Điệp viên Ashraf Marwan tự sát hay bị mưu sát?

Cái chết bất ngờ tạo nhiều nghi vấn của Ashraf Marwan đang được điều tra lại theo hướng ám sát. Ashraf Marwan từng là con rể của Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser và làm việc như sợi dây liên lạc trong Cục Tình báo Ai Cập. Về cuối đời, không còn làm việc cho Chính phủ Ai Cập nữa, ông tạo ra sản nghiệp lớn nhờ buôn vũ khí và sống ẩn cư ở thủ đô London (Anh) suốt nhiều thập niên.

Nghe nói ông kiếm được bộn tiền từ những hợp đồng buôn vũ khí dưới thời Sadat, người từng phát động cuộc chiến tranh Yom Kippur chống Israel hồi năm 1973.

Một ngày cuối tháng 6/2007, Marwan khi đó 62 tuổi ngã từ lan can nhà ông trên tầng 5 xuống đất. Con trai Gamal của Marwan tin chắc không bao giờ cha ông có động cơ tự tử và càng không có lý do nào khác dẫn cha ông đến cái chết ngoại trừ bị sát hại.

Gamal cho biết lúc đó Marwan đi khập khiễng và rất yếu sức, thử hỏi làm thế nào ông vượt qua được hàng rào sắt lan can nhà để nhảy xuống? Nhiều nhân chứng tuyên bố có nhìn thấy 2 người đàn ông màu da rám nắng trên lan can nhà Marwan trước khi ông cụ rơi từ trên cao xuống đất chết. Theo tự sự của Gamal, Marwan là một người Ai Cập yêu nước và là điệp viên hai mang.

Với vai trò này, Marwan từng cung cấp thông tin tình báo chệch hướng cho kẻ thù của đất nước ông là Israel trước thời điểm diễn ra cuộc chiến Yom Kippur năm 1973.  Gamal nói với Hãng tin CBS: "Công việc chính của cha tôi là cho đất nước Ai Cập, nên chính yếu là phải lừa cho được đối thủ Israel và chiến thắng vẻ vang. Chỉ có Israel là có động cơ săn lùng cha tôi ráo riết nhất".

Trong khi đó, Aharon Levran, một trong những sĩ quan tình báo cao cấp Israel chịu trách nhiệm nhận tin từ Marwan cung cấp cho Israel, lại khẳng định: "Không, chúng tôi không làm việc đó. Không thể nào. Tại sao chúng tôi phải giết chết “Thiên thần” (mật danh của Ashraf Marwan)? Về lý, chỉ có tình báo Ai Cập làm chuyện đó khi họ biết ông ta không còn hữu dụng nữa".

Levran và nhiều nguồn tin tình báo Israel khác cho biết Marwan từng cung cấp cho họ rất nhiều thông tin, kể cả kế hoạch tác chiến và những bản tin tuyệt mật, đổi lại là những món tiền lớn có khi trị giá đến 100.000 USD/lần chuyển giao thông tin.

Cả hai bên đều tuyên bố "được lợi" từ lời cảnh báo do Marwan cung cấp cho Israel trong cuộc chiến Yom Kippur. Israel cho rằng thời điểm tấn công được biết tuy có trễ so với thông tin tình báo 4 giờ, nhưng cũng giúp họ đủ thời gian chuẩn bị dự phòng và cứu quốc gia người Do Thái khỏi cuộc tấn công bất ngờ của Syria. Phía Ai Cập lại khẳng định thông tin thời điểm tấn công (do Marwan trao cho) đúng thời điểm họ cần để giành lại phần đất đã mất trong cuộc chiến 6 năm trước đó.

Tiến sĩ Abdel Monem Said, một trong những chuyên gia an ninh hàng đầu của Ai Cập, thừa nhận số giờ Marwan cho biết trước là Israel sẽ hành động... đủ cho Ai Cập đưa quân vượt kênh đào Suez. Đó là kỳ tích lớn nhất mà nhà nước Ai Cập ghi nhận công trạng cho điệp viên tài ba Ashraf Marwan.

Giới truyền thông Israel cho biết Marwan đã sớm có một cuộc đời hai mặt. Từ năm 1969, Marwan đã lần đầu tiên tới Sứ quán Israel tại London và tình nguyện cung cấp thông tin nhưng không được chấp thuận. Năm 1969, đánh dấu cuộc gặp gỡ của Marwan với D., một lãnh đạo cấp cao của Mossad, khởi đầu cho một quan hệ kéo dài hơn 30 năm, trong đó Marwan được đánh giá là nguồn thông tin cao cấp với các tin tình báo về các cuộc gặp gỡ của Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat với các nhà lãnh đạo thế giới, được chuyển đến Mossad rõ đến từng chi tiết.

Nhờ trực tiếp làm việc tại văn phòng của Tổng thống Sadat, Marwan đã cung cấp được nhiều thông tin quan trọng cho Israel, không lâu sau đó chúng trở thành tin tức tham khảo chính cho Thủ tướng Israel Golda Meir và Bộ trưởng Quốc phòng Moshe Dayan.

Marwan đang thực hiện dở dang quyển hồi ký thì bị giết chết, và mọi dấu tích tại hiện trường đều bị xóa sạch sẽ. Howard Blum, nhà viết sử về cuộc chiến tranh Yom Kippur, cho rằng những tổn thất (nếu có) do Marwan gây ra là từ những thông tin tình báo và gây thù chuốc oán từ những đồng tiền buôn lậu vũ khí