Phẫu thuật khối u tham nhũng trong Tập đoàn Keangnam Enterprises

Tổ hợp của những bê bối

Tin từ nhật báo Jongang cho hay, cuộc điều tra nhằm vào Tập đoàn Keangnam Enterprises được nhen nhóm từ đầu năm nay sau khi các công tố viên Hàn Quốc phát hiện những nghi vấn tham nhũng tại tập đoàn này và Tập đoàn Dầu khí quốc gia KNOC.

Giữa tháng 3 vừa qua, Văn phòng Công tố Seoul đã cử một bộ phận điều tra đặc biệt tới trụ sở của hai tập đoàn này ở Seoul và Ulsan để điều tra các giao dịch mờ ám và tịch thu các tài liệu có liên quan. Nơi ở của Chủ tịch Tập đoàn Keangnam Enterprises khi đó là Sung Wan-jong cũng đã bị lục soát. Mọi nghi vấn đều tập trung vào các dự án khoan dầu ở bán đảo Kamchatka của Nga và dự án khai thác mỏ niken ở Madagascar.

Cựu Thủ tướng Lee Wan-koo buộc phải từ chức vì bị nghi ngờ nhận 30 triệu won tiền mặt từ cựu Chủ tịch Tập đoàn Keangnam Enterprises vào thời điểm ông chạy đua vào Quốc hội năm 2013. Ảnh: Reuters.

Theo các công tố viên, Tập đoàn Keangnam Enterprise có dấu hiệu trục lợi bất chính với Tổng công ty Khoáng sản Hàn Quốc (KORES) khi công bố thua lỗ tới 11,6 tỉ won sau khi mua lại cổ phần của dự án khai thác mỏ niken tại Madagascar trị giá 35 tỉ won. Rồi từ các tài liệu thu được, các công tố viên còn phát hiện ra rằng, do các dự án thăm dò, khai thác tài nguyên và năng lượng ở nước ngoài nói trên đều nằm trong chính sách "ngoại giao năng lượng" do chính quyền cựu Tổng thống Lee Myung-bak khởi xướng và thực hiện thông qua các khoản đầu tư lớn ở nước ngoài nên Tập đoàn Keangnam Enterprises đã được hưởng lợi rất nhiều khi tham gia.

Đặc biệt, Chủ tịch Sung Wan-jong bị cáo buộc biển thủ tới 80 tỉ won tiền trợ cấp của chính phủ bằng việc thổi phồng lợi nhuận có thể thu được từ việc đầu tư khai thác dầu ở Kamchatk, Nga và thành lập quỹ đen lên tới 25 tỉ won thông qua các công ty liên kết do vợ ông đứng đầu. Chưa hết, Tập đoàn Keangnam Enterprises còn bị cho là làm sai quy trình, dẫn đến gian lận kế toán 950 tỉ won từ năm 2008 đến năm 2013.

Phóng viên báo chí quây kín trụ sở Tập đoàn Keangnam Enterprises ở thủ đô Seoul. Ảnh: Yonhap.

Để làm rõ hơn về những vấn đề này, các công tố viên Hàn Quốc đã yêu cầu ông Sung Wan-jong phải trình diện trước tòa án trung tâm Seoul để trả lời thẩm vấn và đối mặt với khả năng bị bắt giữ.

Tuy nhiên, ngày 9/4, một ngày trước khi phải có mặt tại tòa, Chủ tịch Sung Wan-jong đã biến mất và vài giờ sau đó, thi thể của ông được tìm thấy ở cách điểm bán vé lên núi Bukhansan 300m. Trong lá thư tuyệt mệnh gửi lại gia đình, ông Sung Wan-jong ám chỉ việc tự tử và dặn con trai chôn cất ông bên cạnh mẹ.

Giới phân tích khi đó đã nhận định rằng, cái chết của Chủ tịch Keangnam Enterprises có thể đẩy cuộc điều tra vào ngõ cụt. Nhưng trên thực tế, mẩu giấy mà ông Sung Wan-jong giữ lại bên mình lại khiến cuộc điều tra trở nên phức tạp và được mở rộng hơn bởi lẽ trong đó Chủ tịch Keangnam Enterprises đã tiết lộ danh sách các quan chức cấp cao trong chính phủ nhận hối lộ.

Một số nguồn tin khác còn cho hay, trước khi tự tử, ông Sung Wan-jong cũng đã điện thoại đến Nhà Xanh để cầu cứu. Ít nhất 5 thành viên của đảng cầm quyền Saenuri đã xác nhận thông tin rằng họ nhận được cuộc gọi từ Chủ tịch Keangnam Enterprises. Các nhân vật này bao gồm thủ lĩnh Kim Moo-sung, thành viên cao cấp Suh Cheong-won thân với Tổng thống Park Geun-hye, Chánh văn phòng Nhà Xanh Lee Byung-kee và Thủ tướng Lee Wan-koo.

Nói về chuyện này, phát ngôn viên Nhà Xanh Min Kyung-wook thay mặt Chánh văn phòng Lee Byung-kee cho hay, khoảng thời gian báo cáo điều tra của công tố viên đối với Tập đoàn Keangnam Enterprises xuất hiện trên truyền thông, ông Sung Wan-jong gọi điện cho ông Lee Wan-koo yêu cầu giúp đỡ và khẳng định mình vô tội. Khi ông Sung  Wan-jong đề xuất Thủ tướng sử dụng ảnh hưởng của mình để tác động tới các công tố viên, ông Lee Wan-koo từ chối và nói rõ điều đó là không thể.

Vai trò của cựu Thủ tướng

Trở lại bản "danh sách đen" được viết tay, ông Sung Wan-jong đã liệt kê cụ thể từng số tiền mà ông đưa hối lộ cho 5 nhân vật. Đó là 100 triệu won cho cựu Chánh văn phòng Tổng thống Kim Ki-choon, 700 triệu won cho người tiền nhiệm của ông Kim Ki-choon là ông Huh Tae-yeol, 300 triệu won cho Thị trưởng Incheon Yoo Jeong-bok, 100 triệu won cho Tỉnh trưởng tỉnh Nam Gyeongsang Hong Joo-pye và 200 triệu won cho nghị sĩ đảng cầm quyền Saenuri Hong Mun-jong, một trong những người đứng đầu đội ngũ vận động tranh cử cho Tổng thống Park Geun-hye hồi năm 2012.

Thủ tướng đương nhiệm lúc đó Lee Wan-koo và Chánh văn phòng Tổng thống Lee Byung-ki cũng có tên trong danh sách nhưng không ghi chi tiết số tiền hối lộ. Ngoài ra, theo nội dung trên mẩu giấy này thì ông Sung Wan-jong cũng đưa 200 triệu won cho Thị trưởng thành phố Busan.

Thi thể của Chủ tịch Keangnam Enterprises Sung Wan-jong  được tìm thấy ở cách điểm bán vé lên núi Bukhansan 300m hôm 9/4. Ảnh: YonhapNews.

Ngay lập tức, đảng Saenuri cầm quyền và Liên minh chính trị mới vì dân chủ (NPAD) đã có những tranh cãi gay gắt. Và cho dù Thủ tướng Lee Wan-koo cùng các nhân vật có tên trong danh sách đều bác bỏ việc mình nhận hối lộ, các nghị sĩ trong Quốc hội vẫn gây sức ép buộc ông Lee Wan-koo phải từ chức. Từ đây, Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye phải đưa ra lời cam kết chống tham nhũng cuối cùng, cho phép Viện Kiểm sát thành lập một ủy ban điều tra đặc biệt gồm 10 công tố viên để điều tra và thẩm vấn những người có tên trong "danh sách đen" kể cả nhân vật thân cận với bà.

Chỉ trong nửa đầu tháng 5, ít nhất 3 trong số 8 nhân vật nói trên đã phải trình diện trước tòa. Đầu tiên là Tỉnh trưởng Nam Gyeongsang Hong Joon-pyo, nghị sĩ Hong Moon-jong và mới đây nhất là cựu Thủ tướng Lee Wan-koo. Ông Lee Wan-koo bị nghi ngờ nhận 30 triệu won tiền mặt từ cựu Chủ tịch Tập đoàn Keangnam Enterprises vào thời điểm ông chạy đua vào Quốc hội năm 2013.

Cùng với những cuộc thẩm vấn, trụ sở của Tập đoàn Keangnam Enterprises tại thủ đô Seoul đã bị lục soát lần thứ 3. Các công tố viên phát hiện ra rằng có vẻ như tập đoàn này đã tiêu hủy một số bằng chứng quan trọng. Cụ thể là rất nhiều đoạn băng trong video giám sát CCTV và file máy tính đã bị xóa.

Các công tố viên đã thu giữ được nhiều tài liệu khi tiến hành lục soát trụ sở của Keangnam Enterprises ở thủ đô Seoul. Ảnh: Kyosang-Namdo.

Cựu Giám đốc điều hành Park Jun-ho, người làm việc cho Keangnam Enterprises từ năm 2003 với vai trò là trợ lý của ông Sung Wan-jong đã bị bắt hồi giữa tháng 4 vừa qua vì mục đích khẩn cấp nhằm ngăn chặn những thủ đoạn che đậy khác. Hiện tại, các công tố viên đang tập trung làm sáng tỏ xem khoản tiền 3,2 tỉ won là tổng số tiền mà Tập đoàn Keangnam Enterprises và các công ty con để thất thoát năm 2007 được dùng vào việc gì. Nhân viên kế toán khai rằng đã rút 55 triệu won theo chỉ thị của ông Sung Wan-jong, lời khai này cũng đã được điều tra.

Một điểm đáng lưu ý là trong lúc mẫu giấy viết tay của cựu Chủ tịch Keangnam Enterprises "gây bão" trên chính trường thì tờ Kyunghyang của Hàn Quốc đã cho đăng tải toàn văn nội dung cuộc phỏng vấn giữa ông này và phóng viên của báo ngay trước hôm 9/4.

Trong đoạn ghi âm có thời lượng 48 phút 14 giây này, ông Sung Wan-jong đã nói rằng vụ điều tra về ông và Tập đoàn Keangnam Enterprises là do cựu Thủ tướng Lee Wan-koo giật dây. Cựu Chủ tịch giải thích rằng, ông Lee Wan-koo làm thế là do ông có quan hệ thân thiết với đối thủ tiềm năng có thể giành quyền lực chính trị của ông Lee là Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Ban Ki-moon, người được cho là ứng cử viên sáng giá cho chiếc ghế tổng thống tiếp theo của Hàn Quốc. Ông Sung Wan-jong cũng nói về cựu Thủ tướng là người nhiều tham vọng và hay lợi dụng người khác…

Trong một diễn biến khác, tên của Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon lại được báo chí Hàn Quốc nhắc đến sau khi có thông tin rằng, vụ mua bán tòa nhà Keangnam Hanoi Landmark Tower ở Việt Nam với giá 800 tỉ won giữa Tập đoàn Keangnam Enterprises với Quỹ Đầu tư Qatar (QIA) là giả và người đứng đằng sau vụ việc này là Bahn Joo-hyun, Giám đốc điều hành một công ty bất động sản ở New York (Mỹ) và là cháu trai của ông Ban Ki-moon. Ban Joo-hyun được cho là đã gửi cho Tập đoàn Keangnam Enterprises lá thư giả mạo QIA với nội dung cho rằng QIA cơ bản xác nhận đã hoàn tất thương vụ mua lại tòa nhà Keangnam Hanoi Landmark Tower. Đổi lại, Ban Joo-hyun đã được Tập đoàn Keangnam Enterprises ứng trước 600 triệu won.

Lụi tàn một thương hiệu nổi tiếng

Được thành lập năm 1951 tại thành phố Daegu, Tập đoàn Keangnam Enterprise đã nhanh chóng trở thành một trong 20 công ty xây dựng lớn nhất Hàn Quốc tiến ra thị trường quốc tế trong một hợp đồng tại Thái Lan năm 1965. Sau đó, Keangnam Enterprises mở rộng hoạt động đến Malaysia, Sri Lanka và Trung Đông.

Đến năm 1973, Keangnam tiếp tục tạo dấu mốc khi trở thành công ty xây dựng đầu tiên IPO trên Sàn giao dịch chứng khoán Korea Exchange với mã chứng khoán KRX. Năm 1994, Keangnam Enterprises trở thành tập đoàn xây dựng lớn nhất Hàn Quốc với giá cổ phiếu lên tới 225.000 won.

Nhưng từ năm 2013, tập đoàn bắt đầu làm ăn thua lỗ và xuống dốc không phanh. Báo cáo tài chính cho thấy, năm 2013, Keangnam Enterprises lỗ 182,7 tỉ won, năm 2014 lỗ 310,9 tỉ won. Hiện Keangnam Enterprises đang có khoản vay lên tới 2.200 tỉ won từ nhóm chủ nợ đứng đầu là 4 ngân hàng: Shinhan, Woori, Nonghyup và Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc.

Do Keangnam Enterprises không có khả năng thanh toán nợ và thua lỗ nặng nề, Sàn giao dịch chứng khoán Hàn Quốc hồi cuối tháng 3 đã tuyên bố xóa tên Keangnam Enterprises khỏi thị trường chứng khoán Hàn Quốc. Điều mà người dân Hàn Quốc quan tâm nhất là với những rắc rối như hiện nay, liệu Tập đoàn Keangnam Enterprises có được tái thiết để hồi sinh? Nguồn tin từ Hãng Korea Times cho hay, Tòa án quận trung tâm Seoul đang thụ lý tài sản của Keangnam Enterprises để xử lý.

Dự kiến sau khi công bố bản báo cáo kế toán cuối cùng vào cuối tháng 6, chậm nhất là đầu tháng 7 tới, tòa án sẽ triệu tập cuộc họp giữa các bên liên quan gồm tòa án, Tập đoàn Keangnam Enterprises và các chủ nợ để bàn về phương án tái cơ cấu tập đoàn. Phía tòa án cũng dự kiến chỉ định ông Lee Song-hui của Tập đoàn Doosan và ông Lee Yong-ho của Ngân hàng Shinhan vào ban tái cơ cấu Tập đoàn Keangnam Enterprises.