Nga: Xét xử viên kỹ sư hoạt động gián điệp cho CIA

Thông tin về vụ án gián điệp mới này càng làm căng thẳng thêm mối quan hệ Nga - Mỹ, sau khi Thủ tướng Putin đã công khai chỉ trích các quan chức cao cấp Mỹ, trong đó có cả Ngoại trưởng Hillary Clinton, vì xúi giục những hành động phản ứng gây bất ổn và tài trợ cho các thủ lĩnh phe đối lập.

Trong quá trình xét xử tại tòa án, Nesterets đã thú nhận bán thông tin bí mật quốc gia về việc thử nghiệm các tổ hợp tên lửa chiến lược hiện đại nhất cho các đại diện của CIA. Ngay sau phiên tòa xử kín trên, bị cáo đã bị tước quân hàm trung tá, trước khi được đưa vào giam giữ trong điều kiện cách ly nghiêm ngặt.

Theo các nhà chức trách Nga, Nesterets hồi tháng 1/2010 đã bị bắt quả tang khi đang chuyển giao tài liệu mật về tổ hợp tên lửa "Topol-M" tại Ukraina. Tổ hợp tên lửa chiến lược "Topol-M" đã được nghiên cứu chế tạo từ cuối những năm 80 đầu những năm 90 thế kỷ trước. Sau khi được thử nghiệm từ năm 1994, loại tên lửa hiện đại dùng nhiên liệu rắn này đã chính thức được đưa vào trang bị cho quân đội vào năm 2000. Đến năm 2008, các quan chức đại diện Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố, "Topol-M" sẽ được cải tiến để có thể mang nhiều đầu đạn, giúp cho nó có thể vượt qua được hệ thống phòng thủ chống tên lửa của đối phương.

Nesterets từng phục vụ nhiều năm trong một đơn vị thuộc thành phần Lực lượng tên lửa chiến lược (RVSN) của Nga, là nơi đảm trách việc thử nghiệm các tổ hợp tên lửa hiện đại nhất. Nhận xét về vụ án gián điệp trên, Tổng thống Dmitri Medvedev đã cho biết, Cơ quan Phản gián Nga chỉ riêng trong năm 2011 đã phát hiện thành công 158 gián điệp nước ngoài. 

Các cơ quan mật vụ nước ngoài luôn rất quan tâm đến những phát minh mới nhất về các loại vũ khí chiến lược của Nga. "Việc tái trang bị cho các đơn vị chiến lược của Nga thu hút sự chú ý đặc biệt của các cơ quan mật vụ phương Tây, mối quan tâm này được thể hiện từ thời Oleg Penkovski từ những năm 1960" - Tổng biên tập Igor Korotchenko của Tạp chí Quốc phòng Nga nhận xét (Penkovski là tay đại tá tình báo Xôviết đã phản bội, cung cấp cho phương Tây nhiều thông tin về các loại vũ khí chiến lược của Liên Xô).

Nước Nga hiện đang nỗ lực hiện đại hóa kho vũ khí tên lửa của mình, trước đó đã không được chú ý cải tiến nhiều từ thời điểm kết thúc Chiến tranh lạnh. Như Thủ tướng Vladimir Putin đã từng kêu gọi phải tăng gấp đôi việc sản xuất các hệ thống tên lửa mới vào năm 2013, trong chiến lược phát triển quốc phòng này của Nga, sân bay vũ trụ Plesetsk (hiện cũng là sân bay vũ trụ duy nhất trên đất Nga) luôn là một đối tượng được quan tâm đặc biệt.

Nesterets đã trao cho người Mỹ nhiều thông tin mật quan trọng về việc phóng thử nghiệm hệ thống tên lửa "Topol-M".

"Do đây chính là nơi phóng thử nghiệm những hệ thống tên lửa mới nhất của RVSN (như Topol-M và Yarsa), cũng như các vệ tinh trong hệ thống định vị toàn cầu GLONASS, các vệ tinh liên lạc của Bộ Quốc phòng Nga, nên mọi thông tin xuất phát từ đây có tầm quan trọng rất lớn. Việc bắt giữ được một gián điệp của mật vụ phương Tây tại đây là một thành công lớn của cơ quan phản gián" - ông Korotchenko phát biểu. Cụ thể theo như tuyên bố chính thức của Bộ Quốc phòng Nga, riêng trong năm 2011 tại Plesetsk đã tổ chức 7 đợt phóng các trang thiết bị vũ trụ khác nhau và 2 lần phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa.

Vụ án mới nhất của trung tá Vladimir  Nesterets chỉ là trường hợp mới nhất về việc các thông tin quốc phòng của Nga bị lấy cắp và bán cho các cơ quan tình báo nước ngoài. Ngày 7/12/2011, Tòa án quân đội vùng Bắc Kavkaz vừa kết án tay thiếu tá Vladimir Klenkov 12 năm tù giam vì tội phản bội tổ quốc, hoạt động gián điệp cho Gruzia. Theo kết quả điều tra, thiếu tá Klenkov đã tiếp xúc với cơ quan mật vụ Gruzia ngay từ năm 2002, chuyển giao cho họ nhiều thông tin mật về việc bố trí các đơn vị quân đội Nga ở khu vực miền Nam.

Trước đó vào ngày 13/5/2010, tòa án Moskva đã dành bản án 4 năm tù cho Gennadi Sipachev vì tội hoạt động gián điệp, tiết lộ bí mật quốc gia. Bị cáo trong vụ này đã trao cho các cơ quan tình báo Mỹ nhiều bản đồ mật của Bộ Tổng tham mưu quân đội Nga - một loại thông tin mà "Lầu Năm Góc đặc biệt quan tâm để có thể hiệu chỉnh hệ thống dẫn đường cho các tên lửa có cánh, nâng cao khả năng bắn trúng các mục tiêu quan trọng tại Nga".

Theo các nhân viên FSB, Sipachev từ năm 2008 đã hoạt động theo chỉ thị của các điệp viên Mỹ, đã thu thập, lưu giữ và chuyển giao nhiều bản đồ mật cho người Mỹ qua các kênh trên Internet. Tên này bị bắt giữ vào cuối năm 2008, trong một lần liên lạc để tuồn thông tin mật cho người Mỹ