hai nước sẽ có những "cuộc thảo luận hợp tình hợp lý" về vấn đề trên nhằm tránh nguy cơ của một cuộc xung đột quân sự như năm 1982.

Với tất cả những động thái trên, những diễn biến tiếp theo liên quan đến quần đảo Manvinat chắc chắn sẽ phụ thuộc nhiều vào mức độ kiên quyết của chính quyền Argentina trong việc bảo vệ chủ quyền và tài nguyên của mình. Dù thế nào, rất khó có khả năng hai bên sẽ để nổ ra một cuộc xung đột quân sự như hồi năm 1982. Được biết Buenos Aires đang chuẩn bị có văn bản chính thức lên LHQ, yêu cầu cả hai bên cần giữ nguyên hiện trạng để ngồi vào bàn đàm phán