MESH, mạng không dây chống tình báo mạng

Thứ Tư, 14/05/2014, 09:25

Một nhóm chuyên gia, tin tặc (mũ trắng) cùng với các lập trình viên máy tính, các nhà hoạt động xã hội Mỹ đã được Bộ Ngoại giao nước này tài trợ xây dựng và vận hành thử nghiệm một kiểu mạng Internet mới, có tên gọi là mạng không dây nội bộ (Mesh network) nhằm mục đích chống lại các hoạt động gián điệp mạng kiểu như NSA đã và đang thực hiện.

Dự án xây dựng mạng Mesh được Bộ Ngoại giao Mỹ quan tâm tài trợ với số tiền 2,8 triệu USD đặt hàng cho nhóm chuyên gia nói trên. Lấy danh nghĩa chống lại hoạt động nghe lén Internet của NSA, nhóm chuyên gia Mỹ đặt ra mục tiêu cơ bản ban đầu là "chống lại gián điệp mạng" của chính phủ các nước đối với hoạt động truyền thông trên mạng Internet; còn biến tướng nguy hiểm của mạng Mesh là nó sẽ trở thành công cụ đắc lực để Chính phủ Mỹ sử dụng vào mục đích hỗ trợ các nhóm phản động, chống đối chính phủ các nước lan truyền thông tin chống phá nhà nước một cách hiệu quả mà không sợ bị nhà chức trách sở tại phát hiện.

Dự án mạng Mesh bắt đầu khởi động vào năm 2011, gần như cùng lúc với việc NSA khởi động xây dựng công nghệ nghe lén Internet có một không hai. Đây có lẽ là một sự mâu thuẫn lớn nhất của chính quyền Tổng thống Barack Obama, bởi cùng lúc tạo ra hai hệ thống công nghệ đối chọi nhau trong lĩnh vực tình báo thông tin, tín hiệu: một bên là nghe lén, đọc trộm siêu đẳng, bên còn lại là hệ thống công nghệ đầu tiên vô hiệu hóa thành công gián điệp mạng.

Mạng Internet toàn cầu hoạt động theo chế độ mở rộng, không đảm bảo an ninh, một phần là do nó đóng vai trò vừa là một hệ thống truyền tải dữ liệu vừa là một quyển danh bạ khổng lồ. Một động tác đơn giản, như vào một trang web hay gửi một e-mail, đều được thực hiện thông qua nhiều máy chủ và router với nhiều đường truyền khác nhau.

Mạng Mesh thì không như thế. Mesh được tin cậy là an toàn đối với các hoạt động nghe lén bởi vì nó hoạt động riêng biệt trong phạm vi một thị trấn, một thành phố, thậm chí một quốc gia, không kết nối vào mạng Internet toàn cầu hiện hành. Mạng Mesh sử dụng công nghệ đặc biệt, gọi là công nghệ Mesh, và một phần mềm bảo mật có tên gọi là Commotion do tổ chức nghiên cứu công nghệ New America Foundation ở Washington DC phát triển.

Mạng Mesh vận hành theo nguyên tắc kết nối sóng vô tuyến của các router không dây tạo thành một vùng phủ sóng khép kín; số lượng các router trang bị cho một khu vực sử dụng mạng Mesh nhiều hay ít tùy thuộc vào phạm vi sử dụng mạng lớn hay nhỏ.

Mỗi router là một điểm truyền phát sóng tạo thành một vùng phủ sóng cho khu vực xung quanh, cho phép người sử dụng trong vùng phủ sóng truy cập vào mạng để tìm kiếm, trao đổi thông tin hay giao tiếp trên môi trường mạng. Và mỗi thị trấn, thành phố hay khu vực sử dụng mạng Mesh được đặt một máy chủ để lưu trữ thông tin, dữ liệu mạng. Khi phần mềm Commotion được kích hoạt, các router sẽ tự động kích hoạt mạng Mesh.

Sayada, một thị trấn nhỏ nằm bên bờ Địa Trung Hải của Tunisia, là thị trấn nước ngoài đầu tiên được thử nghiệm triển khai mạng Mesh. Thị trấn yên ắng, đìu hiu, tuy dân số chỉ có 14.000 người nhưng lại có tỉ lệ người sành về công nghệ kỹ thuật số cao đến không ngờ. Tại thị trấn này, một nhóm chuyên gia và những người giỏi công nghệ kỹ thuật số đã hợp tác, hỗ trợ nhóm chuyên gia Mỹ lắp đặt thử nghiệm mạng Mesh đầu tiên bên ngoài nước Mỹ. Các điểm kết nối router mạng Mesh tại Sayada được đặt tại trục đường chính, khu chợ phiên, tòa thị chính và ga xe lửa.

Mạng Mesh của thị trấn Sayada có một máy chủ địa phương chứa đựng từ điển Wikipeadia bằng tiếng Pháp và tiếng Arập, bản đồ thị trấn, 2.500 quyển sách miễn phí bằng tiếng Pháp và phần mềm Commotion giúp bảo đảm an toàn khi chat và chia sẻ file dữ liệu. Sau một thời gian xây dựng, mạng Mesh tại thị trấn Sayada đã đi vào vận hành vào tháng 12/2013.

Rõ ràng là Mỹ xem thị trấn Sayada như một thử nghiệm quan trọng để thẩm định tính khả thi của hệ thống Mesh trước khi mang ra triển khai tại các khu vực có tính nhạy cảm cao. Một mục tiêu rõ nhất mà Mỹ sẽ nhắm đến để triển khai mạng Mesh trong thời gian tới chính là Cuba.

Sau vụ đổ bể tài trợ xây dựng mạng xã hội ZunZuneo ở Cuba vừa qua, Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) tuyên bố không từ bỏ mục tiêu và đang có kế hoạch chi 4,3 triệu USD xây dựng mạng Mesh ở Cuba phục vụ cho mục tiêu thiết lập mạng xã hội nằm ngoài sự kiểm soát của Nhà nước Cuba. Ở châu Á, Đài châu Á Tự do (RFA) do chính quyền Mỹ tài trợ đã chi 1 triệu USD cho công tác thăm dò khả năng triển khai hệ thống truyền phát thanh qua mạng Mesh đến các quốc gia mục tiêu (không được tiết lộ).

Trong khi đó, ở ngay trong lòng nước Mỹ, mạng Mesh cũng đang được triển khai thử nghiệm (theo đặt hàng của Bộ Ngoại giao) tại một số địa phương như thành phố Detroit, khu Red Hook ở quận Brookly, thành phố New York. Ở các khu vực thuộc miền Đông nước Mỹ bị bão Sandy tàn phá vào tháng 10/2012, khi mạng điện thoại và Internet đều đã bị đánh gục, thì mạng Mesh đã được các chuyên gia công nghệ lắp đặt tạm để phục vụ thông tin liên lạc hỗ trợ công tác cứu hộ.

Và một điều quan trọng cần biết nữa là, trên thế giới không chỉ có ở Mỹ và thị trấn Sayada mới triển khai mạng Mesh. Một số thành phố ở châu Âu như Berlin (Đức), Vienna (Áo), và Barcelona (Tây Ban Nha) đã triển khai mạng Mesh, và phạm vi phủ sóng Mesh ở các thành phố này lớn hơn nhiều so với Sayada.

Tuy được xem là công nghệ mới ngăn chặn gián điệp mạng một cách hữu hiệu, nhưng mạng Mesh cũng có những hạn chế nhất định. Người dùng mạng Mesh sẽ cảm thấy khó chịu vì tốc độ truyền tải thông tin có thể bị chậm do phải "nhảy" qua nhiều router

Nguyên Khang (tổng hợp)
.
.