NGA – “Con mắt” của chính quyền Mỹ

• Chính quyền Mỹ bị tố nghe lén điện thoại của phóng viên AP
• Chiến tranh là sai lầm lớn nhất của Chính quyền Mỹ
• Tiết lộ mới về vai trò của chính quyền Mỹ trong vụ sát hại Che Guevara

Tháng 5-2009, tại nhà hàng hamburger ở Washington DC, Tổng thống mới nhậm chức Barack Obama hỏi thăm một thực khách ngồi ở bàn bên cạnh: "Anh làm nghề gì?" Thực khách trẻ trả lời: "Tôi làm việc tại NGA - Cơ quan Tình báo Địa Không gian Quốc gia". Tổng thống Obama ngạc nhiên: "Vậy anh giải thích giùm tôi Cơ quan Tình báo Địa Không… cái gì đó là gì đi".

Ông Obama thậm chí còn không thể nhớ nổi cái tên cơ quan này khi lần đầu được nghe nói đến nó. Cuộc thoại đó đã được báo chí ghi hình video và phát lên sóng truyền hình toàn quốc. Thế nhưng, 8 năm sau, ông Obama không còn làm tổng thống nữa, nhưng NGA "là cái quái gì" thì cũng chưa có mấy người biết.

Về quy mô hoạt động, NGA nằm trong tốp 5 cơ quan tình báo hàng đầu nước Mỹ, bên cạnh Cục tình báo Trung ương (CIA), Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA), Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) và Cục Thám báo Quốc gia (NRB). Còn về cơ sở vật chất kỹ thuật, NGA có tổng hành dinh lớn thứ ba trong làng tình báo Mỹ, lớn hơn cả tổng hành dinh CIA và tòa nhà Quốc hội Mỹ trên đồi Capitol. Toàn bộ khu nhà được xây dựng và hoàn thành vào năm 2011, tốn kém chi phí đến 1,4 tỉ USD.

Tổng hành dinh của NGA được xem là lớn thứ ba ở Mỹ.

Khu nhà chính của tổng hành dinh có chiều dài bằng 4 sân bóng đá (Mỹ) và diện tích rộng có thể chứa được hai chiếc máy bay chở khách cỡ lớn. Năm 2016, NGA mua thêm khoảng 40 hécta đất ở St Louis để xây thêm các tòa nhà làm việc với chi phí 1,75 tỉ USD, đảm bảo không gian làm việc cho trên 3.000 nhân viên tại thành phố này.

Xét về chức năng, giới chuyên môn cho rằng, nếu NSA được gọi là "cái tai" của chính quyền Mỹ, thì NGA chính là "con mắt". Nói cách khác, NSA thu thập thông tin, dữ liệu về giọng nói, thư tín, giao dịch viễn thông, còn NGA thì thu thập toàn bộ những hình ảnh về tất cả những thứ diễn ra trên mặt đất. Nhiệm vụ của NGA là tiếp nhận và phân tích hàng tỉ hình ảnh và hàng kilômét phim do các máy bay không người lái và vệ tinh do thám bay quanh Trái đất ghi lại và truyền về.

Các kiểu máy bay do thám không người lái của NGA.

Những con mắt cú vọ của NGA dòm ngó khắp mọi ngõ ngách toàn cầu, thường trực 24/24 giờ, 7 ngày trong tuần để do thám, nghiên cứu mọi động tĩnh của nhân loại, từ đó giúp Nhà Trắng và Đồi Capitol nắm rõ và biết rõ thế gian đang làm gì, thậm chí có thể dự đoán sắp tới người ta sẽ làm gì dựa vào những hình ảnh thu thập được.

Từ khi ra đời cho đến thời điểm trước khi ông Donald Trump lên làm tổng thống, hoạt động "dòm ngó" của NGA được thực hiện ở khắp nơi trên thế giới, ngoại trừ nước Mỹ. Chính vì vậy NGA cũng chưa từng dính vào các vụ bê bối tình báo trong nước, kể cả ở nước ngoài.

Tuy nhiên, người ta có cơ sở để tin rằng tình hình này sẽ thay đổi từ khi ông Trump lên làm tổng thống. Trong suốt chiến dịch tranh cử và cho đến vài tháng lên cầm quyền, ông Trump đã liên tục thúc đẩy việc nới lỏng kiểm soát đối với các cơ quan tình báo, chi tiêu nhiều tiền hơn cho quốc phòng và cứng rắn hơn về mặt pháp luật. Ông Trump cũng quan tâm nhiều hơn tới công tác an ninh nội địa, do vậy có cơ sở để tin rằng ông sẽ sử dụng mọi công cụ có trong tay để duy trì an ninh nội địa, trong đó có các công cụ của NGA.

Tháng 3-2016, Lầu Năm Góc đã tung ra bản báo cáo lưu hành nội bộ về việc kiểm tra hoạt động của các máy bay do thám không người lái ở Mỹ, tiết lộ rằng trong giai đoạn 2006-2015, các máy bay do thám không người lái của Bộ Quốc phòng chỉ thực hiện chưa tới 20 cuộc do thám nội địa. Báo cáo cũng trích dẫn một bài báo viết về hoạt động của không quân Mỹ, trong đó nêu ra mối quan ngại ngày càng tăng về việc công nghệ sử dụng để do thám "kẻ thù" có thể đang được chuyển hướng sang sử dụng để do thám nội địa.

Mặc dù bài báo cho rằng tất cả các phi vụ do thám đều trong khuôn khổ pháp luật cho phép, nhưng có một thực tế là cho đến năm 2015, nước Mỹ vẫn chưa có pháp luật đúng chuẩn để kiểm soát có hiệu quả hoạt động do thám bằng máy bay không người lái của Bộ Quốc phòng.

Thay vì thế, Lầu Năm Góc có một chính sách điều tiết hoạt động thám báo bằng máy bay không người lái, trong đó đòi hỏi tất cả các hoạt động đó phải có sự đồng ý của Bộ trưởng thì mới được tiến hành. Điều này có nghĩa là các máy bay không người lái không thể thực hiện việc do thám người dân Mỹ nếu pháp luật không cho phép đồng thời không được sự đồng ý của Bộ trưởng Quốc phòng.

Quy định của Bộ Quốc phòng còn nghiêm cấm máy bay không người lái có vũ trang hoạt động trên đất Mỹ, trừ hoạt động cho mục đích huấn luyện và thử nghiệm vũ khí.

Năm 2016, cảnh sát thành phố Baltimore đã âm thầm sử dụng thiết bị bay công nghệ cao tiến hành do thám trên không. Ít ai biết được các thiết bị bay này đã được gắn hệ thống camera độ phân giải cao nhất, tới 1,8 tỉ pixel. Do bay cao đến 4.000 mét nên không ai nhìn thấy chúng.

Các thiết bị này sử dụng công nghệ "nhìn chằm chằm" có độ tinh nhạy tương đương 100 chiếc máy bay không người lái tấn công Predator để quan sát mọi vật trên mặt đất. Phạm vi quan sát của một thiết bị như thế là từ 16 kilômét vuông đến 30 kilômét vuông. Chúng có thể phóng to ống kính để quan sát một vật nhỏ như thanh xúc xích để trên đĩa thức ăn, và có năng lực lưu trữ đến 1 triệu terabyte dữ liệu mỗi ngày.

Năm 2007, dưới thời Tổng thống Goerge W. Bush, Bộ An ninh nội địa Mỹ đã thành lập Văn phòng Công nghệ ứng dụng Quốc gia để điều hành các vệ tinh do thám nội địa. Nhưng do lo ngại việc lạm dụng làm mất quyền tự do công dân nên Quốc hội đã cắt nguồn kinh phí dành cho nó.

Đến năm 2009, Tổng thống Obama đã "kết liễu" văn phòng đó luôn. Cho đến nay, sau khi Quốc hội Mỹ đã ban hành luật, kiểm soát nghiêm ngặt hoạt động do thám nội địa của NSA, còn NGA thì thoát sự điều chỉnh của luật đồng thời không bị dư luận công chúng chú ý đến.

Chính vì thế, NGA đang được xem là công cụ mà Tổng thống Trump có thể lợi dụng cho mục đích điều hành của riêng mình, như giám sát các mục tiêu Hồi giáo, nhóm Black Lives Matter; theo dõi, truy lùng các nhóm người nhập cư bất hợp pháp để trục xuất họ.