Yili Cohen sinh năm 1925 trong một gia đình Do Thái ở Alexandria - một thành phố cảng xinh đẹp thuộc miền Bắc Ai Cập. Năm 1956, Cohen chuyển tới sống ở Israel, ban đầu làm phiên dịch ở Bộ Quốc phòng, sau đó làm kế toán cho một đại lý bán hàng. Nhưng Cohen vẫn khao khát theo đuổi một nghề có tính mạo hiểm và thách thức cao. Thật may mắn Cohen đã lọt vào mắt Cơ quan Tình báo Mossad của Israel.
Mossad đánh giá: cho dù không thể phái Cohen trở lại Ai Cập công tác, nhưng Cohen hoàn toàn có thể đứng vững ở Syria, (một quốc gia Arập được tình báo Israel đánh giá là rất khó thâm nhập), bởi vì ông của Cohen là người Syria, bản thân Cohen khi còn nhỏ, đã có thời sống ở Syria cùng với gia đình và vẫn có thể nói được tiếng địa phương của Syria.
Ngoài ra, Cohen còn thuộc làu cả cuốn Kinh Coran và giả bộ giống hệt cử chỉ của một tín đồ cuồng tín đạo Hồi. Đặc biệt, sau khi tuyển dụng, Mossad đã tiến hành trắc nghiệm chỉ số thông minh và trí nhớ của Cohen, kết quả khả quan tới mức các nhà lãnh đạo cơ quan tình báo này đều đặt hy vọng rất cao vào sự thành công trong tương lai của Cohen.
Trở thành bạn thân của Tổng thống Syria Amin el-Hafez
Tới cuối năm 1960, mọi công tác chuẩn bị cho việc đưa Cohen vào mục tiêu đã hoàn tất. Để xóa sạch mọi dấu vết Do Thái của Cohen, các quan chức Mossad đã dày công “sáng tác” cho Cohen một bản lý lịch ngụy trang tỉ mỉ. Dưới cái tên Dabeis, Cohen thoắt cái đã biến thành một thương nhân Syria.
Tháng 2/1961, Cohen bay tới Argentina. Tại thủ đô Buenos Aires, Cohen tìm cách làm quen và kết giao với rất nhiều nhân sĩ thuộc giới doanh thương Arập, đặc biệt đã xây dựng được mối quan hệ thân thiết với Tùy viên quân sự Syria tại Argentina - tướng Amin el-Hafez, người không ai ngờ sau này trở thành Tổng thống Syria và cũng chính là người ký lệnh hành quyết Cohen.
Sau một năm “lót ổ” ở Argentina, Cohen được lệnh tới Damascus - thủ đô của Syria. Hành trang lên đường ngoài những kiến thức nghiệp vụ được trang bị, Cohen còn mang theo rất nhiều thư giới thiệu của các doanh nhân nổi tiếng người Arập. Với những gì đã có, Cohen nhanh chóng len chân vào xã hội thượng lưu của Syria và trở thành người thân quen, thường xuyên ra vào nhà của những nhân vật tai to mặt lớn trong giới quân sự, chính trị ở Syria. Cohen mở một công ty xuất nhập khẩu và đường hoàng thuê trụ sở nằm đối diện với tòa nhà của Bộ Tổng tham mưu quân đội Syria.
Ban đầu khi chưa có nguồn khai thác tin tức, Cohen thường xuyên đứng sau rèm cửa của văn phòng công ty bí mật theo dõi những người ra vào cổng Bộ Tổng tham mưu quân đội Syria và phát hiện ra tại đây chỉ có 5 phòng đèn sáng thâu đêm. Căn cứ vào những kiến thức đã học, Cohen suy đoán đó có thể chính là nơi làm việc của Cục Tác chiến và Cục Tình báo quân đội Syria. Chỉ thông qua việc theo dõi sự biến đổi ánh đèn trong đêm ở Bộ Tổng tham mưu, Cục Tình báo, Cục Tác chiến quân đội Syria, Cohen đã phán đoán rất nhiều tin tình báo chính xác.
Trong một cuộc chiêu đãi, tình cờ Cohen gặp và làm quen được với cháu của Tổng tham mưu trưởng quân đội Syria, Trung úy Mahaki Jahedeidin. Dưới sự bảo trợ của Mahaki, Cohen có nhiều cơ hội tham quan các công sự phòng ngự của quân đội Syria ở cao nguyên Golan. Nhờ chiếc máy ảnh gián điệp siêu nhỏ và trí nhớ tuyệt vời, sau vài lần tham quan, Cohen đã báo cho phía Israel những thông tin chính xác, cụ thể về vị trí từng lô cốt, hầm ngầm, ụ hỏa lực, trận địa pháo, chốt chặn... của quân đội Syria ở cao nguyên Golan.
Quan sát thấy công sự phòng ngự của quân đội Syria được xây dựng kiên cố, ngụy trang khéo léo, Cohen liền nảy ra một ý, nói với Mahaki: “Thời tiết ở đây nắng như thiêu như đốt. Binh lính thực thi nhiệm vụ trong môi trường khắc nghiệt như vậy thật là gian khổ. Nên chăng cho trồng cây xung quanh các lô cốt, trạm gác, chòi canh để che bớt nắng cho binh lính?”. Kiến nghị này của Cohen nhận được sự ủng hộ của Mahaki và binh lính Syria, nên nhanh chóng đưa ra triển khai. Nhưng phía Syria không thể ngờ rằng chính những hàng cây đó đã trở thành vật chuẩn để cho không quân và pháo binh Israel oanh kích trong cuộc chiến tranh Trung Đông lần thứ 3 diễn ra năm 1967.--PageBreak--
Cùng với việc mở rộng quan hệ, danh tiếng của “nhà buôn” Cohen càng ngày càng cao trong xã hội Syria. Cohen có thể ra vào rất nhiều mục tiêu quan trọng của Syria. Không lâu sau khi Amin el-Hafez lên làm Tổng thống Syria, Cohen nhanh chóng nhận được sự tín nhiệm và trở thành bạn hữu của Tổng thống. Cohen còn được Tổng thống Syria đề nghị bổ nhiệm làm cố vấn cho Bộ trưởng Quốc phòng, có người còn cho rằng không sớm thì muộn Yili Cohen sẽ được bổ nhiệm làm thành viên nội các, thậm chí là Bộ trưởng Quốc phòng Syria.
Sau hàng loạt điệp vụ thành công, Cohen cũng bắt đầu lơ là cảnh giác. Chỉ trong có 5 tuần, Cohen đã phát đi 31 điện tin cho phía Israel. Điều đáng nói là những bức điện này được gửi đi vào cùng một thời điểm trong ngày và khi Cohen sử dụng máy phát thì tất cả các đài vô tuyến ở khu vực gần đó đều bị nhiễu. Nhân viên Đại sứ quán Ấn Độ tại Damascus đã phản ảnh với phía Syria rằng tại sao gần đây anh ta không thể nghe radio được. Dấu hiệu bất thường này ngay lập tức được Cơ quan An ninh Syria chú ý.
Ở Syria, nhà nước kiểm soát nghiêm ngặt việc sử dụng máy phát vô tuyến. Ai đã lén sử dụng máy phát vô tuyến mà không được sự cho phép của cơ quan chức năng? Một chuyên án được thành lập. Dưới sự giúp đỡ của các chuyên gia Liên Xô, Cơ quan An ninh của Syria đã dùng các loại thiết bị đặc chủng để phá án. Bán kính máy quét dải tần dần thu hẹp và cuối cùng khoanh lại khu phố có trụ sở công ty xuất nhập khẩu của Cohen.
Một ngày tháng 1/1965, khi Cohen đang sử dụng máy phát vô tuyến để chuyển tin, đột nhiên cánh cửa phòng làm việc bật mở. Ba người mặc thường phục xông vào. Chứng cứ rõ ràng. Tình báo viên Cohen chỉ còn cách tra tay vào còng. Chỉ vài ngày sau khi Cohen vào trại tạm giam, hơn 300 công dân Syria có liên hệ với Cohen cũng chịu chung số phận.
Ngay sau khi được tin Cohen bị Cơ quan An ninh Syria bắt, Israel đã phát động một chiến dịch chính trị, ngoại giao quy mô lớn trên phạm vi thế giới để giải cứu Cohen. Tất cả các đại sứ quán của Israel ở nước ngoài đều được lệnh sẵn sàng phối hợp. Các đặc phái viên Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, các nhân sĩ nổi tiếng không phải là quan chức chính phủ của Israel được động viên lên đường đi vận động bạn bè làm quan chức cấp cao ở các nước, tạo dư luận nhằm gia tăng áp lực lên Chính phủ Syria.
Đài Phát thanh Israel thông báo phía Israel đã tóm gọn một lưới gián điệp Syria gồm 6 người với đầy đủ danh tính và chức phận, sẵn sàng dùng cả 6 người này đổi lấy một mình điệp viên Cohen; Chính phủ Israel tuyên bố sẽ trả thêm cho phía Syria 1 triệu USD nếu điệp viên Cohen được thả tự do. Trong chiến dịch này, phía Israel thậm chí còn nhờ nguyên thủ không ít nước và các nhân sĩ nổi tiếng thế giới đi thuyết phục Chính phủ Syria tạm thời hoãn việc thi hành án tử hình đối với Cohen. Nhưng Damascus vẫn giữ nguyên lập trường.
Ngày 8/5/1965, sau khi Tòa án quân sự đặc biệt ra phán quyết, Tổng thống Syria Amin el-Hafez đã nhanh chóng ký lệnh tử hình đối với tên gián điệp Cohen. 22h ngày 18/5/1965, Đài Phát thanh thủ đô Damascus tuyên bố: gián điệp Israel Yili Cohen sẽ bị hành quyết vào rạng sáng ngày hôm sau. Thế là, vì một sơ suất không đáng có, “ông hoàng” tình báo Israel” đã phải trả giá bằng tính mạng của mình
