Nga: Sự thật về nguồn bệnh than Siberia ở thị trấn quân sự số 19

Nhân đánh dấu sự kiện này, phóng viên đặc biệt của tạp chí Tuyệt mật ấn hành tại thủ đô Moskva đã tiếp xúc được với ông Alexei Sokolov, một "nhân chứng sống" bất đắc dĩ từng tại ngũ gần thị trấn quân sự mang phiên hiệu số 19, thường được gọi tắt là "thị trấn 19" tọa lạc ở vùng Sverdlovsk thuộc miền Trung nước Nga. Theo yêu cầu từ viên cựu quân nhân nay đã ngoài 50 tuổi đang cư ngụ ở thành phố Samara (Kuybyshev trước đây), tên họ của ông phải thay đổi khi xuất hiện trên mặt báo để tránh những phiền lụy không đáng có.

Theo lời kể của nhân chứng thì vào cuối năm 1978, họa sĩ A. Sokolov được gọi nhập ngũ có thời hạn, với nhiệm vụ vẽ tranh cổ động tuyên truyền ở các đơn vị quân đội, rồi được biên chế vào một tiểu đoàn chuyên xây dựng doanh trại thuộc lực lượng công binh. Địa bàn đóng quân của đơn vị ông chỉ cách thị trấn 19 qua tuyến hàng rào thép gai gắn điện cao thế, nhiều lần Sokolov cùng cánh họa sĩ đồng ngũ được điều sang đó vẽ tranh ở những vị trí đã định.

Điều gây ấn tượng nhất với A. Sokolov là ở giữa thị trấn nhô cao một khối nhà 5 tầng màu xám, cũng là điểm cuối của mạng đường sắt quân sự dẫn từ bên ngoài vào; đồng thời cũng là điểm khởi đầu cho những hoạt động nhộn nhịp bí ẩn dưới lòng đất. Xung quanh khu nhà chất la liệt các kiện hàng với các ký hiệu đặc thù bên ngoài cảnh báo hàng dễ vỡ kèm những dòng chữ cụ thể cho biết bên trong chứa ống nghiệm, bình, cốc... Hiển nhiên đó là các đồ dùng quen thuộc cung cấp cho những cơ sở thí nghiệm sinh hóa quy mô lớn.

Đằng sau khối nhà là khu vực để các lồng chứa chuyên dụng nhốt thú vật. Theo một binh sĩ vốn là nhà động vật học thì đó là những chiếc chuồng nuôi lợn, thỏ, dê, cừu, chim...

Tuy với mật độ xây dựng sát nhau trong thị trấn 19, nhưng đó chỉ là "lớp vỏ" ngụy trang khoác bên trên. Mọi công việc nghiên cứu đều diễn ra bí mật dưới lòng đất. Có lần do hiếu kỳ, A. Sokolov thử đi sâu vào bên trong khối nhà 5 tầng, liền bị nhân viên bảo vệ trong đồng phục của lực lượng đặc nhiệm ngăn lại. Chốt gác của họ dựng sát lối vào các tầng ngầm sâu hun hút, liền kề với khu tháp thang máy đồ sộ cao sừng sững.

Trong một lần tham gia dựng pa-nô cổ động trước mặt tiền ngôi nhà kế bên, A. Sokolov mục kích hiện tượng duy nhất xảy ra trên mặt đất ở thị trấn 19 trong cả quá trình hơn 3 năm tại ngũ của mình. "Bỗng dưng có tiếng lợn kêu inh ỏi, rồi xuất hiện vài người mặc áo choàng trắng đuổi theo con lợn vừa xổng chuồng đang chạy tới phía nhóm lính xây dựng chúng tôi - họa sĩ A. Sokolov nhớ lại. Toàn thân con lợn ục ịch nặng hơn 3 tạ loang lổ những vết lở loét xanh đỏ, vừa hăm hở chạy được vài vòng đã đột ngột gục xuống giãy chết... Nhóm bảo vệ vòng ngoài lập tức bắt chúng tôi quay mặt vào tường, kèm lời hứa không được tiết lộ những gì vừa thấy. Rõ ràng đó là vật thí nghiệm cho thứ vũ khí sinh học đáng sợ nào đó!".

Trong câu chuyện, A. Sokolov cũng đề cập đến thảm trạng bệnh than (Anthrax) lan tràn tại vùng Sverdlovsk cuối thập niên 70 thế kỷ trước. Do không đủ cơ số vắc-xin cần thiết nên nhiều quân nhân không được chủng ngừa kịp thời, trong đó có vài người thuộc Trung đội 32 của A. Sokolov. Những binh sĩ này sau khi phục viên đều đã chết trước độ tuổi 40, gồm cả 3 họa sĩ quê ở Samara (Kuybyshev trước đây) cùng tiểu đội với ông.

Thiêu hủy thiết bị sản xuất vũ khí hóa học ở Sverdlovsk.

Thông tin từ phía chính quyền cho biết có gần 100 người bị nhiễm bệnh than đã thiệt mạng, còn theo giới chuyên gia am hiểu thì con số nạn nhân phải lên đến cả nghìn người. Đại dịch này được khắc ghi trong mục lịch sử hiện đại thuộc trang web chính thức của thành phố Yekaterinburg, thủ phủ vùng Sverdlovsk.

Cụ thể vào rạng sáng ngày 3/4/1979, khi vận hành thiết bị mới chuyên sấy khô tại một phòng thí nghiệm thuộc thị trấn 19, do sơ suất kỹ thuật trong quá trình lắp ráp nên vi khuẩn bệnh than đã thất thoát ra hệ thống thông gió. Hệ quả tạo nên những đám mây độc hại len lỏi vào bầu không khí của Sverdlovsk mất hơn một tháng mới khử trùng hết, gây ra cái chết của nhiều người thuộc đủ mọi lứa tuổi khác nhau, đa phần là nông dân do lây nhiễm từ vật nuôi truyền sang.

Gần 1/4 thế kỷ sau, Chính phủ Nga đã lên tiếng thừa nhận dịch bệnh phát xuất từ thị trấn quân sự số 19, nơi từng tiến hành nghiên cứu và thử nghiệm bí mật về công nghệ sản xuất vũ khí sinh học, cũng như tiến hành bồi thường thỏa đáng cho gia đình các nạn nhân. Bệnh Anthrax ở Nga được giới y học quốc tế gọi là bệnh than Siberia, để phân biệt với các chứng nhiễm khuẩn cấp tính cùng tên gọi ở các miền đất khác.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn của nhật báo Komsomolskaya Pravda số ra ngày 27/5/1992, nghĩa là hơn 3 tháng sau lời buột miệng thú nhận với cá nhân Tổng thống Mỹ George H. Bush ở Trại David, với câu hỏi của phóng viên: "Tuy đã biết từ lâu về việc sản xuất vũ khí sinh học khi đang còn nắm quyền ở Sverdlovsk, nhưng mãi tới gần đây ngài mới công khai tiết lộ. Tại sao ngài lại im lặng trong suốt một thời gian dài đến vậy?". B. Yeltsin đáp: "Trong thời Chiến tranh lạnh, để đối phó với các chương trình phát triển vũ khí tương tự ở phương Tây, Chính phủ Liên Xô phải có kế hoạch đáp trả nếu không muốn bị thất thế; thứ hai, khi dịch bệnh than bùng phát, tôi đã cấp báo ngay với Chủ tịch KGB cũng là Tổng bí thư Yuri Andropov sau này.

Y. Andropov liền thỏa thuận với Nguyên soái Dmitry Ustinov đương kim Bộ trưởng Quốc phòng Liên Xô lúc ấy, đồng ý chấm dứt hoàn toàn việc tồn tại thị trấn 19. Nhưng trong thực tế các phòng thí nghiệm đã được chuyển đến khu vực khác và sự phát triển các dạng vũ khí sinh học vẫn tiếp tục... Tôi không chỉ thông báo với G. Bush mà còn thông báo cho cả Tổng thống Pháp Francois Mitterrand biết, tạo tiền đề ký kết thỏa ước thành lập một ủy ban đặc biệt của các siêu cường hòng chấm dứt việc sản xuất, tàng trữ và sử dụng vũ khí sinh hóa"