Bí mật của người sáng lập ra nền y học Ai Cập
Imhotep phục vụ cho vị vua Vương triều thứ 3 vào thời Cổ Vương quốc Ai Cập, Djoser (hay còn được đọc là Djeser và Zoser) - vị Pharaoh nổi tiếng nhất, giữ chức vụ Tể tướng và là thầy tế cấp cao của thần mặt trời Ra - vị thần tối cao trong văn hóa Ai Cập cổ - tại Heliopolis (thành phố mặt trời).
Với những đóng góp to lớn của mình, sau khi mất, Imhotep trở thành một trong số rất, rất ít người thường được tạc tượng thánh. Cũng giống như các vị thần Ai Cập khác, Imhotep có các linh mục của riêng mình, những người chịu trách nhiệm về việc chăm sóc đền thờ, các nghi lễ và tôn vinh các vị thần.
Một trong số những linh mục của Imhotep và cũng là nhân vật chính của bài chính là Nespamedu. Đây là một nhân vật quan trọng trong thời kỳ Ptolemaic (năm 300 - 200 TCN), sinh ra và lớn lên tại Alexandria và Saqqara, và cũng là một bác sĩ của Pharaoh.
Xác ướp của vị linh mục này được bảo quản trong một cỗ quan tài nạm vàng, khắc đầy những hình ảnh, ký tự tôn giáo và được tặng cho Bảo tàng Khảo cổ học Quốc gia (MAN) Tây Ban Nha vào năm 1925. Điều này chứng tỏ rằng, kỹ thuật ướp xác của người Ai Cập là quá hoàn hảo. Cần phải điểm qua một chút về quy trình ướp xác của người Ai Cập.
 |
| Tái tạo lại khuôn mặt của Nespamedu. |
Đầu tiên, não và các cơ quan nội tạng phải được tách khỏi xác, ngâm rửa trong rượu cọ rồi được cất giữ trong các bình thảo dược đặc biệt. Cơ thể còn lại sau đó được bỏ thêm vào bột nhựa thơm và các chất nhựa khác cùng nước hoa trước khi được khâu lại.
Tiếp đó, cơ thể được bảo quản trong kali nitrat 70 ngày. Sau thời gian này, thi hài được rửa sạch lại một lần nữa và bọc lại trong cuộn băng mà ta vẫn thường thấy ở các xác ướp trong phim ảnh, game rồi được nhúng qua chất keo dính. Và cuối cùng, khi xử lý xong, xác ướp sẽ được đặt vào trong quan tài và đem đi chôn cất.
MAN phối hợp với bệnh viện Đại học Quirónsalud ở Madrid, sau một năm nghiên cứu xác ướp Espemadu cùng 3 xác ướp khác, đã khám phá các chi tiết ẩn giấu của chúng. Trong trường hợp Espamedu, sau các lớp băng, người ta tìm thấy một vòng cổ usekh (được giới quý tộc Ai Cập cổ sử dụng như một lá bùa có liên quan tới Hathor), vòng tay và bùa hộ mệnh.
Ngoài ra, trong số tài sản của vị linh mục này còn có: hai bộ đĩa khắc hình bốn người con của Horus - tên gọi chung của 4 vị thần bảo vệ 4 cơ quan nội tạng quan trọng (gan, dạ dày, phổi và ruột) của xác ướp Pharaoh; hai bộ đĩa khắc hình thần Thoth - Thần mặt trăng, cai quản về kiến thức, chữ viết và sự thông thái; hai bộ đĩa khắc hình thần Isis - nữ thần của tình mẹ, phép thuật và sự sinh sản - và thần Neftys - thần chết; 2 mắt udjat (còn được gọi là Con mắt của Horus - con mắt của Thần chim ưng Horus, tượng trưng cho mặt trời và có liên hệ với Thần mặt trời Ra), cùng 25 món đồ khác.
Các chuyên gia ở Quirónsalud đã chụp cắt lớp vi tính độ phân giải cao cả 4 xác ướp của MAN, gồm 3 xác ướp Ai Cập và 1 xác ướp người Guanche (thuộc đảo Tenerife). Kết quả thu lại từ những hình ảnh xác định rằng 2 trong số đó là phụ nữ và đều có dấu hiệu từng mang thai. Cả hai xác ướp đều được chuyển tới MAN vào năm 1887.
Người thứ nhất là một người phụ nữ trẻ, khoảng 20-35 tuổi và sống trong khoảng giữa thế kỷ IX và VII TCN) và người còn lại thì già hơn, vào khoảng 35-50 tuổi, thuộc thời kỳ Ptolemy và được chôn trong một chiếc quan tài nhiều màu sắc.
 |
| Xác ướp người Guanche. |
Xác ướp thứ tư là một xác ướp người Guanche, dân bản địa trên đảo Canary. Khi ướp xác, người Guanche loại bỏ các cơ quan nội tạng mềm và làm đầy các phần trống của cơ thể bằng muối và bột được bào chế từ các loại thực vật trên đảo. Đây là một trong những cách bảo tồn tốt nhất của nền văn hóa Guanche, thống trị quần đảo Canary trước khi người Tây Ban Nha xuất hiện và chinh phục vào năm 1496 và có di truyền liên kết với người Berber ở Bắc Phi.
Các phân tích cho thấy, quá trình ướp xác là khác với những gì đã được sử dụng ở Ai Cập và họ sử dụng kỹ thuật gọi là Mirlado để bảo quản nội tạng. Xác ướp này được tìm thấy tại một hang động ở Barranco de Herques, tỉnh Santa Cruz, phía tây nam đảo Tenerife.
Vào năm 1764, chỉ ít lâu sau khi được tìm thấy, xác ướp này được gửi tới Madrid và từ năm 1776 nó được chuyển tới Khu trưng bày của Hoàng gia về Lịch sử Tự nhiên, được Vua Carlos III thành lập vào đầu những năm 1770.
Các nghiên cứu đã được công bố hôm 13-6 và hiện khuôn mặt của 3 xác ướp Ai Cập đang được tái tạo lại ở dạng 3D.
