Khi danh xưng chỉ vì mục đích thương mại

• Showbiz Việt có giàu sang thật không ?
• Những phù thủy MV trẻ của showbiz Việt
• Làm sao ngăn ngừa căn bệnh ngôi sao trong Showbiz Việt?

Chiều 28/7, ông Tô Văn Động - Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội xác nhận về việc quyết định xử phạt với các bên liên quan tới vụ "Ngân 98" (tức Võ Thị Ngọc Ngân, sinh năm 1998) mặc bikini mỏng manh trình diễn DJ trong tiệc bể bơi tại một bar ở phường Trúc Bạch, Hà Nội tối 23/7.

Theo đó, Sở xử phạt 40 triệu đồng đối với bar tổ chức sự kiện này, Ngân 98 và 7 người trong nhóm bị cấm hoạt động trình diễn tại Hà Nội trong vòng 4 tháng.

Trước đó, Ngân 98 được truyền thông giới thiệu là Á hậu 2 tại Hoa hậu Doanh nhân sắc đẹp thế giới 2019, ca sĩ và hiện tại là một DJ. Song, có một nghịch lý rằng đến hiện tại cô gái này vẫn chưa ra một sản phẩm âm nhạc nào một cách chỉn chu, chuyên nghiệp hay thực hiện sứ mệnh của một á hậu với cộng đồng. Theo ghi nhận, Ngân 98 liên tục được nhắc đến bởi những phát ngôn đời tư gây sốc, mối tình thị phi với nhạc sĩ Lương Bằng Quang, lộ clip nhạy cảm, sử dụng chất cấm...

Ngẫm lại, showbiz Việt đang quá kỳ lạ và dễ tính đến dễ dãi. Không biết tự bao giờ, danh xưng “nghệ sĩ” lại trở nên rẻ rúng đến vậy?

Dễ như làm... nghệ sĩ!

Ngân 98 không phải là trường hợp đầu tiên, duy nhất nghiễm nhiên được gắn mác “hotgirl”, “nghệ sĩ” dù không có sản phẩm nghệ thuật đúng nghĩa, thực hiện đúng chức năng của nghệ thuật là giải trí, thẩm mỹ và giáo dục.

DJ Ngân 98 vừa bị Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội xử phạt cấm diễn 4 tháng vì mặc phản cảm đi diễn tại quán bar.

Không ít văn nghệ sĩ có tâm đã phải ngại ngùng thốt lên: Tôi viết một bài thơ, người ta gọi tôi là nhà thơ; tôi sáng tác một bài hát, người ta gọi tôi là nhạc sĩ... và tôi hát một vài bài, nghiễm nhiên tôi thành ca sĩ(!) Chưa có bất kỳ thống kê cụ thể nào về số lượng nghệ sĩ hiện nay nhưng nếu có thống kê thì chắc người thực hiện cũng phải lắc đầu ngao ngán bởi có cả “mớ” nghệ sĩ trong showbiz Việt ngày nay.

Cách đây nhiều năm, Angela Phương Trinh, cô diễn viên, kiêm hotgirl từng gây sóng gió trên các trang mạng chỉ vì mỗi câu cô lại xưng danh “là nghệ sĩ, tôi...” thế nọ, thế kia. Trong khi đó, thông tin về Angela Phương Trinh lại là chuyện “kiểm tra trinh tiết”, “yêu đại gia”, “khoe thân” hay những hình ảnh uốn éo múa cột trong quán bar.

Điều này khiến nhiều người đặt câu hỏi, bao nhiêu người ghi nhận cô là nghệ sĩ hay chỉ là... tự phong? Tất nhiên, không ai chỉ trích chuyện cô gái này đi hát ở quán bar, vũ trường. Cũng chẳng ai nỡ lòng phủ nhận sự góp mặt của cô trong một vài bộ phim truyền hình thời nhỏ. Nhưng 18 tuổi, chừng ấy cống hiến, mà lên báo tự tung hê “tôi là nghệ sĩ”, e là có phần hạ thấp uy tín danh hiệu nghệ sĩ?

Có những người chỉ sau khi hát một vài bài trong một đêm nhạc giao lưu thì ngay sau đó người ta thấy xuất hiện nhan nhản trên các báo những cái tên ấy nhưng danh xưng đi kèm không chỉ đơn thuần là người mẫu mà đã chuyển sang “người mẫu - ca sĩ”, “diễn viên - ca sĩ” hoặc đơn giản là “ca sĩ”... Gần đây, việc hotgirl Chi Pu quyết định đi hát và tuyên bố xanh rờn “từ nay hãy gọi tôi là ca sĩ” tạo nên cuộc tranh cãi gay gắt trong công chúng và cả người làm chuyên môn. Nhiều người bắt đầu giật mình, lo lắng về sự dễ dàng này, chẳng lẽ “cầm micro lên là thành ca sĩ”, cứ ra mắt MV là có thể tuyên bố mình trở thành ca sĩ?

Có lẽ chưa bao giờ từ khóa “loạn danh xưng ca sĩ”, “loạn hoa hậu” lại trở nên phổ biến như hiện nay. Thậm chí, nhiều ý kiến dư luận cho rằng muốn đi thi nhan sắc, người đẹp giờ chưa hẳn phải đẹp, phải tài năng, có danh hiệu... mà chỉ cần có mối quan hệ, có tài chính, có người chống lưng... là đủ chuẩn đi thi, sau đó nghiễm nhiên có giải? Nếu thi ở Việt Nam không được, các người đẹp sẽ tìm cách ra hải ngoại để... tìm danh hiệu do các tổ chức người Việt, gốc Việt thực hiện. Hay, chỉ lên một vài show diễn thời trang bước vài đường trên sàn catwalk là có thể được gọi là người mẫu.

Mới đây nhất, vụ một Hoa hậu thế giới người Việt vướng vào đường dây bán dâm 30.000 USD một lần nữa khiến công chúng ngán ngẩm về một góc khuất về các danh xưng hiện nay. 

Cụ thể, “Tú ông” Lục Triều Vỹ - người cầm đầu đường dây này còn thừa nhận, tùy danh hiệu và độ nổi tiếng, các cô được thổi giá với đại gia mua dâm theo cấp độ 1.000 đến 5.000 USD; 15.000 đến 30.000 USD; có nhiều trường hợp đi tour (vài ngày) hoặc theo yêu cầu, khách phải trả đến 50.000 USD.

Xin đừng cổ súy cho những lệch lạc

Trao đổi về vấn đề này, chuyên gia Tâm lý - Xã hội học Hoàng Thúy Hải cho rằng, theo nghĩa thông thường, danh xưng là để chỉ những người hoạt động chuyên nghiệp trong lĩnh vực nghệ thuật. Sự chuyên nghiệp thể hiện ở việc được đào tạo bài bản về ngành nghệ thuật mà nghệ sĩ hoạt động, phải có năng lực nghệ thuật hơn người bình thường và có đủ tư cách nghệ sĩ khiến cho hoạt động của họ có tác động tích cực đối với cuộc sống.

Bất chấp giọng hát gây tranh cãi, Chi Pu vẫn tuyên bố từ hôm nay hãy gọi tôi là ca sĩ với loạt MV ca nhạc đầu từ tiền tỷ.

“Hiện nay, danh xưng này cũng như nhiều danh xưng khác đã bị tầm thường hóa, thương mại hóa và bị gán ghép tùy tiện cho các cá thể trong xã hội. Song, những chuẩn mực cơ bản của một nghệ sĩ thì không thay đổi dù chất lượng nghệ thuật có thể bị biến tướng, đánh đồng”, bà Hoàng Thúy Hải cho hay.

Ngày nay, một nhân vật dễ dàng được gọi là nghệ sĩ nếu chỉ cần tham gia một cuộc thi nhan sắc, kết nối với ông bầu để có thêm show, “mua” một vài vai diễn, hay dự những sân chơi nhảy múa, ca hát nhiều như nấm mọc sau mưa trong nhiều năm qua.

Kết thúc mỗi chương trình lại có ngay những cái mác người mẫu, ca sĩ, diễn viên và trở thành người của công chúng. Dường như khán giả bây giờ cũng dễ hơn trong gu thưởng thức. Bằng chứng là rất nhiều người, dù bị giới chuyên môn đánh giá không cao nhưng vẫn có lượng khán giả hâm mộ lớn và rất đắt show.

Danh xưng, danh vị, danh hiệu vốn là những mỹ từ dành để tôn vinh những con người thật sự tài năng, có những cống hiến, công lao, đóng góp xuất sắc, mang lại nhiều lợi ích tốt đẹp cho cộng đồng, xã hội.

Tiếc thay, chẳng biết do vô tình hay cố ý, nhiều tờ báo, nhất là báo điện tử gọi tên những nhân vật có sắc mà không có hương, khiến họ tưởng mình như đang có một quyền năng vô hình mà tha hồ làm mưa làm gió, thậm chí làm mình làm mẩy trong làng giải trí và trong đám đông hiếu kỳ.

Bà Hoàng Thúy Hải cho rằng, ngoài lý do chủ quan là nhiều “nghệ sĩ” cố tình muốn nổi tiếng bằng tất cả sự tai tiếng của mình chỉ vì háo danh, háo lợi, còn có sự tiếp tay của giới truyền thông. Nếu trước đây, nghệ sĩ là những người chân đất lên sân khấu hát, chịu cảnh màn trời chiếu đất lưu diễn khắp nơi mang đến tiếng hát, nụ cười, giá trị tinh thần cao đẹp cho khán giả thì thời đại ngày nay đó chỉ là chuyện sĩ vãng. Gameshow, truyền hình thực tế, các cuộc thi tài năng đủ mọi quy mô đang trở thành nơi chốn để những người biểu diễn thuần túy, thậm chí còn chưa “hết phèn” được ưu ái khoác cho danh xưng nghệ sĩ.

Sự dễ dãi của truyền thông, khán giả, của đơn vị sản xuất chương trình... đang ngày một làm cho showbiz Việt trở nên rẻ mạt, lệch lạc và lố bịch hơn. Sức hấp dẫn của những màn trình diễn đang ngày một biến mất mà thay vào đó là những trò hề, trò mua vui rẻ tiền.

Hệ quả kéo theo là, môi trường văn hóa nghệ thuật lành mạnh bị ô nhiễm, nhiều giá trị đạo đức nhân văn bị vấy bẩn. Còn công chúng đích thực đôi khi bị nhầm lẫn bởi những chính những danh xưng nhuốm màu hão huyền ấy.

Đường dài mới biết ngựa hay

NSND Kim Cương thừa nhận, trong quá khứ, giới nghệ sĩ (chủ yếu làm nghề ca hát, sân khấu) bị kỳ thị với cái nhìn khắt khe, giáo điều cho là “phường con hát”, “xướng ca vô loài”... nhưng tâm thế và tấm lòng của những người nghệ sĩ dường như chưa bao giờ coi thường hay làm rẻ rúng nghề nghiệp của mình.

Nghệ sĩ vẫn coi sân khấu là thánh đường, bất chấp số phận truân chuyên, nỗi lo cơm áo gạo tiền, họ vẫn vắt kiệt mình để phục vụ khán giả dưới ánh đèn sân khấu. Hay nói như NSƯT Thành Lộc từng chia sẻ, nghệ sĩ trước hết phải có lòng trọng nghệ, phải có ý thức tự nâng cao chính mình về mọi mặt để góp phần nâng cao các giá trị nhân văn, đóng góp cho xã hội ngày một tốt lên.

Nghĩ chuyện xưa, cám cảnh chuyện nay. Nghĩ về danh xưng rồi nghĩ về lòng tự trọng của người xưng danh làm nghệ thuật. Vàng thau lẫn lộn thì thời nào cũng có. Việc ai đó nhận mình là nghệ sĩ, không thể trách họ được bởi ai cũng có thể là nghệ sĩ nếu họ thấy mình có tính nghệ sĩ, kiểu như sống đời nghệ sĩ hoặc hành xử nghệ sĩ. Nấu ăn giỏi cũng là nghệ sĩ, vẽ tranh bậy giỏi cũng là nghệ sĩ...

Khi nào, sự dối trá và ảo tưởng vẫn đang ngự trị trong làng giải trí, khi đó, vẫn còn những nghệ sĩ “rởm", tự hão huyền về sứ mệnh của mình thì chừng đó vẫn còn những cái gọi là nghệ sĩ nhưng chết yểu mà tai tiếng nhiều hơn tiếng thơm.

“Hãy trao cho anh” của Sơn Tùng M-TP là dự án âm nhạc đầu tiên của V-pop có sự xuất hiện của hai ngôi sao Snoop Dogg, Madison Beer.

Thử hỏi, có ngôi sao trẻ nào được như Sơn Tùng M-TP và rất nhiều tài năng khác? Cách đây nhiều năm, MV “Lạc trôi” giúp Sơn Tùng M-TP đạt được nút vàng của YouTube và hàng loạt thành tích khác trên các bảng xếp hạng, giải thưởng âm nhạc.

Tuy nhiên, thời điểm đó, giới chuyên môn vẫn đặt hoài nghi về chàng trai gốc Thái Bình từng vướng loạt scandal như đạo nhạc, đạo phong cách. Nhạc trưởng - NSƯT Hoàng Điệp từng cho rằng, Sơn Tùng là một hiện tượng được chú ý không chỉ của giới trẻ Việt Nam mà còn ở châu Á nhưng do công nghệ lăng-xê quá đà, sự non nớt về nghề, tính hiếu thắng của tuổi trẻ và nhận thức không đầy đủ về đạo đức làm nghề nên mới có một “Sơn Tùng của ngày hôm nay”.

Vị nhạc trưởng này nhắn nhủ: “Hãy sống và làm nghề bằng cái tâm thiện và cái đầu có tri thức của mình. Nếu muốn thật sự tỏa sáng bằng tài năng của chính mình, hãy tập khổ luyện bằng cách đi học phối nhạc với những giáo viên là nhạc sĩ có kinh nghiệm trong lĩnh vực này, để có thể tự làm được phần nhạc beat cho chính ca khúc của mình mà không phải vay mượn hay bắt chước nhạc beat của người khác”.

Nhiều năm sau, Sơn Tùng đã cố chứng tỏ mình trước những hoài nghi của vị “tiền bối” này bằng cách cho ra mắt hàng loạt sản phẩm âm nhạc chất lượng, thậm chí còn có cơ hội bắt tay với rapper đình đám thế giới Snoop Dogg trong MV triệu views “Hãy trao cho anh”... Hôm nay, người ta còn thấy một Sơn Tùng M-TP với vai trò chủ tịch một chuỗi công ty giải trí, trong đó có cả việc đào tạo cho các bạn trẻ theo con đường âm nhạc chuyên nghiệp, hiện đại.

Trong thời điểm những quy định, chế tài về danh xưng nghệ sĩ hay xử lý sai phạm của nghệ sĩ vẫn chưa được siết chặt, ý thức và tài năng của nghệ sĩ cũng như thái độ khắt khe, công bằng của khán giả sẽ là thước đo độ dài cho sự nghiệp của một nghệ sĩ thực thụ.