Điều tra lại cái chết bí ẩn của điệp viên Mossad - Ashraf Marwan

Điệp viên - tỉ phú

Marwan rơi từ lan can lầu 4 nhà ông ở London trong tháng 6/2007 và gia đình ông tuyên bố - trái ngược với những đánh giá điều tra ban đầu - đây không là một vụ tự sát mà đúng hơn là hành động ám sát của các điệp viên Mossad. Tuy nhiên, có nhiều khả năng là Marwan bị ám sát bởi các nhân viên tình báo Ai Cập do muốn báo thù vì chuyện ông đã phản bội Ai Cập và lộ mặt là một điệp viên của Mossad. Marwan là con rể của Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser và cố vấn đặc biệt của Tổng thống kế nhiệm Anwar Sadat.

Năm 1969, thông qua Đại sứ quán Israel ở London, Marwan đề nghị được làm điệp viên cho Mossad. Ban đầu, đề nghị của Marwan bị bỏ qua, nhưng sau đó một sĩ quan tình báo trong nhóm điều hành mạng lưới điệp viên của Mossad - nhóm Tzomet - quyết định sử dụng ông. Mossad quản lý Marwan, nhưng chính cơ quan tình báo quân đội của Bộ Quốc phòng Israel - đơn vị chịu trách nhiệm đánh giá tình báo quốc gia - xử lý những báo cáo được chuyển đến từ điệp viên người Ai Cập này. Marwan cung cấp cho Israel một số lượng khổng lồ những thông tin tình báo rất có giá trị.

Ví dụ, Marwan thông tin cho Israel về quyết định chiến lược của Tổng thống Anwar Sadat trong tháng 10/1972 chuẩn bị tấn công Israel. Marwan cũng tiết lộ kế hoạch chiến tranh của Ai Cập và trong tháng 5/1973 - khi có sự lo ngại rằng Ai Cập chuẩn bị chiến tranh - Marwan tiếp tục mật báo tin người Ai Cập đang chuẩn bị những âm mưu hơn là giao chiến. Thông tin này cũng được chứng minh là chính xác và giúp Israel khỏi phải tốn một khoản tiền lớn cho việc huy động quân dự bị.

Khoảng 5 tháng sau, Marwan tiếp tục cảnh báo Israel rằng ngày 6/10/1973 sẽ nổ ra cuộc chiến tranh vào ngày lễ sám hối của người Do Thái - Yom Kippur. Nhưng bất chấp cảnh báo của Marwan, Israel quyết định không tấn công trước vì sợ bị buộc tội gây thù địch trong khu vực. Vài năm sau chiến tranh, và sau khi Marwan nhận được trên 1 triệu đôla tiền công cung cấp thông tin tình báo, Mossad ngưng tiếp xúc với ông. Marwan di chuyển đến London và trở thành doanh nhân quốc tế thành đạt.

Ashraf Marwan (trái) - với cô dâu Moni Nasser - bắt tay cha vợ là Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser năm 1966.

Thông tin giả?

Vào đầu thập niên 90 thế kỷ trước, Eli Zeira, người lãnh đạo Tình báo Quân đội Israel trước và trong cuộc chiến 1973, tiết lộ cho giới báo chí về khả năng Ashraf Marwan từng là điệp viên hai mang cung cấp thông tin giả cho Israel. Zeira làm điều đó nhằm phục hồi thanh danh cho mình và hướng sự chỉ trích về phía Israel. Sau khi các nhà báo và nhà nghiên cứu Israel nghe được cái tên Ashraf Marwan từ chính Zeira, một số người không nhắc lại sự buộc tội Marwan và không công bố tên của điệp viên do ý thức về trách nhiệm dân tộc và lo ngại như thế sẽ gây nguy hiểm cho cuộc sống của nhà tỉ phú - điệp viên người Ai Cập này. Tuy nhiên một số khác lại làm điều đó - trong đó bao gồm tiến sĩ khoa chính trị - Đại học King's ở London - Ahron Bregman, nhà báo Mỹ Howard Bloom.

Tháng 10/2003, nhà báo Shlomo Nakdimon viết một bức thư than phiền đến Bộ trưởng Tư pháp lúc đó là Elyakim Rubinstein về sự việc để lộ tên của một điệp viên Mossad cho những người không được phép - các nhà báo và nhà nghiên cứu. Rubinstein hồi âm là ông quyết định không mở cuộc điều tra. Khoảng 1 năm sau, 3 cựu sĩ quan tình báo chuyển vấn đề sang người kế nhiệm Rubinstein là Menachem Mazuz. Bộ 3 người này - đại tá Yossi Langotsky và chuẩn tướng Amos Gilboa (cả hai đều là sĩ quan tình báo quân đội) và cựu lãnh đạo Mossad Zvi Zamir - yêu cầu Mazuz đưa Zeira ra tòa vì phạm phải một hành động trầm trọng chưa từng có: đó là tiết lộ danh tính của một điệp viên làm việc cho Israel.

Bộ phận lãnh đạo Mossad có những ý kiến trái ngược nhau về vấn đề này. Một số lãnh đạo - bao gồm "N." - lãnh đạo Tzomet và sau đó là Phó giám đốc Mossad Meir Dagan - yêu cầu nghiêm trị Zeira. Họ tuyên bố hành động của Zeira đã gây tai họa cho "khu vực thiêng liêng" của một tổ chức tình báo, đó là bộ phận tuyển mộ điệp viên cao cấp. Họ giải thích là hành động của Zeira đã khiến cho những điệp viên tiềm tàng lo sợ khi phải làm việc với một quốc gia không có khả năng giữ kín danh tính của họ. Nhưng Dagan lại cho rằng, hành động chống Zeira chỉ càng làm cho vụ việc trở nên rùm beng và có thể gây hại cho khả năng tuyển mộ điệp viên của Mossad.

Tuy nhiên, Zamir và Zeira bắt đầu tranh cãi công khai, buộc tội lẫn nhau và cuối cùng là đệ đơn kiện cáo lẫn nhau. Với sự can thiệp của Mossad, cuối cùng cả hai người đồng ý nhờ một quan tòa phân xử - đó là Theodor Or, cựu Phó chủ tịch Tòa án tối cao Israel. Mossad cũng cho phép Zamir xem các tài liệu mật để chuẩn bị cho vụ kiện. Theodor Or lấy lời khai nhân chứng từ tất cả những người liên quan đến vụ việc, bao gồm các nhà báo, nhà điều tra và nhân viên tình báo. Cuối tháng 3/200, thẩm phán Theodor Or cho biết, ông tin Ashraf Marwan không là điệp viên hai mang và do đó Zamir không vu khống Zeira.

Thẩm phán cho rằng Zamir đã nói ra sự thật khi buộc tội Zeira để lộ danh tính điệp viên và từ đó gây nguy hiểm cho cuộc sống người này. Đồng thời quyết định phân xử của Theodor Or, được công bố trong tháng 6/2007, có ghi tên Ashraf Marwan. Mặc dù tên của Ashraf Marwan đã xuất hiện trên các mặt báo từ năm 2003, nhưng bây giờ mới thật sự lộ ra trên văn bản chính thức.

Các tổ chức nước ngoài như là tình báo Ai Cập đánh giá quyết định phân xử của Theodor Or như là sự khẳng định chính thức của Nhà nước Israel về việc tuyển dụng Ashraf Marwan trước kia. Vài tuần sau, người ta tìm thấy xác của Marwan nằm trên hè đường gần nhà ông ở quận Mayfair thành phố London (Anh). Cảnh sát London bắt đầu một cuộc điều tra kéo dài mà những kết luận cho đến nay vẫn chưa được tiết lộ.

"Gánh nặng đau buồn"

Hiện nay các nhân chứng sẽ được gọi ra phục vụ cho cuộc điều tra được mở lại về cái chết bí ẩn của Ashraf Marwan. Gia đình của Marwan đã thuê những luật sư giỏi nhất ở địa phương mở cuộc điều tra riêng và họ tin rằng sẽ thuyết phục được bồi thẩm đoàn là chính Mossad đã gửi sát thủ đến London thủ tiêu Ashraf Marwan. Trong số các nhân chứng có mặt thì Tiến sĩ Ahron Bregman, một trong những người duy nhất có dính líu đến Marwan.

Một ngày trước khi chết, Marwan đã gọi điện đến Bregman và để lại 3 thông điệp trên điện thoại nhà của người này; trong đó 2 thông điệp đặt ngày hẹn hai người sẽ gặp nhau đúng ngày Marwan chết. Bregman sau đó đã bày tỏ sự hối tiếc về việc ông đã công bố tên của Marwan và gọi đó là một "gánh nặng đau buồn".

Tiến sĩ Bregman nói: "Ashraf Marwan làm việc cho cả Israel lẫn Ai Cập, cũng như cho Anh và Italia. Ông làm thế, theo ý kiến của tôi, không vì tiền, vì ý thức hệ hay vì nguyên do nào khác - mà đơn giản vì ông bị rơi vào bẫy của một trò chơi gián điệp. Bregman tin rằng Marwan bị ám sát vì quá khứ gián điệp của ông. Tiến sĩ Uri Bar-Yosef, nhà sử học về cuộc chiến tranh Yom Kippur năm 1973 ở Đại học Haifa, tin rằng Ashraf Marwan là một trong những điệp viên giỏi nhất của Mossad.  Cuộc điều tra lại ở London cũng thúc bách Israel xử lý những vụ việc liên quan đến Ashraf Marwan