Chiến dịch tìm diệt thủ lĩnh khủng bố IS

• Thổ Nhĩ Kỳ bắt sống chị gái trùm khủng bố IS
• Chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố IS được tiến hành như thế nào?
• Trùm khủng bố IS bị tiêu diệt trong chiến dịch của Mỹ

Cho đến nay, nhiều thông tin đã tiết lộ về chiến dịch của lực lượng đặc biệt ở tỉnh Idlib, Syria cũng như vai trò của Iraq trong quá trình tiêu diệt trùm khủng bố này chưa được tiết lộ.

Abu Bakr al-Baghdadi - thủ lĩnh khét tiếng của IS

Abu Bakr al-Baghdadi là thủ lĩnh khét tiếng của Tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS. Các chiến binh IS gọi y là Caliph Ibrahim. Ngoài ra, y còn một loạt tên khác như Sheikh Baghdadi và Al-Shabah, nghĩa là “hồn ma”.

Bí ẩn bao trùm cuộc sống của thủ lĩnh IS người Iraq. Al-Baghdadi được cho là 48 tuổi, đến từ thành phố Samarra, cách Thủ đô Baghdad 125km về phía bắc, và là người của bộ lạc al-Bu Badri. Bộ lạc của al-Baghdadi tuyên bố rằng, y là hậu duệ của bộ lạc Quraysh của nhà tiên tri Muhammad, có phẩm chất cần thiết để trở thành Caliph - người kế tục nhà tiên tri.

Thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi. Ảnh: Global Look Press.

Al-Baghdadi bị các lực lượng liên minh do Mỹ dẫn đầu bắt giữ từ tháng 2 đến tháng 12-2004, nhưng sau đó được thả vì y không bị coi là mối đe dọa lớn.

Cuộc xâm lược Iraq của Mỹ đã thúc đẩy al-Baghdadi và các cộng sự của y tạo ra nhóm Jaysh Ahl al-Sunnah wa-l-Jamaah (quân đội của người Sunni) hoạt động quanh Samarra, Diyala và Baghdadi và sau đó tuyên thệ trung thành với al-Qaeda. Nhóm Jaysh Ahl al-Sunnah wa-l-Jamaah đã đổi tên thành Nhà nước Hồi giáo Iraq (ISI) vào năm 2006 và al-Baghdadi được bổ nhiệm làm tổng giám sát của các ủy ban sharia cho các tỉnh của ISI.

Sau cái chết của thủ lĩnh ISI Abu Umar al-Baghdadi vào tháng 4-2010, al-Baghdadi trở thành người đứng đầu tổ chức và được tín nhiệm sau một loạt vụ đánh bom tự sát và các cuộc tấn công khác nhắm vào người Shia và những người Hồi giáo Sunni ôn hòa khiến hàng nghìn người chết trong giai đoạn 2010 - 2013.

Al-Baghdadi tách khỏi al-Qaeda và tự tuyên bố nhóm thánh chiến hung hăng hơn của mình. Vào năm 2014, cái gọi là Nhà nước Hồi giáo (IS) tràn ngập các vùng rộng lớn của Iraq, Syria và al-Baghdadi đã xuất hiện trong một video khét tiếng tại nhà thờ Hồi giáo al-Nuri ở Mosul, Iraq, nơi y công bố "caliphate" ở các khu vực mà IS kiểm soát.

Sau khi tuyên bố thành lập IS năm 2014, y dường như biến mất trong nhiều năm, khiến nhiều người suy đoán rằng y đã bị giết. Sau 5 năm không xuất hiện, al-Baghdadi bất ngờ tái xuất vào tháng 4 năm nay, khi cảnh quay y thảo luận về thánh chiến với tay chân được tung ra. 

Đoạn video cho thấy, al-Baghdadi tuyên bố rằng các vụ đánh bom trong lễ Phục sinh ở Sri Lanka là cuộc trả thù cho những trận chiến đã mất ở Syria. Cũng như vậy, IS tuyên bố nhận trách nhiệm nhiều vụ tấn công đẫm máu ở Châu Âu.

Vai trò của Iraq

Các đặc vụ tình báo Iraq đã theo vết thủ lĩnh IS - Abu Bakr al-Baghdadi - trong nhiều năm trước khi phá hủy nơi trú ẩn của tên trùm khủng bố này và dồn y đến bước đường cùng.

Vụ bắt giữ anh rể của al-Baghdadi là Mohammed Ali Sajet al-Zubaaei hồi tháng 5 đã dẫn đến thành công của chiến dịch tiêu diệt tên thủ lĩnh hàng đầu của IS. Al-Zubaaei gia nhập IS vào năm 2015 và đã trở thành một trong tay chân thân tín nhất của al-Baghdadi. Và đỉnh cao của chiến thuật truy lùng al-Baghdadi của Iraq là bằng cách tìm kiếm những tay chân thân tín nhất với y, trung tướng Saad al Allaq - người đứng đầu Tổng cục Tình báo của quân đội Iraq - cho biết. "Chúng tôi đã quan sát các động thái của al-Baghdadi gián tiếp thông qua gia đình y. Bằng cách đó, chúng tôi thu thập được một số bí mật và khiến al-Baghdadi nghĩ rằng chúng tôi không theo dõi y" - ông al Allaq nói.

Al-Zubaaei đã giúp al-Baghdadi né tránh chính quyền khi y di chuyển. Sau khi chính Al-Zubaaei bị phía Iraq bắt giữ ở ngoại ô Baghdad vào tháng 5-2019, hắn đã cung cấp thông tin quan trọng, các sĩ quan tình báo nói với CNN.

Lực lượng Delta của Mỹ được coi là đơn vị chống khủng bố số 1 thế giới.

Al-Zubaaei đã dẫn dắt lực lượng an ninh đến một đường hầm trên sa mạc gần Qaim ở phía tây Iraq, sát biên giới Syria. Tại đây, lực lượng đặc nhiệm phát hiện ra đồ đạc cá nhân của al-Baghdadi, cũng như bản đồ và ghi chú viết tay về các địa điểm. Al-Zubaaei cũng gợi ý rằng thủ lĩnh của IS có thể ở Idlib (Syria), các đặc vụ cho hay.

Lực lượng an ninh Iraq sau đó có thể đã xâm nhập vào một mạng lưới buôn lậu của al-Baghdadi ở Syria, giúp cho việc theo dõi y. Iraq cũng chia sẻ thông tin với các lực lượng liên minh do Mỹ lãnh đạo ở Iraq và Syria như một phần của cuộc họp thường xuyên của họ và Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) cũng như các đơn vị khác của Mỹ. Sau đó, họ dẫn đầu liên minh, làm việc với Lực lượng Dân chủ Syria, chủ yếu là người Kurd, để truy tìm y.

Al-Baghdadi đã chết cùng với 2 đứa con mà y mang theo trong một cuộc đột kích của Mỹ vào một ngôi làng gần Idlib, ngoại ô Barisha, hồi tháng 10. (Trong khi đó, bài viết của AP hôm 27-10 cho hay có 3 đứa trẻ). 

Tin tức đưa rằng al-Baghdadi ở Idlib có vẻ kỳ lạ đối với nhiều nhà phân tích, theo CNN. Bởi Idlib nằm dưới sự kiểm soát của Hayat Tahrir a Sham - một nhóm phiến quân có quan hệ với al-Qaeda. 

Trong khi đó, các nhóm chiến binh thánh chiến có nhiều điểm chung về ý thức hệ, khi trong nhiều năm, IS và al -Qaeda cùng các chi nhánh của nó đã bị mắc kẹt trong cuộc chiến ở Syria. Có vẻ như không có nơi trú ẩn nào cho al-Baghdadi, đặc biệt là tại ngôi làng chỉ cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ 3 dặm (gần 5km).

Saad al Allaq cho hay, phần lớn thủ lĩnh của IS đã trốn sang miền bắc Syria để gần hơn với các nguồn tài trợ của chúng. Ông al Allaq nói thêm rằng, các hoạt động quân sự liên tục quanh dòng sông Euphrates ở khu vực biên giới Iraq-Syria đã khiến al-Baghdadi không còn tin tưởng. "Y đã đi về phía tây để cách xa các hoạt động quân sự và chiến trường" - ông al Allaq nói.

Chiến dịch "Mắt chim ưng"

Iraq đã truy đuổi thủ lĩnh IS khét tiếng này kể từ khi y tuyên bố cái gọi là Vương quốc Hồi giáo (caliphate) từ Nhà thờ Hồi giáo Lớn ở Mosul vào tháng 7-2014.

Các gián điệp đã được cử đến thành phố này và ít nhất một lần, phía Iraq đã phong tỏa một khu vực mà họ tin rằng có thể khiến y sập bẫy. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, y đã thay đổi vị trí của mình hơn 10 lần trong một ngày, theo ông al Allaq.

Các sĩ quan tình báo quân đội Iraq đã lập ra chiến dịch "Mắt chim ưng" để tìm cách tiêu diệt tên thủ lĩnh IS khó lường này. Họ cho rằng al-Baghdadi đã trốn qua phần lãnh thổ do IS kiểm soát vào Syria hồi tháng 8-2017. Các đặc vụ Iraq tiếp tục theo dõi y khi y đi về phía bắc, theo con đường của Euphrates tới Deir Ezzor - nơi y ẩn náu vào tháng 2-2018, các quan chức cho biết.

Một nhân vật quan trọng trong thời gian này là cha của vợ thứ ba của al-Baghdadi. Người này được biết đến với cái tên "Bóng ma sa mạc" vì khả năng chuyển dịch các nhóm IS giữa Mosul ở Iraq và Raqqa ở Syria mà không bị phát hiện. 

Vào tháng 2-2018, Iraq cho biết, họ đã có được một bước đột phá khác với vụ bắt giữ Mohammed al-Dulaimi, còn được gọi là Abu Ibrahim. Hắn là con trai của một cựu phó của al-Baghdadi - một trong những thông tin viên chính chuyên giải mã các tin nhắn của IS vào thời điểm này. Vụ bắt giữ này đã mang lại nhiều thông tin hơn về al-Zubaaei - hướng dẫn viên của al-Baghdadi, và đó là một bước quan trọng dẫn đến việc bắt giữ thủ lĩnh IS.

Al-Baghdadi rời khỏi nơi trú ẩn của y ở Deir Ezzor sau khi al-Dulaimi bị bắt giữ, theo các quan chức. Iraq đã chia sẻ thông tin của mình với các lực lượng liên minh do Mỹ đứng đầu và Lực lượng Dân chủ Syria trong một nỗ lực đổi mới chiến dịch theo dấu thủ lĩnh IS. 

Các chỉ huy tình báo của Iraq cho hay, al-Baghdadi sau đó tiếp tục di chuyển trên sa mạc Syria, giữa Palmyra và Homs, cho đến thời điểm ít nhất là vào tháng 3 năm nay, trước khi y tiến lên phía bắc tới nơi mà y bị dồn đến bước đường cùng hồi tháng trước và tự sát.

Những phút hoảng loạn cuối cùng của trùm khủng bố

Như trên đã nói, anh rể của al-Baghdadi là Mohammed Ali Sajet al-Zubaaei đã cung cấp thông tin quan trọng dẫn lực lượng Mỹ đến nơi ẩn náu của thủ lĩnh IS. Al-Zubaaei nhận xét rằng, chiến thuật ẩn nấp của y là "xuất sắc" và mô tả một trong những hầm ngầm của y chứa đầy sách tôn giáo. "Al-Baghdadi ở trong một hầm ngầm dài 8m, rộng từ 5-6m. Nó có một thư viện, sách tôn giáo, kinh Koran và những thứ tương tự. Hầm ngầm có đèn và nhiều thứ khác nên để ẩn náu là khá tốt” - al-Zubaaei nói.

Các quan chức Mỹ và Iraq đã theo dõi al-Baghdadi và thu thập thông tin từ các nguồn trong 6 tháng. Cuộc đột kích bí mật bắt đầu khoảng 17h ngày 26-10, mang theo 8 trực thăng chở các binh sĩ tinh nhuệ của Mỹ, trong đó có lực lượng Delta Force. 

Họ đã bay chính xác 1 tiếng 10 phút đến nơi ẩn náu của al-Baghdadi. Ngoài ra, còn có rất nhiều máy bay và tàu của Mỹ tham gia sứ mệnh này. Nhiều lực lượng Mỹ xuất phát từ những địa điểm khác nhau trong lãnh thổ Iraq, theo một quan chức Mỹ.

Khi tới tổ hợp nơi thủ lĩnh IS ẩn náu, các lực lượng Mỹ đã phá vỡ một bức tường nhằm tránh bẫy và đó là khi "tất cả địa ngục vỡ ra". Trong quá trình đột kích tổ hợp, các lực lượng Mỹ đã tiêu diệt nhiều tay súng IS và không gặp bất cứ thương vong nào, Tổng thống Trump nói với CNN.

"Hắn ta đã chết sau khi chạy vào một đường hầm cụt, khóc rồi la hét suốt quãng đường. Vào lúc này, hang ổ của al-Baghadi đã được dọn sạch và những người còn lại đều đầu hàng hoặc bị giết” - ông Donald Trump nói với AP vào sáng 27-10 và cho biết thêm rằng, al-Baghdadi đã tiêm thuốc cho 3 đứa con của mình và dẫn chúng xuống đường hầm.

"Hắn ta đến cuối đường hầm khi những con chó nghiệp vụ của chúng tôi đuổi theo. Không còn lối thoát, hắn kích nổ áo vest chứa thuốc nổ để tự sát cùng 3 đứa trẻ. Thi thể hắn tan nát sau vụ nổ. Tên trùm khủng bố từng là nỗi kinh hoàng của bao người đã sống những giây phút cuối cùng trong nỗi sợ hãi tột cùng” - ông Donald Trump miêu tả.

Hai người vợ của al-Baghadi đều đeo các thiết bị nổ nhưng không phát nổ, cũng bị hạ gục. Một số con của trùm khủng bố đã được đưa ra khỏi hang ổ và vẫn còn sống. Một số người khác thiệt mạng trong vụ tấn công.

Việc kiểm tra ADN được tiến hành để xác nhận Baghdadi đã bị tiêu diệt diễn ra chỉ 15 phút sau khi tên này tự kích nổ bom. Các lực lượng Mỹ trong cuộc đột kích đưa các phần thi thể của y ra ngoài. Theo ông chủ Lầu Năm Góc Esper, cuộc đột kích thành công, các lực lượng Mỹ rút lui an toàn với 2 người bị thương nhẹ.

Hiện vẫn chưa rõ cách thức thủ lĩnh tối cao IS đến Idlib. Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng, dường như tên al-Baghdadi đã ở trong khu vực này ít nhất 48 giờ. Một quan chức Mỹ thì cho biết, tên này đã đến đó một thời gian.