Al-zawahiri - Kẻ kế nhiệm Bin Laden

Thứ Ba, 05/07/2011, 09:10

Theo một tuyên bố đăng tải trên mạng Hồi giáo ngày 16/6, tổng chỉ huy Al-Qaeda, sau khi bàn bạc đã quyết định chọn Ayman Al-zawahiri làm thủ lĩnh mới của tổ chức.

Từ lâu, Al-zawahiri đã là một phó tướng và được coi là nhân vật quan trọng số hai của mạng lưới khủng bố trên khắp thế giới. Trong thông điệp mới gửi đi, Al-Qaeda nhấn mạnh dưới sự lãnh đạo của Zawahiri, Mỹ và Israel sẽ còn phải tiếp tục chống lại một cuộc thánh chiến "cho đến chừng nào tất cả những đoàn quân xâm lược rời khỏi vùng đất của đạo Hồi".

Ngay lập tức, Chủ tịch Hội đồng tham mưu liên quân Mỹ, Đô đốc Mike Mullen đã ra lời cảnh báo: Al-zawahiri sẽ phải chịu chung số phận với kẻ tiền nhiệm đã bị bắn chết trước đó hồi đầu tháng 5 tại Pakistan. Trên trang web của mạng Hồi giáo, AL-zawahiri chính thức được tuyên bố là thủ lĩnh mới của tổ chức Al-Qaeda, trở thành tên trùm khủng bố bị truy lùng gắt gao nhất thế giới với cái đầu đáng giá 25 triệu USD.

Từ giai đoạn "trứng nước"...

Al-zawahiri sinh ngày 19/6/1951, trong một gia đình trung lưu khá giả tại khu ngoại ô Maadi, Cairo, Ai Cập. Ông nội của Zawahiri, Rabia al-zawahiri vốn là đại tư tế của đền Al-azhar, một trong những ngôi đền quan trọng bậc nhất trong thế giới Hồi giáo và là trung tâm học thuật của người Hồi giáo dòng Sunni ở Trung Đông.

Cha của Al-zawahiri là một tín đồ Hồi giáo, một bác sĩ phẫu thuật và giảng dạy bộ môn dược tại Trường đại học Cairo; trong khi đó, bà mẹ Umayma Azzam lại nhận được sự hậu thuẫn rất lớn từ phía gia đình rất có thế lực chính trị trong xã hội. Al-zawahiri chịu ảnh hưởng rất sâu sắc từ mẹ, khi còn học tại trường, hắn luôn vượt trội về các mặt, là một người yêu văn thơ và "căm ghét những môn thể thao bạo lực" vì với hắn, chúng "không có một chút gì nhân đạo". Hắn theo học tại khoa Y thuộc Trường đại học Cairo, tốt nghiệp năm 1974 và lấy bằng thạc sĩ phẫu thuật 4 năm sau đó.

Al-zawahiri từng có thời gian làm bác sĩ phẫu thuật trong lực lượng quân đội Ai Cập trước khi thành lập một phòng khám tư tại ngoại ô Cairo. Nhưng từ năm 14 tuổi, hắn đã gia nhập hội Huynh đệ Hồi giáo, tổ chức Hồi giáo lâu đời và rộng lớn nhất ở Ai Cập, do Sayyid Qutb đứng đầu. Tư tưởng của hắn bị chi phối mạnh mẽ dưới tác động sâu sắc của hội.

Một năm sau đó, khi Qutb bị xử tử, hắn cùng 4 thiếu niên khác cùng nhau thành lập một nhóm Hồi giáo cực đoan hoạt động ngầm với ý định ra sức lật đổ chính quyền Ai Cập đang tồn tại và âm mưu thiết lập một chính quyền riêng của người Hồi Giáo. Al-zawahiri được giao trọng trách "biến ý tưởng trên giấy của Qutb thành hành động thực tiễn". Hắn luôn mong muốn tìm được những binh sĩ có khả năng chiến đấu tốt và tàng trữ đầy đủ các loại vũ khí, chờ thời cơ thuận lợi để "đánh úp hoàn toàn chính quyền hiện thời".

Thời cơ tới khi Tổng thống Ai Cập lúc bấy giờ đã gây ra một làn sóng phản ứng mạnh mẽ giữa những tín đồ Hồi giáo khi ông ký một hiệp định hòa bình với Israel và bắt giữ hàng trăm kẻ chống đối chính quyền trong chiến dịch đàn áp bạo động trước đó không lâu. Năm 1981, Al-Zawahiri bị bắt cùng hàng trăm nghi can khác của tổ chức này sau khi một vài tay súng giả trang làm binh sĩ ám sát Tổng thống Anwar Sadat trong một buổi duyệt binh ở Cairo.

Trong suốt phiên tòa xét xử, Al-zawahiri được cho là kẻ cầm đầu kế hoạch, dõng dạc tuyên bố trước tất cả mọi người: "Chúng tao là những chiến binh Hồi giáo, luôn tin tưởng vào đạo Hồi. Chúng tao bằng mọi giá sẽ lập nên một chính quyền riêng và một xã hội chỉ có người Hồi giáo".

Hắn được chứng minh vô can, tuy nhiên phải nhận án tù 3 năm vì tội tàng trữ trái phép vũ khí. Theo lời luật sư riêng kể lại, trong suốt thời gian ở tù, Al-zawahiri thường xuyên bị tra tấn, hành hạ dã man bởi tay sai của chính quyền Ai Cập. Chính điều này đã biến hắn trở nên cuồng tín và là một "quả bom" bạo lực thực sự.

Al-zawahiri gia nhập phong trào thánh chiến Hồi Giáo Ai Cập (jihad) từ năm 1973. Kể từ sau khi tên cầm đầu Abbud al-Zumar bị chính quyền Ai cập kết án chung thân, AL-zawahiri bắt đầu đảm nhận vai trò lãnh đạo. Sau khi mãn hạn tù năm 1984, hắn di chuyển tới Peshawar, Pakistan và làm công việc chữa trị vết thương cho bệnh nhân tại một bệnh viện của tổ chức Trăng lưỡi liềm đỏ.

Năm 1993, Al-Zawahiri "thâu tóm toàn bộ quyền lực", trở thành lãnh tụ của phong trào, được biết tới là kẻ đứng đằng sau hàng loạt những vụ tấn công vào chính quyền Ai Cập và gây ra cái chết cho hơn 1.200 dân thường vô tội. Năm 1999, hắn bị một Tòa án quân sự Ai Cập tuyên án tử hình vắng mặt vì vai trò trong các vụ tấn công của phong trào chiến tranh Hồi giáo Ai Cập...

... đến "bắt tay" bin Laden và bước vào "con đường" Al-Qaeda

Năm 1985, Al-zawahiri tới Arập Xêút học về y dược tại Jeddah trong vòng 1 năm. Người ta tin rằng chính trong thời gian này, hắn đã lần đầu tiên gặp Osama bin Laden, kẻ đang điều hành một nhóm bạo động Hồi giáo có tên Maktab al-Khadamat. Khi cuộc chiến chống quân đội Xôviết kết thúc, vì không thể quay trở lại Ai Cập, hắn quyết định tham gia lực lượng của Bin Laden tại Sudan, lên kế hoạch khủng bố tấn công Đại sứ quán Ai Cập ở Pakistan và âm mưu ám sát nhiều quan chức cấp cao nhà nước.

Ba năm sau, Bin Laden và Al-Zawahiri cùng nhau xuất hiện và tuyên bố sự sáp nhập Phong trào chiến tranh Hồi giáo và mạng lưới khủng bố Al-Qeada, lập ra  "Mặt trận Hồi giáo thế giới vì cuộc Thánh chiến chống lại Do Thái và quân Thập tự chinh". Cả hai đưa ra sắc lệnh Hồi giáo fatwa, trong đó nêu rõ "Nhiệm vụ chiến đấu và tiêu diệt Mỹ và các đồng minh, bất kể đó là thường dân hay quân đội, là nghĩa vụ của những tín đồ theo đạo Hồi".

Cánh tay đắc lực của Osama bin Laden.

Sáu tháng sau, hai vụ tấn công vào đại sứ quán Mỹ tại KenyaTanzania đồng thời nổ ra, làm 223 người thiệt mạng. Chỉ hai tuần tiếp theo, Mỹ thực hiện đánh bom trại huấn luyện của tổ chức này tại Afghanistan. Ngay hôm sau, Al-zawahiri điện thoại cho một nhà báo Pakistan và tuyên bố: "Hãy nói với người Mỹ rằng, những vụ đánh bom, những lời đe dọa và những hành động xâm lược của chúng không làm chúng tao sợ hãi. Cuộc chiến chỉ mới bắt đầu!".

Không thể phủ nhận vai trò cực kỳ quan trọng của Al-Zawahiri trong mạng lưới Al-Qaeda. Ngay từ khi tiếp cận Osama bin Laden, Al-Zawahiri đã nhanh chóng thể hiện một sự am hiểu vô cùng sâu rộng về tư tưởng và lịch sử Hồi giáo. Al-zawahiri dần trở thành cố vấn thân cận và bác sĩ riêng cho Bin Laden. Người ta xem hắn như cánh tay đắc lực của Bin Laden và là nhà tư tưởng Hồi giáo, thậm chí là phó tướng của Al-Qaeda. Nhiều chuyên gia nhận định đây mới thực sự là "bộ não chỉ huy" đứng sau vụ tấn công 11/9 tại Mỹ.

Những năm gần đây, Zawahiri nổi lên giống như kẻ phát ngôn chính thức của mạng lưới Al-Qaeda. Trong năm 2007, tần suất hắn xuất hiện cao gấp 4 lần Bin Laden, hắn liên tục có mặt trong 16 cuộn băng video và ghi âm nhằm mục tiêu kêu gọi và thu hút tất cả những tín đồ Hồi giáo trên toàn thế giới.

Người ta cho rằng bản lý lịch ngày càng "dày đặc thông tin" của Al-zawahiri chính là ngòi nổ cho cuộc công kích bằng tên lửa của Mỹ lên địa phận giữa biên giới Pakistan và Afghanistan vào ngày 13/1/2006 nhằm tiêu diệt hắn. Cuộc tấn công đã tiêu diệt 4 phần tử Al-Qaeda, tuy nhiên Zawahiri vẫn sống sót và sau đó 2 tuần xuất hiện trong một cuộn băng hình với lời cảnh báo được gửi tới tổng thống Mỹ rằng không một ai, không một lực lượng nào trên trái đất có đủ khả năng tiêu diệt hắn…

Quả thực, chưa một tổ chức hay cá nhân nào tìm ra nơi trú ẩn của Al-zawahiri, tuy nhiên có tin cho biết hắn đang lẩn trốn tại Pakistan. Mặc dù xuất hiện khá nhiều trong các cuốn băng tự quay nhưng không hề có dấu hiệu cho thấy hắn đang làm việc với Bin Laden kể từ năm 2003. Cuối năm 2008, quân đội Pakistan thông báo đã "tóm gọn" Al-zawahiri sau khi nhận được mật báo hắn và vợ đang ẩn nấp tại Mohmand Agancy, tây bắc Pakistan. Nhưng cuối cùng, không một dấu vết nào của hắn được tìm thấy. Cho tới nay, Al-zawzhiri vẫn là mục tiêu săn lùng số 1 của lực lượng tình báo và chống khủng bố toàn cầu.

Trong một đoạn phim được đăng tải trên mạng Internet vào ngày 8/6 vừa qua, lần đầu tiên Al-zawzhiri công khai lên tiếng gửi thông điệp mới ủng hộ và xưng tụng Bin Laden. Hắn hoàn toàn ủng hộ làn sóng bạo động tại các quốc gia Arập, đồng thời ra lời kêu gọi áp dụng đạo luật Hồi giáo Sharia tại Ai Cập. Hắn cũng tuyên bố sẽ trả thù cho cái chết của người tiền nhiệm và cảnh báo "Bin Laden sẽ còn tiếp tục "gieo rắc nỗi kinh hoàng" cho Mỹ ngay cả khi hắn đang nằm dưới nấm mồ". Cuộc thánh chiến chống Mỹ, các đồng minh phương Tây và Israel vẫn sẽ tiếp tục.

Dư luận quốc tế, đặc biệt là Mỹ, trước "tin sốc" này ngay lập tức phản kháng: "Chúng ta nên ghi nhớ thông báo về việc Al-Qaeda có thủ lĩnh mới bởi điều đó nhắc chúng ta một thực tế là Al-Qaeda vẫn tìm cách duy trì sự tồn tại và quyết tâm thực hiện những kế hoạch do Bin Laden đặt ra dù chúng vừa hứng chịu  tổn thất rất lớn", dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates. Trong khi đó, nhiều chuyên gia phân tích cho rằng, có thể Al-zawzhiri sẽ tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào phương Tây để đánh bóng hình ảnh và phô trương thanh thế của mình dưới cái mác "thủ lĩnh mới của Al-Qaeda"

Lâm Anh - Kim Lương (tổng hợp)
.
.