3 nhà khoa học Mỹ nhận giải Nobel Y học 2009

Giải Nobel Y học, giải thưởng được công bố đầu tiên trong mùa giải Nobel 2009, đã về tay 3 nhà nghiên cứu người Mỹ Carol Greider, Elizabeth Blackburn và Jack Szostak để ghi nhận nghiên cứu tìm ra cách cơ thể bảo vệ nhiễm sắc thể vốn chứa các thông tin quan trọng của mã gien. Đây là lần đầu tiên 2 nữ khoa học gia có mặt trong nhóm nhận giải Nobel Y học.

Hội đồng Nobel thuộc Viện Karolinska (Thụy Điển) tuyên bố nhà khoa học trên xứng đáng nhận giải thưởng này vì những nghiên cứu của họ đã cho thấy cách các chromosome (tức nhiễm sắc thể) được sao chép và giúp chúng ta hiểu thêm tình trạng lão hóa, ung thư và tế bào mầm. Câu trả lời nằm ở hai đầu của nhiễm sắc thể gọi là telomere và ở chất enzim hình thành ra telomere được gọi là telomerase.

Từ trái qua: Elizabeth H. Blackburn, Carol W. Greider và Jack W. Szostak.

Toàn bộ 46 cặp nhiễm sắc thể đã hình thành ra hệ thống gien của con người, tức ADN. Khi một tế bào chuẩn bị phân chia, phân tử ADN ở hai đầu của chuỗi nhiễm sắc thể được sao chép. Nhưng các nhà khoa học ngạc nhiên vì tính bất bình thường của quá trình sao chép.

Bảo vệ mã nguồn cuộc sống

Đối với một trong hai chuỗi ADN, vấn đề là ở chỗ điểm cuối cùng của chuỗi không thể sao chép được. Chính vì vậy các nhiễm sắc thể sẽ ngắn lại sau mỗi lần tế bào phân chia nhưng thực tế không phải khi nào cũng vậy. Nếu các telomere liên tục ngắn lại thì tế bào sẽ lão hóa nhanh. Trái lại, nếu telomere giữ nguyên độ dài thì tế bào sẽ sống vĩnh cửu và đây cũng có thể gây ra vấn đề. Đó là trường hợp các tế bào ung thư.

Các nhà khoa học đã tìm ra cách nhiễm sắc thể sao chép.

Những người đoạt giải năm nay đã giải được ba telomere hoạt động và tìm ra enzim sao chép các telomere này. Elizabeth Blackburn (sinh năm 1948, tại Australia) thuộc Trường đại học California ở San Francisco và Jack Szostak (sinh năm 1952, tại Anh) của Trường Y khoa Harvard đã phát hiện ra rằng một chuỗi ADN nhất định trong telomere giúp cho nhiễm sắc thể không bị xuống cấp.

Được góp sức bởi Carol Greider ADN (sinh năm 1961, tại Mỹ), khi đó còn là nghiên cứu sinh của Đại học Johns Hopkins, bà Blackburn đã bắt đầu nghiên cứu xem telomere được hình thành như thế nào và hai người đã phát hiện ra telomerase, enzim giúp các phân tử ADN để sao chép toàn bộ nhiễm sắc thể mà không bị mất đoạn cuối cùng. Phát hiện mới sẽ giúp các nhà nghiên cứu tìm các cách mới để chữa ung thư do người ta hy vọng có thể loại bỏ telomerase. Cũng đã có những thử nghiệm lâm sàng các loại vắc-xin nhắm vào những tế bào mà telomerase có mức độ hoạt động cao. Một số bệnh di truyền được cho là do telomerase bị hỏng.

Phần thưởng, được công bố trong ngày 5/10/2009, gồm 10 triệu kronor (1,4 triệu USD), một giấy chứng nhận và một giấy mời tham dự buổi lễ trao giải ở Stockholm (Thụy Điển) vào ngày 10/12 tới, nhân kỷ niệm ngày qua đời của Alfred Nobel. Viện Karolinska khẳng định ba nhà khoa học đã "giải quyết được một vấn đề lớn trong sinh học": Bằng cách nào các nhiễm sắc thể có thể sao chép một cách hoàn hảo trong khi các tế bào phân chia và bằng cách nào chúng có thể tránh được sự lão hóa. Công trình này có thể mở ra một hướng mới trong điều trị ung thư và tiến trình lão hóa của con người.

Năm 2008, giải Nobel Y học được trao cho 3 nhà khoa học người Đức và Pháp vì những phát hiện liên quan đến HIV và loại virus gây ung thư cổ tử cung