Tiết lộ những bức thư mật của “Bà đầm thép” M.Thatcher

Nổi bật trong số hơn 6.000 trang tài liệu tuyệt mật là những bức thư của người đứng đầu Chính phủ Anh gửi Tổng thống Mỹ Ronald Reagan (1911-2004), giãi bày quan điểm cá nhân cũng như bối cảnh xoay quanh cuộc chiến đang diễn ra ở quần đảo Falklands phía nam Đại Tây Dương. "Tôi cho rằng ngài là người duy nhất có thể hiểu được tầm quan trọng của những vấn đề mà tôi đang cố trình bày", nữ Thủ tướng viết trong một bức thư thể hiện niềm tin tuyệt đối vào người đồng nhiệm bên kia bờ đại dương.

Một bức thư khác giải thích lý do nước Anh muốn giành lại quần đảo Falklands, nơi người Argentina vừa tuyên bố chủ quyền qua tên gọi mới theo tiếng Tây Ban Nha là quần đảo Malvinas, rằng "các nguyên tắc bất di bất dịch về tự do, dân chủ và công lý đang bị thách thức trầm trọng"(?!).  Đồng thời "bà đầm thép" còn nêu rõ những tích tụ phát sinh cuộc chiến Falklands là "thời điểm tồi tệ nhất trong cuộc đời tôi", hòng lý giải cho "chiến lược pháo hạm" chiếm giữ thuộc địa có từ thời mồ ma thực dân cũ.

Một trong những trọng tâm trong mối liên lạc giữa lãnh đạo 2 nước Anh và Mỹ, cũng là 2 đồng minh chủ chốt trong Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO) 30 năm trước, chủ yếu đề cập tới sự tranh chấp lãnh thổ với Cộng hòa Argentina dưới thể chế độc tài quân sự của Tổng thống Leopoldo Galtieri (1926-2003).

Sau khi Buenos Aires gửi lực lượng vũ trang của mình ra trấn giữ 2 đảo South Georgia và South Sandwich trọng yếu thuộc quần đảo Falklands vào tháng 3/1982, London liền cử một lực lượng đặc nhiệm hải quân tới giành lại.

Cuộc chiến bắt đầu từ ngày 2/4 khi quân Anh tiến hành đổ bộ lên quần đảo, kéo dài trong 74 ngày và kết thúc vào ngày 14/6. Kết cục, London đã lấy lại được chủ quyền bất chấp bằng chứng lịch sử do phía Argentina đưa ra, khiến 255 nhân viên quân sự Anh, 649 lính Argentina và 3 thường dân Falklands thiệt mạng. Sự thua cuộc của Buenos Aires cũng đặt dấu chấm hết cho việc cầm quyền của các thế lực độc tài quân sự kéo dài trong nhiều năm liền ở Argentina.

Binh lính Anh tiến vào quần đảo Falklands.

Ngoài ra, các tài liệu giải mật cũng tiết lộ những mưu đồ chính trị của "bà đầm thép" M. Thatcher, liên quan tới các sự kiện quốc tế khác xảy ra năm 1982 như cuộc chiến giữa Iran và Iraq, việc áp dụng biện pháp thiết quân luật tại Ba Lan, cuộc xâm lược của Israel vào Liban... chứng tỏ bản chất của nữ chính khách "cáo già".

Tuy nhiên, một trong những tài liệu đối nội cho thấy lãnh đạo Anh quan tâm sâu sắc đến thái độ của Washington, khi Mỹ không muốn công khai sự hậu thuẫn của mình với đồng minh NATO trong cuộc chiến Falklands.

"Người Mỹ luôn lo lắng làm sao để giữ được bí mật, bởi họ không muốn công luận biết được mức độ của sự giúp đỡ mà họ đang cung cấp cho chúng ta. Miễn sao không ảnh hưởng đến mối quan hệ của Washington với khu vực Nam Mỹ. Chúng ta phải chấp nhận điều này như là một thực tế trong đời sống chính trị mang tính đặc thù của châu Mỹ", một văn bản chỉ lưu hành nội bộ trong các cơ quan cấp chính phủ do Thủ tướng M. Thatcher ký đã nêu rõ.

Nhân dịp lượng hồ sơ mật khổng lồ được công bố cho những ai lưu tâm có thể tiếp cận, nhà sử học người Anh Simon Demissie nói với báo giới: "Đa phần trong số 6.000 trang tài liệu vừa được giải mật rất hữu ích cho các chuyên gia nghiên cứu lịch sử, về những sự kiện chính trị lớn đầu thập niên 80 thế kỷ trước". Còn giới bình luận chính trị quốc tế am hiểu đều đồng nhất với nhận định, rằng việc công bố những bức thư mật của "bà đầm thép" M. Thatcher trong thời kỳ diễn ra cuộc chiến ở quần đảo Falklands 30 năm trước, đúng vào thời điểm "nhạy cảm" nhằm cảnh cáo ý định đòi London phải trả lại cho Buenos Aires vùng đất có vị trí chiến lược này.

Lời cự tuyệt thẳng thừng mới được Thủ tướng Anh David Cameron đưa ra thời gian gần đây, chính thức bác bỏ yêu sách chủ quyền từ phía Argentina. Được biết, chính khách kỳ cựu M. Thatcher nay đã 88 tuổi từng đứng đầu Chính phủ Anh suốt 11 năm liền từ năm 1979 đến 1990, cũng là nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Vương quốc Anh đồng thời là Thủ tướng Anh tại vị trong thời gian lâu nhất