Tiết lộ hồ sơ mật của CIA về vụ khủng bố 11/9/2001

Văn khố An ninh quốc gia Đại học George Washington - một tổ chức tư nhân tìm kiếm sự minh bạch của chính quyền Mỹ - có được các tài liệu giải mật thông qua Luật tự do thông tin (FIA) và công bố chúng trên trang web của mình vào ngày 19/6/2012. Theo tài liệu được lập vào tháng 4/2000, nhiều tháng trước khi xảy ra vụ khủng bố 11/9/2001, đơn vị săn lùng Osama bin Laden của Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) than phiền về việc cơ quan bị cắt giảm ngân sách nặng nề gây ảnh hưởng đến các chiến dịch săn lùng trùm khủng bố quốc tế và các chuyên gia đánh giá khả năng bắt được nhân vật nguy hiểm này là cực kỳ thấp.

Theo một tài liệu có tựa đề "Cập nhật về chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo", CIA cũng biết được Osama bin Laden tuyên bố cuộc thánh chiến chống Mỹ và CIA cũng nhận được nhiều sự cảnh báo về khả năng Al-Qaeda tấn công vào nước này. Do nguồn tài chính hoạt động không được cung cấp bổ sung, đơn vị săn lùng Osama bin Laden của CIA buộc phải chuyển từ thế tấn công sang phòng thủ và điều đó có nghĩa là các quan chức tình báo sợ rằng họ buộc phải xếp xó một số chiến dịch tấn công Al-Qaeda.

"Sáng kiến Uzbek" được coi là một trong những chương trình ngốn nhiều tiền bạc nhất của CIA trước ngày 11/9/2001. Mục đích của chương trình là theo dõi hoạt động của những phần tử khủng bố Al-Qaeda ở Uzbekistan. Nhưng do không đánh giá đúng về mức độ nguy hiểm của mối đe dọa cho nên chính quyền Bush và Clinton đã xem nhẹ việc tăng cường ngân sách dành cho những chiến dịch của CIA.

Các tài liệu giải mật cũng cho thấy vào thập niên 90 thế kỷ trước, giới quan chức Mỹ lo ngại Bin Laden - được giới giáo sĩ Hồi giáo Taliban che chở - sử dụng Hãng Hàng không quốc gia Afghanistan để vận chuyển số tiền mặt khổng lồ. Trong "báo cáo tình báo quốc gia hàng ngày" của CIA được lập vào tháng 6/1999, các quan chức tình báo khẩn thiết đề nghị chính quyền Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt đối với Ariana Airlines, Hãng Hàng không quốc gia của Afghanistan do Taliban kiểm soát, nhằm ngăn chặn nguồn tài chính nuôi dưỡng khủng bố của Osama bin Laden tuôn chảy đi khắp nơi trên thế giới.

Theo báo cáo của CIA lúc đó, dòng chảy tiền mặt của Bin Laden phụ thuộc chủ yếu vào những chuyến bay từ Các Tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE) vào Afghanistan. Việc đóng cửa các văn phòng của Ariana Airlines ở UAE sẽ buộc Bin Laden tìm kiếm những con đường chuyển tiền khác ít an toàn hơn. Vào khoảng cuối năm 1999, Mỹ và Liên Hiệp Quốc đã áp đặt những lệnh trừng phạt nghiêm khắc đối với Afghanistan và Ariana Airlines, buộc hủy bỏ mọi chuyến bay và đóng cửa các văn phòng của hãng hàng không ở hải ngoại.

Báo cáo tháng 3/2004 của CIA có tựa đề "Al-Qaeda và phản ứng của cộng đồng tình báo", nêu bật việc sử dụng người Afghanistan cho nhiệm vụ săn lùng Bin Laden vào cuối thập niên 90. CIA từng có kế hoạch là sử dụng Ahmed Shah Massoud, lãnh đạo của đội quân Liên minh phương Bắc được Mỹ hỗ trợ chống lại Taliban. Nhưng, theo báo cáo, Ahmed Massoud (bị điệp viên của Al-Qaeda giết chết ngày 9/9/2001) cũng không có đến 5% cơ hội hoàn thành nhiệm vụ bí mật mà CIA giao phó