Giải thưởng âm nhạc Cống hiến năm 2020: Lại câu chuyện đề cử…
Nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng Biên tập Báo Thể thao & Văn hóa, Trưởng BTC giải Âm nhạc Cống hiến lần thứ 15 - năm 2020 cho biết: “Giải thưởng Âm nhạc Cống hiến là giải thưởng rất đặc biệt so với các giải thưởng âm nhạc khác. Không mang tính hàn lâm, cũng không phải do khán giả hâm mộ đánh giá, giải Cống hiến được bầu chọn bởi những phóng viên theo dõi mảng văn hóa nghệ thuật của các cơ quan báo, đài trên toàn quốc, những người đã trực tiếp theo dõi hoạt động âm nhạc của nước nhà trong năm qua”.
Với tiêu chí “Có những khám phá, sáng tạo đóng góp thiết thực vào sự phong phú và phát triển của đời sống âm nhạc đại chúng”, mỗi đề cử ở các hạng mục ít nhiều đều có những đóng góp nhất định cho sự nghiệp âm nhạc của nước nhà.
Sau khi công bố danh sách đề cử, BTC sẽ tiến hành tổ chức lễ bầu chọn tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Tại đây, các nhà báo ở hai thành phố sẽ tiến hành bỏ phiếu chọn ra những tác giả, tác phẩm, chương trình xuất sắc nhất.
“Trẻ hóa” các hạng mục đề cử
Thoạt nhìn vào bảng đề cử giải Cống hiến năm nay, cho thấy hứa hẹn tiếp tục là một mùa bội thu với các hạng mục đầy ắp đề cử. Nhìn vào đó có thể thấy sự “trẻ hóa” khi bao trọn là những cái tên trẻ và nổi bật trên mạng xã hội trong năm qua. Bên cạnh những nghệ sĩ “lão làng” như nhạc sĩ Quốc Trung, Huy Tuấn, Hồ Hoài Anh, các ca sĩ Thu Minh, Hà Anh Tuấn, Tân Nhàn là sự góp mặt của khá nhiều gương mặt trẻ xuất thân từ giới underground như Đạt G, LyLy, Thịnh Suy...
 |
| Sơn Tùng M-TP chiếm lĩnh đề cử Cống hiến 2020 với 4 đề cử quan trọng. |
Theo ông Lê Xuân Thành, Trưởng BTC giải Âm nhạc Cống hiến, mỗi đề cử ở các hạng mục ít nhiều đều có những đóng góp nhất định cho sự nghiệp âm nhạc của nước nhà. Danh sách đề cử hằng năm giống như sự vinh danh những thành quả âm nhạc mà các nghệ sĩ đã đạt được sau một năm miệt mài lao động nghệ thuật.
Trong số các nghệ sĩ, ca sĩ, chương trình được đề cử năm nay, ca sĩ Sơn Tùng M-TP dẫn đầu số lượng đề cử, được ghi nhận những đóng góp ở 4 hạng mục: Music video của năm; Bài hát của năm dành cho “Hãy trao cho anh”; Chương trình của năm với live show Sky Tour và giải Ca sĩ của năm. Trong đó, ca khúc “Hãy trao cho anh” có phần âm nhạc bắt tai, dễ nghe, phần hình ảnh chỉn chu mang tính thời thượng hợp với giới trẻ. Sự có mặt của “sao” quốc tế Snoop Dogg và Madison Beer giúp dễ tạo sự chú ý của khán giả quốc tế.
Chọn cho mình một hướng đi hoàn toàn khác biệt, đó là việc kết hợp dân gian đương đại với âm nhạc điện tử, Hoàng Thùy Linh nổi bật như một nhân vật đặc biệt mới xuất hiện. Tại đề cử năm nay, giọng ca “Để Mị nói cho mà nghe” nhận 4 đề cử tương tự Sơn Tùng M-TP, trừ hạng mục Chương trình của năm, thay vào đó là giải Album của năm với album “Hoàng”. Bên cạnh đó, giọng hát thính phòng duy nhất Phạm Thùy Dung với album “Moon”, live concert “Trăng hát” đã nhận về 3 đề cử Album của năm, Chương trình của năm, Ca sĩ của năm.
Hạng mục MV của năm có 6 đề cử cho thấy sự sôi động trong đời sống âm nhạc với xu hướng các nghệ sĩ thực hiện những MV ca nhạc và cuộc đua triệu views khốc liệt. Trong đề cử này, nhiều ca khúc “hit” liên tục lọt top những MV thịnh hành trên YouTube và có lượng người xem đột biến.
Trong đó có: “Anh nhà ở đâu thế” (Amee x B Ray) - 95 triệu lượt xem; “Diva” (Thu Minh) - 7,8 triệu lượt xem; “Để Mị nói cho mà nghe” (Hoàng Thùy Linh) - 102 triệu lượt xem; “Hãy trao cho anh” (Sơn Tùng M-TP ft. Snoop Dogg) - 181 lượt xem; “Hết thương cạn nhớ” (Đức Phúc) - 53 triệu lượt xem; “Khó vẽ nụ cười” (ĐạtG - Du Uyên) - 12 triệu lượt xem.
 |
| 2019 là năm đánh dấu sự trở lại đầy ngoạn mục của Hoàng Thùy Linh trên con đường âm nhạc. |
Có thể nói, 2019 là năm mà giới nhạc indie và underground “bùng nổ” trên các trang nghe nhạc trực tuyến. Những cái tên nổi lên và được yêu thích như Thịnh Suy, Đạt G, Lyky... đều có những sản phẩm gây được tiếng vang, thu hút hàng chục triệu lượt xem trên YouTube. Điều này cũng phản ánh một phần bộ mặt của làng nhạc Việt trong năm qua, khi giới ca sĩ indie và underground gần như đạt được thế cân bằng với ca sĩ mainstream (dòng chính thống).
Đặc biệt, giữa thời điểm mà thị trường nhạc Việt đang dần bị bão hòa về màu sắc, số lượng idol, MV thương mại thì underground/indie, với bản chất sáng tạo, tự do đã mang đến làn gió mới lạ cho người nghe.
Chính sự mới lạ đã giúp khán giả dần yêu thích và đón nhận thể loại âm nhạc này, song song với nhóm nghệ sĩ mainstream giúp cho âm nhạc Việt Nam trở nên sôi động, nhiều sắc màu. Cùng với đó, hướng giao thoa giữa indie/underground và mainstream cũng là một điểm nổi bật. Một số cái tên underground đã bước ra khỏi “thế giới ngầm” để tiến đến lãnh địa mainstream, thậm chí còn kết hợp với ca sĩ chính thống.
Điều này giúp underground/indie từ thể loại âm nhạc bị “ghẻ lạnh”, trở nên phồn thịnh ngay tại chính địa hạt của riêng mình. Hy vọng rằng, nhân tố trẻ, những “tân binh” với những dòng nhạc mới mẻ, thực sự được ghi nhận và được trao cơ hội, để họ có thêm động lực cố gắng hơn trên đường dài âm nhạc của mình.
Tiếp tục những tranh cãi
Trong nhiều năm qua, giải Cống hiến không ít lần vấp phải ý kiến trái chiều về danh sách đề cử. Có những sản phẩm tốt, được giới chuyên môn đánh giá cao vẫn không lọt vào đề cử. Ngược lại, có những sản phẩm nặng tính thương mại hoặc chưa hẳn nổi bật về chất lượng nhưng vẫn được đề cử.
Riêng năm nay, sự vắng mặt của Đen Vâu và Jack khiến một bộ phận khán giả bất bình vì cho rằng không công bằng với những đóng góp của họ suốt 2019.
Theo đó, bộ đôi K-ICM & Jack sở hữu đến 3 bản hit có cơ hội đạt 300 triệu view trong năm nay, riêng “Sóng gió” và “Bạc phận” qua mặt cả “Hãy trao cho anh” của “ông hoàng view” Sơn Tùng M-TP. Điều đáng nói, thành tích này của K-ICM và Jack đạt được chỉ trong vòng vài tháng ngắn ngủi kể từ khi ra mắt.
Ở góc độ chuyên môn, sự kết hợp giữa nhạc trẻ được phối với nhạc điện tử, nhạc cụ dân tộc là một luồng gió mới lạ thổi vào thị trường nhạc Việt nên khó có thể phủ nhận đóng góp của họ. Chí ít, nếu xếp vào hạng mục Nghệ sĩ mới của năm thì đây chắc chắn là cái tên vượt trội so với những đối thủ cùng bảng.
Trước những bức xúc của khán giả, đại diện của BTC giải Cống hiến lên tiếng: “Jack hay K-ICM, cũng giống như trường hợp “Vợ người ta” của Phan Mạnh Quỳnh 5-6 năm về trước. Ca khúc khi đó cũng nổi trội trong đời sống âm nhạc nhưng không phù hợp với tiêu chí giải thưởng.
Thời gian sau, Phan Mạnh Quỳnh có các ca khúc rất sâu sắc, khác hẳn “Vợ người ta” với chiều sâu về âm nhạc, cảm xúc và anh được đề cử ở giải thưởng”.
Về phần Đen Vâu, đại diện BTC cho rằng: “Đen Vâu là một rapper. Năm qua, Đen cũng có MV, liveshow nhưng nếu so sánh với các dự kiến đề cử khác thì không nổi bật hơn”. Nhìn lại 2019, âm nhạc của Đen mộc mạc, đơn giản, đề cập đến những vấn đề xã hội, đến cuộc sống của những người trẻ và lan truyền thông điệp tích cực đến người nghe.
 |
| Hà Anh Tuấn thực hiện liveshow “Truyện ngắn” trong 4 đêm ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Hội An. |
Bản thân chính cuộc đời từng trải qua khó khăn, sóng gió đến chinh phục được ước mơ của anh cũng truyền nhiều cảm hứng cho thế hệ trẻ. Đen Vâu thậm chí còn được công nhận là nghệ sĩ indie thành công nhất trong năm 2019 ở thị trường nhạc Việt khi ra mắt 10 sản phẩm âm nhạc và đều thành hit như: “Bài này chill phết”, “Hai triệu năm”, “Lối nhỏ”... anh còn có một liveshow với quy mô 5.000 khán giả thành công.
Ngược lại, Thịnh Suy xuất hiện tại hạng mục Nghệ sĩ mới cũng gây tranh cãi. Anh chàng tuy tạo ra được bản hit “Một đêm say” nhưng đó cũng là hoạt động nổi bật duy nhất trong năm qua. Thậm chí, có khán giả biết đến “Một đêm say” nhưng lại đặt câu hỏi “Thịnh Suy là ai?” khi nhìn vào bảng đề cử này.
Còn nhớ, năm 2019, tại họp báo công bố các hạng mục đề cử, nhiều nhà báo tiếc nuối khi Mỹ Tâm và Noo Phước Thịnh - hai nghệ sĩ đều cho ra các sản phẩm âm nhạc trong năm trước nhưng lại cùng nhau “mất hút” trong bảng đề cử.
Riêng Noo Phước Thịnh, năm 2018, anh đảm nhận một trong 4 chiếc ghế nóng quyền lực của Giọng hát Việt. Ngoài ra, anh còn đại diện Việt Nam tham dự Asian Pop Music Festival, ra mắt MV “Đến với nhau là sai”, “Những kẻ mộng mơ”, “Thương em là điều anh không thể ngờ”, đồng thời có 2 buổi showcase tại thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.
Giải thích cho quyết định này, đại diện BTC khẳng định: “Mỹ Tâm và Noo Phước Thịnh không hoạt động nổi bật trong năm 2018. Trong năm 2017 có thể nhận rõ Mỹ Tâm hoạt động khá tích cực và bằng chứng là nữ ca sĩ đã mang về cú đúp giải thưởng tại Cống hiến 2018. Nhưng, trong năm 2018 thì Mỹ Tâm không hoạt động nhiều và nổi bật. Cả Noo Phước Thịnh cũng vậy!”.
Cùng với đó, giải Cống hiến năm nay vẫn giữ nguyên thể lệ bình chọn, có nghĩa là, BTC đưa ra 4 hạng mục, mỗi hạng mục có 5 đề cử để hơn 100 nhà báo hai miền Nam - Bắc bình chọn một đề cử mà mình cho là hợp lý nhất.
Theo nhận định chung của nhiều người trong giới truyền thông, trong số 4 hạng mục (Album của năm, Chương trình của năm, Nhạc sĩ của năm và Ca sĩ của năm) thì có hạng mục các đề cử không thật sự thuyết phục để bình chọn người xứng đáng nhất. Tuy nhiên, nếu không đánh dấu vào ô bầu chọn thì phiếu sẽ trở thành không hợp lệ nên nhiều nhà báo đành “tặc lưỡi” chọn dù có thể chưa thật sự hài lòng.
Việc các hạng mục đề cử giải Cống hiến liên tục vấp phải tranh cãi qua các năm, khiến không ít khán giả băn khoăn về hai chữ “cống hiến”, không hiểu nghệ sĩ đó đã đóng góp được gì vào đời sống âm nhạc đại chúng? Đành rằng lắm fan, lắm “xô chậu” (show - buổi biểu diễn), đành rằng hoạt động sôi động nhưng điều đó liệu có đúng nghĩa là “cống hiến”?
Điều này đặt ra câu hỏi rằng BTC giải Cống hiến phải chăng cũng nên suy nghĩ đến việc thay đổi thể lệ bình chọn sao cho linh hoạt hơn, đâu nhất thiết phải có giải Cống hiến ở tất cả 4 hạng mục nếu như trong năm đó có những hạng mục không để lại dư vị gì cho công chúng? Và, liệu BTC giải có nên thay đổi cách thức đề cử và chọn đề cử hay không?
Cùng với đó, giải Cống hiến phải chăng cũng cần một hội đồng xét duyệt và công bố đề cử một cách khách quan, thuyết phục nhất? Đây là giải do các nhà báo bình chọn thì việc các nhà báo được quyền đứng trong hội đồng xét đề cử là rất hợp lý và cần thiết.
Hơn nữa, giải Cống hiến chính là mời các nhà báo bầu chọn cho các giải thưởng thì không có lý do gì mà từ chối một hội đồng từ chính các nhà báo bầu cho giải thưởng đó xét duyệt luôn các đề cử. Để tránh tình trạng như hiện nay, khiến công chúng dễ cảm thấy rằng những đề cử là chủ quan từ phía đơn vị tổ chức mà thôi.
