Victor Khrapunov và cuộc trốn chạy khỏi tình báo Kazakhstan
Victor Khrapunov cùng vợ đến Thụy Sĩ xin tị nạn chính trị từ năm 2008, sinh sống tại vùng Hồ Geneva. Là một quan chức chính quyền nhưng khi chạy sang Thụy Sĩ, Khrapunov mang theo hàng chục triệu USD tiền mặt và nhiều vàng bạc, đá quý, cổ vật. Trong khi đó, tại quê nhà Kazakhstan, Khrapunov bị cơ quan chức năng điều tra tội tham nhũng, rửa tiền và phát lệnh truy nã. Năm 2012, theo yêu cầu của chính quyền Kazakhstan, Interpol đã đưa tên Khrapunov vào danh sách truy nã quốc tế.
 |
|
Victor Khrapunov. |
Khrapunov bác bỏ các cáo buộc của chính quyền Kazakhstan, cho rằng chúng được gán cho ông vì động cơ chính trị. Không lâu sau, Khrapunov phát hiện mình bị theo dõi bởi một nhóm người nghi là điệp viên được Kazakhstan phái đến, và yêu cầu Bộ Tư pháp Thụy Sĩ điều tra.
Đây là một vụ việc khá đặc biệt, bởi chính bản thân người yêu cầu điều tra cũng đang bị… điều tra. Năm nay 68 tuổi, Khrapunov vốn là một quan chức chính quyền Kazakhstan. Trong những năm đầu sau khi Liên Xô tan rã, Kazakhstan giành độc lập, Khrapunov làm Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Than, sau đó đổi tên là Bộ Năng lượng và Tài nguyên thiên nhiên.
Từ năm 1997, Khrapunov được bổ nhiệm làm Thị trưởng thành phố Almaty, thủ đô Kazakhstan đến năm 2004. Năm 2007, ông lại được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Tình trạng khẩn cấp nhưng chưa được một năm sau đã phải từ chức, và tháng 4-2008 chạy sang Thụy Sĩ xin tị nạn chính trị.
 |
| Khrapunov và vợ, Leila Khrapunova. |
Trong một lần nói chuyện với báo chí tại Thụy Sĩ, Khrapunov nói rằng nguyên nhân của việc ông phải từ chức Bộ trưởng và chạy khỏi Kazakhstan là bởi ông đụng chạm với những người thân cận của Tổng thống Nursultan Nazarbayev. Khrapunov cho rằng những ý tưởng cải cách công thương nghiệp của ông không phù hợp với ý tưởng phát triển đất nước của Tổng thống Nazarbayev.
Tháng 5-2014, thành phố Almaty đâm đơn kiện Khrapunov tại Tòa án liên bang ở thành phố Los Angeles, Mỹ, với cáo buộc gian lận tài chính, tham ô và rửa tiền. Sở dĩ Tòa án ở Los Angeles thụ lý vụ kiện vì Khrapunov và gia đình có mua bất động sản tại Nam California.
Trước đó, theo yêu cầu của chính quyền Kazakhstan, Tòa án ở Thụy Sĩ đã ra lệnh phong tỏa tài sản của Kharpunov gửi tại Ngân hàng Credit Suisse, Schroder & Co. Theo cáo buộc của thành phố Almaty, trong thời gian làm Thị trưởng, Khrapunov đã trục lợi bằng cách ra lệnh bán các bất động sản thuộc sở hữu nhà nước với giá rẻ cho người thân gia đình đứng ra mua, sau đó bán lại với giá cao hơn, thu lợi nhuận hàng trăm triệu USD.
Theo cáo trạng của Tòa án, Khrapunov và gia đình đã thu lợi số tiền khoảng từ 324 triệu đến 432 triệu USD. Tất cả số tiền này đã được Khrapunov và gia đình chuyển vào các tài khoản tại ngân hàng ở Thụy Sĩ và ông đã trở thành một trong 300 người giàu nhất Thụy Sĩ. Để che giấu số tiền lớn không rõ nguồn gốc trên, Khrapunov và gia đình đã mua một số bất động sản ở bang California, Mỹ.
Trong khi đó, Kazakhstan tiếp tục cuộc điều tra với tổng cộng 24 tội danh đối với ông Khrapunov và các thành viên gia đình ông, bao gồm vợ ông, Leila Khrapunova, con trai, con gái và con rể ông. Con trai ông, Ilyas Khrapunov, năm nay 31 tuổi, được cho là đã đứng tên khối tài sản trị giá hàng chục triệu USD. Chính Ilyas đã bỏ ra 6,2 triệu USD mua một căn nhà ở Beverly Hills và 5,7 triệu USD mua 1 hécta đất ở Studio City, Nam California.
Từ vụ kiện được thụ lý tại tòa án ở Los Angeles, chính quyền Kazakhstan tiếp tục đưa ra yêu cầu chính quyền Thụy Sĩ cho dẫn độ Khrapunov về Kazakhstan để điều tra và xử lý, nhưng cho đến nay, yêu cầu này chưa được đáp ứng.
Sau khi Kazakhstan tiến hành những động thái truy lùng gia đình Khrapunov, đầu năm 2013, một "cuộc chiến pháp lý" không chính thức đã nổ ra giữa Khrapunov với Astana. Khrapunov đã gửi đơn tường trình đến Tòa án với nội dung cáo buộc rằng ông và gia đình ông đã bị gián điệp Kazakhstan theo dõi.
Ngày 10-6-2014, một báo cáo khá dài đã được đăng tải trên tờ báo Zurcher Zeitung trong đó Khrapunov đưa ra những vụ việc mà ông cho là do tình báo Kazakhstan thực hiện. Theo báo cáo, Khrapunov cho rằng máy tính cá nhân của mình và các thành viên gia đình bị bẻ khóa đột nhập và bị nhiễm những chương trình máy tính mã độc. Các chương trình này được cho là gửi đến từ những địa chỉ e-mail "ma".
Đầu năm 2010, con trai và con dâu của Khrapunov thông báo đã phát hiện một thiết bị định vị tình báo gắn vào xe ôtô riêng của họ. Đầu năm 2013, gia đình Khrapunov thuê luật sư để tiến hành thủ tục khiếu kiện lên tòa án cho rằng có những "người lạ" đã đột nhập và lục soát máy vi tính của Khrapunov.
Trưởng công tố Geneva, Jean-Bernard Schmid, đã mở cuộc điều tra hình sự đối với đơn khiếu kiện của Khrapunov. Tuy nhiên, đến đầu năm 2014, Schmid đã phải chuyển giao hồ sơ vụ việc cho Viện Công tố liên bang. Trưởng công tố liên bang Carlo Bulletti đã tiếp nhận thụ lý vụ việc. Tháng 3-2014, Marc Comina, cố vấn truyền thông của Khrapunov tiếp tục gửi đơn khiếu kiện lên tòa án cáo buộc rằng Website riêng của ông Khrapunov đã bị bẻ khóa đột nhập theo cách tương tự như những lần đột nhập trước đó.
Tuy nhiên, đến tháng 3-2016, cuộc điều tra kết thúc, cơ quan chức năng Thụy Sĩ không tìm được bằng chứng để xác định chính xác danh tính những kẻ theo dõi Khrapunov.
Theo cơ quan điều tra, hai trong số những kẻ theo dõi đó mang hộ chiếu Anh. Ngày 1-11-2016, Tòa án Hình sự liên bang ở thành phố Bellinzona, Thụy Sĩ đã phán quyết cho mở lại cuộc điều tra sau khi Khrapunov nộp đơn cáo buộc rằng tình báo Kazakhstan vẫn tiếp tục theo dõi ông.
