Khi màn ảnh tràn... men cay

Tháng trước, một bài báo đăng trên tạp chí Alcohol and Alcoholism của Anh chỉ ra rằng, xem phim có cảnh uống rượu hay xem quảng cáo rượu đều có thể khiến người tiêu dùng chi mạnh tay hơn với thức uống có cồn.

Hình ảnh đầy cá tính của điệp viên 007 bên ly rượu Martini không chỉ thu hút đối với fan hâm mộ nữ mà nó còn khiến cánh mày râu xôn xao. Lý do đơn giản vì họ cũng muốn được hào hoa và sành điệu giống như vậy. Thế đồng nghĩa với việc là khán giả màn ảnh nhỏ sẽ sẵn sàng đến với rượu để được giống như nhân vật mình ngưỡng mộ.

Các nhà nghiên cứu Hà Lan và Canada cũng tiến hành nghiên cứu thái độ của giới trẻ trước các bộ phim và các quảng cáo đồ uống có cồn. Trước đây, người ta biết rằng hiện tượng tiêu thụ thuốc lá có liên quan mật thiết đến phim ảnh, thần tượng, ngôi sao nổi tiếng. Thuốc lá còn được mệnh danh là một cố tật của Hollywood.

Hình ảnh những ngôi sao như Mary-Kate Olsen, Leonardo DiCaprio, Kate Hudson, hay Kevin Federline... ngậm điếu thuốc trên môi xuất hiện cả trên phim lẫn ngoài đời tác động mạnh mẽ đến tâm lý của khán giả. Nay thực tế còn cho thấy, tốc độ trẻ hóa của khán giả tiêu thụ không chỉ thuốc lá mà cả rượu, bia và đồ uống có cồn nói chung đang diễn tiến nhanh tới chóng mặt.

Rutger Engels - giảng viên môn Tâm thần học, Trường đại học Radboud de Nimègue (Hà Lan) cho biết: "Càng nhiều cảnh quay diễn viên dốc cạn ly whisky hay tu ừng ực nguyên chai bia khiến cho người xem đôi khi vô thức làm theo". Đó không phải là khẳng định vô lý.

Một cảnh uống bia rượu trong phim "American Pie".

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành một cuộc điều tra trên 80 thanh niên lứa tuổi từ 18 đến 29, được chia làm 4 nhóm đều được phục vụ tiện nghi như nhau trong 4 phòng: máy lạnh, ghế da, thiết bị âm thanh tốt, trong tủ lạnh có sẵn đồ uống có cồn và sôđa.

Nhóm I và II xem phim "American Pie", một nhóm có xem đoạn quảng cáo về đồ uống có cồn, nhóm kia xem đoạn quảng cáo sản phẩm tiêu dùng thông thường; nhóm III và IV được cho xem phim "40 days and 40 nights". Mục đích của các nhà nghiên cứu là tạo ra môi trường thưởng thức điện ảnh thoải mái giống như ở nhà, với bạn bè.

Kết quả thu được thật đáng kinh ngạc: trong vòng 1 giờ đồng hồ, nhóm khán giả được xem phim có cảnh diễn viên uống nhiều, xem quảng cáo rượu, bia mỗi người đã tiêu thụ hết trung bình 600ml đồ uống có cồn. Trái ngược hẳn với nhóm thưởng thức phim "sạch" và quảng cáo "sạch": 300 ml/người.

"Nghiên cứu chỉ ra rằng phim và quảng cáo có tác động nhất định đến hành vi tiêu dùng rượu, bia trong xã hội, với những người nghiện và cả những người không phụ thuộc. Rất dễ dàng để khiến một người tìm đến nhãn hiệu bia đã từng xuất hiện trong quảng cáo" - Rutger Engels khẳng định.

"Chúng tôi hoàn toàn không có ý định phóng đại tác hại của những thước phim này đối với người xem mà mục đích hướng tới là cảnh báo khán giả không nên phóng mình bắt chước theo tất cả những gì mình thấy trên màn ảnh. Mỗi người đều đã có những khó khăn nội tại như lo lắng, bồn chồn, sợ hãi, suy sụp, trầm uất nhưng cũng nên tỉnh táo để nhận biết những tác động ngoại cảnh - qua phim ảnh, qua quảng cáo, qua chứng kiến cảnh người khác uống cũng khiến nhu cầu "làm" vài ly tăng lên. Chưa kể trào lưu vui - uống, buồn - uống và không vui cũng chẳng buồn - uống đang nhấn chìm một bộ phận thành viên của xã hội trong men cay. Điều này đồng nghĩa với việc bộ phận giao tế cộng đồng của các hãng rượu bia đang thực hiện rất tốt nhiệm vụ của mình" - Alain Rigaud - Giám đốc Hiệp hội Ngăn ngừa tác hại của rượu mỉa mai.

Mới đây, tại Quốc hội Pháp, điều luật cấm bán bất cứ đồ uống có chứa cồn cho trẻ vị thành niên do Bộ Y tế đề xuất đang được đưa ra mổ xẻ. Từ năm 1991, điều luật có tên Evin đã cấm tuyệt đối mọi quảng cáo đồ uống chứa cồn trên truyền hình và tại rạp chiếu phim. Nhưng rất có thể các nghị sĩ sẽ phải tìm ra cách sửa đổi luật để thích ứng với thời đại mới - Internet bùng nổ - nơi chứa rất nhiều đoạn quảng cáo đồ uống chứa cồn