Khi văn hóa dị thường trở thành hiện tượng

Nếu nhìn lượng truy cập của họ, nhiều nghệ sĩ tên tuổi, hotgirl, hotboy không khỏi chua xót lắc đầu, ngấm ngầm ganh tị. Những cá thể  được xem là đặc biệt này xuất hiện ngày càng lớn hơn với dáng vẻ hùng dũng như “người hùng” hoặc như “nữ thần”. Dù họ được cổ vũ, hay bị “ném đá” thì một điều không thể phủ nhận đồng hành với họ là đám đông công chúng bủa vây. Tên của họ đình đám và rình rang, họ là từ khóa hot nhất trên mạng kiếm tìm và một cánh cửa thần kỳ mở ra trước mắt, bỗng điềm nhiên bước chân vào giới “showbiz Việt”  đầy thị phi.

Mọi hiện tượng khác thường đều là bất thường, mọi sự bất thường đều nhận được sự quan tâm. Bất kể đúng sai, bất kể hay dở. Bạn muốn trở thành người nổi tiếng, bạn có dám không? Gan của bạn to đến bao nhiêu? Ngày xưa "Có chí làm quan, có gan làm giàu" ngày nay trong cái giới ồn ào trên mạng xã hội: "có gan thì làm người nổi tiếng".

Xưa kia khi muốn xuất hiện trước đám đông, muốn phát biểu, hay đơn giản muốn làm một điều gì đó thì bạn phải được có lời mời, ngày nay, chỉ cần với một cái camera nhỏ xíu ghi hình tung lên mạng xã hội, việc bạn hay dở tới đâu, ít người nhòm ngó hay nhiều người nhòm ngó bạn đều phụ thuộc vào cái khác thường của bạn. Nếu bạn đặc biệt, bạn không giống ai, bạn dị thường, bạn sẽ được đẩy đi như tàu siêu tốc vận hành với tốc độ lây lan chóng mặt. Bạn sẽ được mọi người chú ý. Tên của bạn sẽ trở nên vô cùng hot, đi tới đâu người ta cũng mang bạn ra làm đề tài bàn tán, thậm chí bạn có thể kiếm được bộn tiền, nhờ cái không giống ai của mình.

Ồn ào trong cái giới dị thường này đầu tiên phải kể đến hotgirl Hà thành diễn viên  Thủy Top. Chỉ sau một bộ ảnh trong trang phục gợi cảm mát mẻ, cô chưng ra bộ ngực đồ sộ quá khổ của mình, lập tức đám đông như những người lâu ngày háu đói, vồ vập ngấu nghiến những bức ảnh. Nhà tạo mẫu CocoChanle đã từng có một câu nói về thời trang: "Khi họ ngắm nhìn bạn, hãy để cho họ được mãn nhãn".

Và Thủy Top là người đi tiên phong trong phong trào mặc áo khoe ngực, hoặc giả cô muốn khoe những đặc điểm hình thể khác nhưng mọi người chỉ chú ý đến cái phần nhạy cảm trên cơ thể, và tên của cô suốt một thời gian dài là từ khóa hot nhất trên mạng xã hội, đâu đâu người ta cũng bàn đến hotgirl ngực khủng Thủy Top. Được đám đông reo hò cổ vũ, nhiều hợp đồng làm phim được gửi đến, và Thủy Top chỉ cần bộ ngực khủng điềm nhiên bước chân vào giới showbiz Việt. Hiện tượng của Thủy top ấn tượng cho đến mãi sau này nhiều đàn em đi theo học đòi như hàng loạt hotgirl Hà thành khác.

Lệ Rơi đã có thời gian là tên hot nhất trên mạng.

Một thời gian Bà Tưng trở thành hiện tượng, tên của Bà Tưng được tìm kiếm nhiều nhất, vượt mặt tất cả đàn anh nổi như cồn, và đàn chị xinh như mộng có lao động nghệ thuật hàng chục năm hoặc trên chục năm. Tên của cô còn hot hơn cả bất kỳ diva ca nhạc, người mẫu đình đám, diễn viên nổi tiếng nào. Chỉ bằng những clip của cô nàng được tung lên mạng xã hội khiến đám đông phát rồ. Việc cô nàng "dạy" chị em phụ nữ không nên mặc áo con để chống căn bệnh ung thư vú, hay việc cô nàng uốn éo mút xoài hoặc ngậm bao cao su lại được đám đông thích thú, vỗ tay rầm rĩ, reo hò tán thưởng (?!).

Cứ như thể là lâu lắm mới được xem màn trình diễn hay, độc, lạ đến vậy. Bà Tưng hot cũng nhờ bộ ngực quá khổ có phần lộ liễu, và hành động không giống ai bằng bộ mặt xinh đẹp, ngây thơ. Bà Tưng hot suốt một thời gian dài, trên cộng đồng mạng người ta sáng tác ra bài hát về Bà Tưng v.v... Sau khi nhờ độ hot xình xịch, cô lên báo kể được một bà mẹ nuôi (từ trên trời rơi xuống-pv) chịu bỏ ra chi phí cả tỉ để thay đổi dung nhan cho mình bằng một cuộc cách tân thẩm mỹ làm lại hình dáng từ A đến Z.

Sau độ hot của Bà Tưng, cộng đồng mạng lại chuyển hướng sang hai chị em nhà Vân Tokio. Vân Tokio là cô gái khi sinh ra không may có ngoại hình "không được bằng chị bằng em", vì thế nên cô rất buồn tủi cho ngoại hình kém sắc của mình và sau khi đi làm kiếm tiền tích cóp nhiều năm, Vân Tokio bất ngờ đi trùng tu nhan sắc. Cuộc đại phẫu chịu nhiều đau đớn và khá tốn kém đã mang lại cho Vân Tokio một vóc dáng cân đối, và một khuôn mặt quyến rũ xinh đẹp. Vân Tokio quyết định lên trang mạng cá nhân đăng tải những tấm hình trước và sau thẩm mỹ, kể lễ nỗi thống khổ xưa kia và sau khi đã lột xác thành công ra sao?!

Nhờ giải phẫu thẩm mỹ, Vân Tokio xinh đẹp như nữ thần, hành trình từ quạ thành công của Vân Tokio được nhiều báo mạng đăng tải và nhanh chóng trở thành hotgirl xinh đẹp được giới trẻ hết lời ca ngợi. Sau khi Vân Tokio thành công, em gái của Vân Tokio cũng tiếp bước theo chị làm giải phẫu thẩm mỹ. Cuộc cách tân về cái đẹp này đã trở thành một trào lưu lan tỏa lớn trong cộng đồng thanh nữ Việt Nam.

Khắp nơi trên mạng xã hội, các thiếu nữ đang ở tuổi trăng tròn, trăng khuyết, thi nhau "đập mặt" để sang sửa lại, điều đáng nói là họ chụp lại bộ ảnh trước và sau thẩm mỹ để cho thấy rõ sự khác biệt. Toàn bộ cảnh phẫu thuật được cho chụp ảnh ghi hình cẩn thận và đưa lên mạng như khoe một chiến tích anh hùng trong quá trình vật vã chịu đau. Sau hiện tượng Vân Tokio một câu nói được giới trẻ ưa chuộng khi bàn về cái đẹp: "Không có phụ nữ xấu, chỉ có phụ nữ không có tiền đi làm đẹp", hay "Xinh nhân tạo còn hơn xấu tự nhiên".

Có lẽ đám đông công chúng cũng  đã quá ngán ngẩm với những cô nàng ngực khủng, mặt xinh và giờ là lúc người ta thích cái gì đó khác đi. Một đàn cá có 9 con, 8 con vàng, 1 con đen, thì con cá đen lại được chú ý. Anh chàng trồng ổi ở Hải Dương, quanh năm suốt tháng với ruộng vườn, con gà, cái cuốc, một ngày đẹp trời anh ngồi trước máy ghi hình bấm nút quay và nghêu ngao hát. Anh hát một cách rất hồ hởi, phấn chấn, đầy tự tin, với chất giọng ngang như cua bò, không chuẩn nhạc, lại gây cười cho đám đông. Thế là lập tức người ta thấy anh ấy hay, nông dân tự tin và chân chất.

Cái lý lịch có vẻ “rất quê”, chàng trai trồng ổi có tên đặc biệt là Lệ Rơi, khiến cho người ta ngặt nghẽo cười và gây sốt ngay tắp lự. Anh gây sốt bởi sự tự tin và tiếng hát tệ hại. Tên của anh cũng được tìm kiếm vượt mặt những diva khác trong làng nhạc. Anh chàng là nguyên nhân gây nên bùng nổ cuộc chiến trên mạng xã hội giữa hai phe. Một phe bênh vực Lệ Rơi. Một phe phản đối Lệ Rơi và coi anh chàng là thảm họa làng nhạc Việt. Anh chàng được một đài truyền hình mời đến để ghi hình nói chuyện lên sóng như một nhân vật tầm cỡ người của đương thời. Khi tên của anh chàng được chú ý một cách quá độ, các báo đồng thanh ghi hình, đăng ảnh, anh cũng bị không ít áp lực.

Đã có lần anh chàng này phải tắt điện thoại trốn ở trong nhà không dám ra. Vậy mà, chỉ ít lâu sau, những quán bar ở ngay Thủ đô và Sài thành liên tục mời chàng nông dân trồng ổi ra bar để hát.  Người ta thấy Lệ Rơi mặc quần áo khác đi, tóc anh để dựng, đầu xịt keo bóng, bước xuống từ chiếc Lux sang trọng bước vào trong bar. Và bây giờ thì anh chàng từ bỏ mảnh vườn khi xưa để Nam tiến. Cùng với việc mở công ty truyền thông giải trí, anh chàng mở quán bún đậu mắm tôm, trang trí  nhà hàng Lệ Rơi theo cái cách không đụng hàng với tên "Ba thằng khùng" tại Sài thành.

Cô giáo cung bọ cạp nổi lên như một hiện tượng.

Những ngày gần đây, "cô giáo cung Bọ cạp" gây bão trên cộng đồng mạng và ở ngoài xã hội, đi đâu người ta cũng bàn tán về cô giáo cung Bọ cạp. Chỉ bằng một clip, cô giáo Lê Na ở trung tâm tiếng Anh tư nhân nổi như cồn. Người ta ném đá tới tấp, bình luận rôm rả, vỗ tay ầm ĩ, phong cho cô là cô giáo thô lỗ nhất năm, cô giáo hot nhất năm. Và bỗng dưng, bỗng đâu nhiều dịch vụ ăn theo "cô giáo cung Bọ cạp".

Áo chế hình cung bọ cạp, được cô Lê Na phát cho học sinh ở trung tâm.

Ngoài các bài hát được chế cô giáo cung Bọ cạp thì ngay cả với các báo mạng người ta cũng truy tìm "mỹ nhân cung bọ cạp". Nhiều cửa hàng quần áo có in hình cung bọ cạp được giới trẻ tìm mua. Chưa hết, người ta săn lùng bọ cạp để làm đồ ăn và được giới thiệu món ăn từ bọ cạp. Thậm chí ngay cả tiệm bán pizza cũng quảng bá, những ai ăn pizza chỉ cần mang chứng minh thư chứng minh mình sinh ngày trùng với cung Bọ cạp sẽ được mua 1 tặng 2.

Những văn hóa dị thường này đang trở thành hiện tượng, với cái đà này chắc chắn sẽ còn nhiều điều kinh ngạc đang chờ ở phía trước.

Nhà nghiên cứu văn hóa Hữu Ngọc:

Quần chúng ở đâu, nước nào đều cũng như nhau, rất dễ tin. Dùng tiếng nước ngoài  người ta gọi quần chúng như là con cừu. Chuyện kể rằng: có một anh đi trên một con thuyền chở đầy cừu, thuyền nặng dễ có nguy cơ bị lật, anh ta liền đẩy một con cừu xuống nước và những con khác nhìn thấy con đi trước nhảy xuống thì con đằng sau cứ thế nhảy xuống theo.

Trong nghiên cứu người ta thấy tâm lý quần chúng là tâm lý đám đông. Điều này không chỉ ở riêng một quốc gia hay một dân tộc nào mà ngay cả các nước khác trên thế giới cũng đều ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông, đó là một người phát hiệu lệnh được truyền đi rất nhanh, như một đại dịch.

Một nhà tâm lý học người Pháp phân tích: Khi người ta ở trong đám đông thì phần trí tuệ mờ đi, cứ làm như cừu, tức là không suy nghĩ, cảm xúc, cứ như một cái máy. Chả biết hay hay dở, đúng sai, một người chê thì hàng loạt người cũng nhảy vào chê hết cỡ, một người khen lập tức đám đông cũng vỗ tay tán thưởng, khen ngợi hết lời. Nên nếu không muốn biến mình thành con cừu thì mỗi người cần phải bình tĩnh, tỉnh táo và có tư duy riêng, và tinh tường trau dồi cho bản thân mình tầm nhìn văn hóa và hành xử văn hóa.

Khuyến mãi bánh pizza mua 1 tặng 2 nếu đưa thẻ chứng minh mình cung bọ cạp.

PGS Phan Đình Tân, Chánh văn phòng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Người phát ngôn của Bộ VH-TT&DL:

Hiện tượng được đưa lên mạng xã hội rồi trở thành trào lưu, hàng loạt comment, người ủng hộ và không ủng hộ thậm chí là lôi nhau ra mạt sát, người thì nhân cái đà đó thể hiện con người mình, thể hiện cách sống, ý nghĩ và một số ý tưởng hành động của mình. Chuyện đấy là bình thường, cũng như ở ngoài quán người ta có thể tranh luận chuyện trên trời dưới biển, không đưa bằng chữ, bằng hình ảnh lên mạng. Đấy là ta phải chấp nhận chuyện trò giao lưu xã hội, bây giờ mạng kết nối toàn cầu, chỉ một chuyện thôi  mà ai ai cũng biết, cũng bình luận tán thưởng hoặc mạt sát nhau, mạng xã hội trở thành một diễn đàn cực kỳ rôm rả.

Có muốn, chúng ta làm sao triệt tiêu được, mà xã hội này cái gì cũng có tính lưỡng nghi, hai mặt của một vấn đề. Anh không thể triệt tiêu hết được những cái tiêu cực đâu bởi vì nếu triệt tiêu những cái tiêu cực thì cái tích cực cũng không còn. Làm gì còn cái so sánh để còn cái tiêu cực hay tích cực. Như không có bóng đêm thì cũng không có ban ngày. Lúc đấy làm gì có gì để so sánh. Không có cái xấu thì cũng chẳng có cái tốt. Cho nên chúng ta tích cực quản lý cái tiêu cực thôi. 

Trong cuộc sống chúng ta cũng không nên duy ý chí quá, đừng quá cầu toàn, bản thân cuộc sống không có cái gì tuyệt đối cả. Chỉ có một điều tuyệt đối thôi, đó là: "không có cái gì tuyệt đối cả”. Tất nhiên nói như thế không có nghĩa là chúng ta không tăng cường để xã hội tốt hơn nhưng chúng ta phải tích cực để đẩy mạnh, không phải là duy ý chí là chúng ta có thể làm ngay bởi vì với vấn đề này cần phải có quá trình bởi vì đối với một đất nước kinh tế mà đi đúng hướng chỉ cần 10 năm, 15 năm, thậm chí 20 năm đất nước phát triển nhanh chuyển trạng thái nghèo đói sang sung túc, nhưng để có nhận thức văn hóa đúng đắn thì phải có cả quá trình nhận thức ít nhất phải 3 thế hệ mới xây dựng được ý thức về văn hóa.

Đó là ý thức từ ông bà giáo dục cho bố mẹ, bố mẹ truyền cho con. Đó là cả một quãng thời gian dài chứ không phải như kinh tế là đi đúng hướng, chọn đúng ngành nghề là phát triển, còn văn hóa phải có sự giáo dục, phải có sự vào cuộc của toàn xã hội. Có vai trò của gia đình là nơi sinh trưởng nuôi dưỡng nhân cách, có nhà trường là nơi giáo dục, có môi trường xã hội là để triển khai những kiến thức học tập và sự ràng buộc.