Nghi vấn quanh tuyên bố của tình báo Afghanistan

Nhưng sau khi các nguồn ngoại giao của Mỹ, NATO và phương Tây bày tỏ sự hoài nghi, Cơ quan Tình báo Afghanistan liền mau chóng rút lại tuyên bố ban đầu của mình và nói rằng, Omar đã "biến mất" khỏi nơi ẩn náu của ông ta ở Quetta, thành phố giáp giới với Pakistan. Thực hư của câu chuyện là thế nào?

Thủ lĩnh tinh thần tối cao một mắt và sống ẩn dật của Taliban thực tế đã không còn xuất hiện trước mắt mọi người kể từ khi ông ta lái môtô vào vùng núi Afghanistan lúc chế độ Taliban sụp đổ trong tháng 11/2001. Hiện nay, số phận của Mullah Omar vẫn rất mù mờ và mọi người đều đặt câu hỏi: Omar hiện đang ở đâu? Cụ thể hơn, đó là cuộc đấu tranh dai dẳng của Taliban nhằm phục hồi quyền lực cho Omar. Ngay đến những thủ lĩnh quân sự và chiến binh trung thành cũng rơi vào tâm trạng hoang mang lo lắng cực độ.

Một sĩ quan tình báo Taliban giấu tên tiết lộ thông tin của truyền hình Afghanistan đã nhanh chóng làm dấy lên làn sóng những cuộc gọi nhau giữa các thủ lĩnh quân sự, người này hỏi người kia xem có nghe tin tức chính xác về sự an toàn của Mullah Omar, mà họ gọi là "người chỉ huy tận tâm", hay không. Có lý do chính đáng cho tình trạng rối loạn trong hàng ngũ Taliban, bất chấp nguồn thông tin có chính xác hay không: trong thập niên qua, rất ít thủ lĩnh quân sự (thậm chí chiến binh) có bằng chứng cho thấy Mullah Omar còn sống!

Mặc dù một số thủ lĩnh nói họ có nghe được các băng cátxét dường như ghi âm giọng nói của Omar. Do đó, thông tin về cái chết hay sự biến mất của Omar càng làm tăng thêm mối nghi ngờ của Taliban về tình trạng sức khỏe cũng như nơi ẩn náu của thủ lĩnh tinh thần của họ.

Một sĩ quan hậu cần Taliban nói: "Thật khó trả lời câu hỏi tại sao Omar không gửi đến cho chúng tôi giọng nói của ông. Mọi người đang rất muốn nghe giọng nói của ông ta". Điều đó cho thấy chiến binh Taliban không cần biết Omar đang trốn biệt ở đâu mà chỉ cần nghe được giọng nói của ông ta mà thôi. Sự thật có lẽ là tình báo Afghanistan muốn tung tin đồn nhằm khích động sự tiết lộ về nơi trú ẩn thật sự của Mullah Omar cho họ và người Mỹ.

Trang web tin tức của Afghanistan công bố câu chuyện về cái chết của Mullah Omar do tình báo Afghanistan tung ra.

Rahimullah Yusufzai, nhà báo Pakistan và chuyên gia về Taliban, từng gặp gỡ và phỏng vấn Mullah Omar vài lần khi ông ta đang nắm quyền lực trong tay, cho rằng Omar có lẽ còn sống và đang ở đâu đó tại Pakistan, rất có thể là trong một thành phố nào đó như trường hợp của Osama bin Laden. Yusufzai nói: "Nhiều thủ lĩnh quân sự của ông ta trên chiến trường đang rất lo ngại về số phận của Omar. Vì lợi ích phong trào và người của chính mình, ông ta cần có tuyên bố bằng chính giọng nói của mình để trấn an họ rằng ông còn sống và đang gánh vác trách nhiệm".

Các thủ lĩnh và chiến binh Taliban vốn coi Mullah Omar như là lãnh đạo tinh thần, quyền lực của phe nổi loạn. Cái chết của Omar có thể được coi là thảm họa.  Nếu không có Mullah Omar, cơ sở tôn giáo cho cuộc thánh chiến sẽ tan biến hoàn toàn và cuộc nổi loạn có thể vỡ vụn thành mớ hỗn độn những phe phái đối đầu nhau. Sĩ quan hậu cần Taliban nói: "Mullah Omar là mắt xích quan trọng giữ cho Taliban trở thành một khối hợp nhất. Nếu Omar bị giết chết, phong trào sẽ bị chia rẽ thành nhiều nhóm chiến đấu dọc theo những phòng tuyến bộ tộc, khu vực và sắc tộc".

Vai trò trung tâm của Mullah Omar trong nỗ lực tiến hành chiến tranh du kích của Taliban khiến ông ta trở thành nhân vật chủ yếu cho bất cứ cuộc thương lượng hòa bình nào. Yusufzai nói: "Nếu (người Mỹ) thật sự muốn đạt tới một giải pháp chính trị, họ cần phải tranh thủ điều đó với một nhân vật nào đấy nặng ký và quyền lực, như là Mullah Omar. Bằng không mọi cố gắng sẽ thất bại. Nếu Mulah Omar bị loại bỏ thì Taliban sẽ không còn người lãnh đạo tin cậy và phong trào của họ sẽ tan rã ngay".

Mối lo sợ là Afghanistan có thể rơi vào tình trạng hỗn loạn vô chính phủ như trước khi Taliban nổi lên, lúc đó những thủ lĩnh quân sự của đất nước này sẽ lại đối đầu điên cuồng với nhau. Ahmed Rashid, tác giả Pakistan và chuyên gia về Taliban, nói đó là lý do khiến CIA và Cơ quan Tình báo Pakistan ISI cùng nhất trí ở một điểm - không ai trong số họ muốn Mullah Omar chết! Yusufzai cũng đồng ý như vậy.

Yusufzai tin rằng, chính vì vậy mà CIA để yên cho Mullah Omar và tập trung săn lùng các lãnh đạo Al-Qaeda cao cấp như là Ayman al-Zawahiri và Saif Al-Adel. Ít nhất thì điều đó mang lại cơ hội cho người Mỹ và đồng minh dễ dàng rút quân khỏi một đất nước Afghanistan tương đối ổn định. Mặc dù Taliban luôn khẳng định sẽ không có bất cứ cuộc thương lượng hòa bình nào diễn ra nhưng thực tế cho thấy dấu hiệu ngược lại.

Tờ báo Đức Der Spiegel mới đây nói rằng, thông qua vai trò trung gian của người Đức, các quan chức Mỹ đã có những cuộc thương lượng bí mật  trong Vùng Vịnh với cựu thư ký riêng của Mullah Omar là Tayab Agha - người đang đứng đầu hội đồng chính trị Quetta Shura. Taliban không xác nhận câu chuyện nhưng họ nói "có chuyện gì đó" dường như đang diễn ra. Một nguồn tin từ Taliban còn cho biết thêm rằng, nếu Agha quả thật đang dàn xếp cuộc thương lượng sơ bộ thì họ không chắc người này có đại diện được cho Mullah Omar và đồng minh của Taliban - mạng Haqqani và Gulbuddin Hekmatyar hay không