Công ty Aegis – “con mắt” tình báo tư nhân tại Iraq

Trên tầng 1 tòa nhà cao tầng bên trong Khu Xanh của thủ đô Baghdad (Iraq), toàn cảnh chết chóc ghê rợn từng ngày của đất nước này được cô đọng trong phần mềm PowerPoint dài khoảng 30 phút. Chiếu trên màn hình 15 inch, báo cáo đó chính là thông tin tình báo mới nhất về chiến sự quan trọng trong ngày. Hai người đàn ông trong bộ đồ quần kaki và áo thun polo đọc thông tin từ phía sau phòng.

Trong buổi sáng mới đây nhất, bản tin của họ cho biết có 168 vụ gây thương vong trên toàn đất nước: nhiều vụ dùng tên lửa tấn công tại Tikrit, một vụ đánh bom giết chết bò ở Habbaniyah, 7 thi thể được phát hiện trôi trên sông Diyala.

Thông tin tình báo này không do quân đội Mỹ tổng hợp, mà do Công ty An ninh Anh Aegis Defence Services Ltd thực hiện. Trung tâm các Chiến dịch tái thiết là cơ quan hoạt động cho Aegis tại Iraq, là minh chứng điển hình nhất cho thấy thu thập thông tin tình báo có mặt ra sao trong hệ thống những cơ quan hữu trách - vốn là những công ty an ninh tư nhân - hoạt động dưới cái bóng của quân đội Mỹ.

Năm 2004, Aegis giành được hợp đồng của quân đội Mỹ trong 3 năm, trị giá 293 triệu USD. Người lãnh đạo công ty là Tim Spicer, một trung tá người Anh đã nghỉ hưu. Trước khi thành lập Aegis, ông từng được biết đến như chuyên gia tình báo giúp dẹp loạn tại Papua New Guinea và tái lập chính phủ dân cử tại Sierra Leone.

Năm nay, nhiều công ty Anh và Mỹ tranh nhau giành lại hợp đồng này – trị giá 475 triệu USD. Hợp đồng lớn nhất trong lĩnh vực an ninh tư nhân này có thể giúp tạo việc làm cho khoảng 1.000 người cho công tác bảo vệ công binh Mỹ trong các dự án tái thiết Iraq.

Trước năm 2004, những hợp đồng lớn dành cho các công ty tư nhân hầu như là con số không, mà chúng thường được giám sát chặt chẽ bởi các cơ quan quân sự hoặc Chính phủ, chẳng hạn như CIA. Hiện tại, Chính phủ vẫn tiếp tục thu thập thông tin tình báo của riêng họ, nhưng phụ thuộc ngày càng nhiều  vào những công ty tư nhân để thu thập thông tin nhạy cảm.

Những hoạt động tình báo của Aegis thường bao gồm xử trí nhanh các thông tin về nguy cơ chiến trường, theo dõi (bằng điện tử) nhiều nhân viên an ninh tư nhân (một ước tính không chính thức cho biết có 20-30.000 người) trên những con đường nguy hiểm tại Iraq, và những dự án cộng đồng. Các nhân viên an ninh tư nhân đó nhận trách nhiệm bảo vệ các yếu nhân (tướng lĩnh Mỹ), trụ sở quân sự quan trọng, canh tù, điều tra các vụ án khủng bố, phân tích tình báo quốc nội và nước ngoài, và tìm hiểu các tổ chức khủng bố manh nha trong những vỏ bọc ít ngờ nhất.

Aegis không chỉ làm việc trong lĩnh vực an ninh, mà còn tiếp cận cả những công việc mang tính từ thiện. Công ty đã chi khoảng 425.000 USD và những khoản đóng góp khác cho hơn 100 dự án từ thiện cỡ nhỏ như làm sân bóng đá và các chương trình tiêm phòng. Các dự án này cho phép công ty xây dựng nhiều mối quan hệ mật thiết với cộng đồng mà công ty đang hoạt động, đồng thời giúp ích cho hoạt động thu thập thông tin tình báo của Aegis.

Sau khi giành được hợp đồng của quân đội Mỹ, Aegis hầu như ngay lập tức gặp nhiều khó khăn. Một cuộc thanh tra sổ sách đặc biệt cho thấy công  ty này không rà soát kỹ lưỡng nhân thân của một số nhân viên người Iraq. Phía công ty thanh minh rằng do mới ký hợp đồng với các nhân viên này nên họ sẽ xác minh lại.

Nhưng những chỉ trích nói trên đã giảm dần theo năm tháng. Hơn 3 năm qua, Công ty Aegis thực hiện hơn 21.000 bản tin an ninh mà không gây bất kỳ tổn thất nào cho nhân sự của Công binh lẫn Quân báo. Phương châm làm việc của họ là cẩn trọng và không tiết lộ những chi tiết có lợi cho đối phương. Chính vì thế, cựu Thủ tướng Anh Tony Blair và tân Thủ tướng Gordon Brown thường tâm đắc gọi họ là Đội Kiến trúc Thông tin An ninh – Tình báo tư nhân của Vương quốc Anh