CHLB Đức từng có kế hoạch nhượng lại phần tây Berlin cho CHDC Đức

Theo thỏa thuận giữa các lực lượng Đồng minh chiếm đóng nước Đức sau Thế chiến II, thủ đô Berlin được chia làm 2 phần, 3/4 trong đó do quân Anh, Pháp và Mỹ kiểm soát thuộc về Tây Berlin; phần còn lại là Đông Berlin do Hồng quân Liên Xô kiểm soát.

Tới cuối năm 1949, sau khi Nhà nước Đông Đức được thành lập vẫn lấy Berlin làm thủ đô, còn Tây Berlin trở thành khu vực đặc biệt trực thuộc Tây Đức nhưng lại nằm lọt thỏm bên trong lãnh thổ CHDC Đức.

Với đặc thù như trên, nhất là sau "vụ khủng hoảng Berlin" bùng nổ kéo dài gần một năm, khiến phương Tây phải lập cầu không vận khổng lồ và tốn kém nhằm tiếp tế cho Tây Berlin, Thủ tướng Konrad Adenauer (1876-1967) - người đứng đầu Chính phủ CHLB Đức trong giai đoạn từ năm 1949 đến 1963 - đã bày tỏ quan điểm muốn "sang nhượng" Tây Berlin cho Đông Đức.

Thủ tướng Đức K.Adenauer (trái) cùng Tổng thống Mỹ J.F.Kennedy tại tây Berlin cuối tháng 6/1963.

Cụ thể là K.Adenauer đã thổ lộ với Ban lãnh đạo Mỹ qua Tổng thống John F.Kennedy cùng viên Bí thư Nhà nước Hoa Kỳ David D.Rusk, thỉnh cầu họ đề nghị với phía Liên Xô hòng "sáp nhập" Tây Berlin với Đông Đức. Đổi lại, đường biên giới Tây Đức sẽ được mở rộng tới Thuringia, bao gồm các vùng Saxony và Mecklenburg-Western Pomerania.

Thực tế các vùng này do liên quân Anh - Pháp - Mỹ chiếm được từ tay phát xít Đức, nhưng theo thỏa thuận khi chiến tranh kết thúc đã trao lại cho phía Liên Xô, cũng như Hồng quân Xôviết từng giải phóng toàn bộ thành phố Berlin vậy.

Thủ tướng K.Adenauer tin rằng, ý tưởng của mình sẽ được Moskva chấp thuận, nhưng điều ông phân vân nhất là không hiểu Ban lãnh đạo CHDC Đức có đồng ý trao đổi lãnh thổ qua việc "sang nhượng" Tây Berlin không, vì các phần đất mà phía Tây Đức muốn có vốn là những khu vực kỹ nghệ truyền thống, trong khi Đông Đức đang muốn phát triển nền công nghiệp non trẻ của mình.

Rốt cục ý đồ "nhượng lại" Tây Berlin đã bị Mỹ cự tuyệt thẳng thừng. Bằng chứng là vào ngày 26/6/1963, trong chuyến kinh lý đến Tây Berlin, Tổng thống Mỹ J.F.Kennedy đã có bài phát biểu cùng câu nói hùng hồn: "Tôi là thị dân Berlin chính hiệu", nhằm khẳng định sách lược của phương Tây muốn biến Tây Berlin thành tiền đồn đối chọi lại với CHDC Đức và Liên Xô