Vụ hành quyết nhầm gây chấn động nước Mỹ

Sau 8 năm dày công nghiên cứu, Giáo sư James Liebman cùng 12 sinh viên trường luật Colombia đã đi đến kết luận rằng, tử tù Carlos DeLuna 20 tuổi, công dân tiểu bang Texas, từng bị xử mức án cao nhất trong năm 1983 rồi bị hành quyết 6 năm sau thật ra là người vô tội. Công trình của nhóm luật sư tập sự dưới sự hướng dẫn của Giáo sư J. Liebman có tựa đề "Sự trùng tên Carlos: Mổ xẻ một vụ hành quyết sai trái".

Khởi sự từ năm 2004, nhóm điều tra đã đi sâu vào mọi khía cạnh của vụ án, tiến hành phỏng vấn hơn 100 người, xem xét tỉ mỉ gần 900 bằng chứng liên quan, nghiên cứu kỹ lưỡng các bức ảnh chụp hiện trường, cũng như những văn bản hồ sơ chính thức. Số tài liệu đã qua tay họ nếu chất theo chiều dọc phải cao tới 34m. Kết quả cuối cùng khiến Giáo sư J. Liebman, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực điều tra những bất cập trong việc thực thi án tử hình cũng phải kinh ngạc.

C. DeLuna bị bắt ngày 4/2/1983 vì tội sát hại dã man nữ nhân viên Wanda Lopez trong một cửa hàng ở thành phố Corpus Christi, đông nam Texas. Nạn nhân bị đâm vào ngực trái bằng một con dao bấm dài 20cm, gây đứt động mạch và thiệt mạng do mất máu. Nhưng trong suốt thời gian bị giam giữ cũng như trước khi bị tử hình, DeLuna đều một mực khẳng định rằng thủ phạm chính là Carlos Hernandez một người quen trùng tên.

Trong thực tế Hernandez không chỉ trùng tên riêng với DeLuna, mà còn có khuôn mặt, chiều cao và trọng lượng cơ thể tương tự DeLuna. Nếu đứng cạnh nhau ai cũng ngỡ họ là một cặp song sinh. Thậm chí luật sư của Hernandez khi xem ảnh vẫn nhầm với DeLuna, ngay cả người chị ruột Rose DeLuna của tử tù cũng vậy.

Carlos Hernandez (trái) và Carlos DeLuna trông rất giống nhau.

Trong quá trình xử án, Carlos DeLuna khai rằng, vào cái ngày định mệnh ấy đã tình cờ gặp Carlos Hernandez, một người quen từ 5 năm trước. Hai người rủ nhau đến quán bar, rồi Hernandez đi tới trạm xăng Shamrock gần đấy để mua cái gì đó. Chờ mãi không thấy bạn quay lại, DeLuna quyết định đi tìm… và thấy Hernandez đang vật lộn với nữ nhân viên sau quầy một cửa hàng tự chọn nên đã bỏ chạy vì sợ hãi.

Do đã có tiền sự về tội cưỡng dâm nên DeLuna không muốn có thêm phiền phức với cảnh sát. Khi nghe thấy tiếng còi hụ của xe tuần tra tới gần, DeLuna liền chui xuống gầm một chiếc xe tải nhỏ đậu gần cây xăng để trốn và 40 phút sau thì bị bắt. Còn vị đại diện công tố cho rằng Carlos Hernandez chỉ là một "danh xưng ảo", hay "sản phẩm tưởng tượng" của bị cáo hòng chối tội.

Khoảng 4 năm sau khi C. DeLuna bị hành quyết, Giáo sư J. Liebman quyết định xem lại trường hợp này trong khuôn khổ tái điều tra án tử hình là lĩnh vực quen thuộc của ông. Liebman liền nhờ một thám tử tư ở Corpus Christi tìm hộ nhân vật bí ẩn Carlos Hernandez. Chỉ trong ngày hôm sau đã có kết quả qua cô bạn gái của thủ phạm giấu mặt, thậm chí cô này còn nhớ cả ngày sinh của C. Hernandez nên dễ dàng xác định nhân thân hắn ở tàng thư cảnh sát.

Vụ án đã hé mở một phần, do vậy tới năm 2004 J. Liebman liền lập đề tài nghiên cứu vụ Carlos DeLuna cho 12 sinh viên qua nhiều khóa tập sự kế tiếp nhau. Dần dà chân tướng C. Hernandez đã bị bóc trần. Đó là một kẻ nát rượu nhiều tiền sự, luôn mang hàng nguội theo người là một con dao bấm. Hắn từng bị cảnh sát bắt tới 39 lần và đều được thả vì chưa tới mức truy cứu hình sự hay chưa đủ bằng chứng. Lần bị tạm giam lâu nhất là năm 1979 do tình nghi giết nữ nạn nhân Dalia Sosia tại một trạm xăng, vụ này xảy ra 4 năm trước khi C. DeLuna bị bắt giữ.

Tới tháng 10/1989, chỉ 2 tháng trước khi C. DeLuna bị hành quyết, C. Hernandez đã bị xử mức án 10 năm tù về tội sát hại bà hàng xóm Dina Ibanez bằng con dao bấm dài 20cm. Chẳng hiểu sao cho tới thời điểm ấy không một ai trong giới tư pháp thấy có sự liên quan giữa "Carlos ảo" và con người thật khát máu của hắn, khiến tử tù C. DeLuna không được minh oan.

Chiếc giường nơi tử tội C. DeLuna bị tiêm thuốc độc.

Riêng bản thân C. Hernandez luôn khoe khoang trong đám bạn bè rằng đã dùng dao bấm hạ sát W. Lopez, may có người trùng tên "thế mạng" nên hắn không hề hấn gì. Kết quả điều tra từ nhóm do Giáo sư J. Liebman hướng dẫn cũng nêu rõ nhiều uẩn khúc như không so mẫu nước bọt hay máu của DeLuna với vết tích ở hiện trường, cả dấu giày cũng vậy. Rồi các bằng chứng vương vãi khác như mẩu thuốc lá, vỏ lon bia, cúc áo, bã kẹo cao su, lược chải tóc… đều không được điều nghiên cụ thể. Ngay cả nhân chứng duy nhất tại tòa là ông Kevin Baker, khi được Giáo sư cho xem ảnh của C. Hernandez lại khẳng định đó chính là thủ phạm.

Trong một lần trả lời phỏng vấn truyền hình vào năm 1987, trước thời điểm bị hành quyết 2 năm, Carlos DeLuna từng thổ lộ: "Có thể đến ngày nào đó sự thật sẽ được làm sáng tỏ. Tôi hy vọng điều này ắt xảy ra và việc hành quyết tôi là không chính xác". Nhưng than ôi, anh vẫn mất mạng sống của mình bởi sự nhầm lẫn của công lý