Miền Trung: Người dân hoang mang vì động đất

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết: Tình trạng xảy ra hiện tượng rung chấn địa chất gây nên những tiếng nổ lớn trong lòng đất bắt đầu xuất hiện trên địa bàn huyện Bắc Trà My thuộc tỉnh Quảng Nam từ năm 2010. Đó là thời điểm mà đập dâng của công trình thủy điện Sông Tranh 2 bắt đầu tích nước để chuẩn bị cho các tổ máy đi vào hoạt động.

Trao đổi với giới truyền thông, một vị lãnh đạo của huyện Bắc Trà My cho biết: Những địa bàn thường xảy ra dư chấn và trong lòng đất phát ra tiếng nổ lớn là xã Trà Tân, Trà Bui, Trà Giác, Trà Giang, Trà Đốc, Trà Dương, Trà Sơn, thị trấn Trà My (thuộc huyện Bắc Trà My) và các xã Trà Leng, Trà Dơn (thuộc huyện Nam Trà My). Những địa bàn này đều nằm trong vòng bán kính chừng 30km xung quanh vùng lòng hồ thủy điện Sông Tranh 2.

Người dân địa phương nơi xảy ra dư chấn cũng đã kể lại rằng: Vào ban đêm thường nghe thấy những tiếng nổ lớn phát ra từ lòng đất, ngay sau đó là mọi người cảm nhận rất rõ hiện tượng rung lắc ngay dưới chân mình, quá trình rung lắc kéo dài có khi đến gần 1 phút. Những gia đình ở gần nơi phát ra tiếng nổ dưới lòng đất, có nhà bị nứt tường, có nhà vỡ kính, cốc chén rơi loảng xoảng, tivi đang xem bỗng nhiên tắt ngúm… Tuy là chưa gây ra thiệt hại gì lớn về người và của, thế nhưng hiện tượng lòng đất phát nổ gây nên dư chấn mà người ta gọi là động đất xảy ra kéo dài với những diễn biến ngày càng nghiêm trọng hơn đã làm cho chính quyền và nhân dân ở vùng đất này hết sức hoang mang, lo lắng…

Người dân ở huyện Bắc Trà My cho phóng viên biết: Thường trước những trận động đất xảy ra, họ thấy bị ù tai và ngay sau đó là họ nghe thấy những tiếng nổ lớn từ trong lòng đất. Mỗi lần như thế, người dân lại í ới gọi nhau tháo chạy…

Ông Hồ Văn Lợi - Chủ tịch UBND xã Trà Đốc, huyện Bắc Trà My nói thêm: Trên địa bàn có rất nhiều những căn nhà bị hư hỏng do động đất và hiện tượng này cứ ngày một trầm trọng thêm. Người dân ở đây đã và đang rất hoang mang. Trong khi đó, các nhà khoa học vẫn chưa có câu trả lời dứt khoát về hiện tượng này.

Trả lời thắc mắc của báo giới về vụ động đất này: PGS.TS Nguyễn Hồng Phương - Phó giám đốc Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần cho biết: Trận động đất này là động đất kích thích, nó được phát sinh do kết quả vận hành của Nhà máy thủy điện Sông Tranh 2. Cho đến thời điểm này thì các trận động đất xảy ra ở khu vực huyện Bắc Trà My của tỉnh Quảng Nam đều được đánh giá là thuộc loại yếu và dưới mức trung bình theo chuẩn phân loại động đất trên thế giới.

Các nhà khoa học đang nghiên cứu về hiện tượng động đất ở Bắc Trà My.

TS Nguyễn Xuân Anh - Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu cũng cho biết: Hiện tượng xảy ra động đất ở khu vực thủy điện Sông Tranh 2 vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc. Vì vậy, rất cần phải tiếp tục theo dõi sát sao mọi diễn biến của hoạt động động đất ở đây. Trong đó chú ý nghiên cứu mối quan hệ giữa động đất với lượng nước của hồ chứa. Thời gian quan trắc càng dài thì sẽ giúp cho việc dự báo xu thế hoạt động của động đất càng chính xác hơn.

Vì các trận động đất ở đây thuộc loại yếu cho nên trên thực tế nó không có khả năng gây ra những thiệt hại về người và tài sản. Tuy nhiên, những trận động đất xảy ra ở khu vực này nó có chung một đặc điểm là chúng phát sinh ở độ sâu chừng 6-7km, rất gần với mặt đất, nên dù năng lượng phát ra không lớn, nhưng chúng vẫn gây ra hiện tượng rung động mạnh trên bề mặt và kèm theo tiếng nổ, vì vậy mà làm cho người dân sinh sống trong khu vực này hoang mang, lo lắng…

Chúng tôi đã có mặt tại những địa bàn vừa xảy ra động đất từ ngày 8/7 đến nay, và tiếp xúc với rất nhiều hộ dân hiểu và thông cảm với những lo lắng của họ. Cô Nguyễn Thị Trang, sinh sống ở thị trấn Trà My cho biết: Đã nhiều năm trôi qua, người dân ở vùng miền núi này phải thường xuyên sinh sống, làm ăn, sản xuất trong nơm nớp lo sợ vì động đất.

Ngày trước, hiện tượng động đất chỉ xảy ra mỗi khi lòng hồ thủy điện Sông Tranh 2 tích nước. Tuy nhiên, vào thời điểm này, thời tiết ở địa phương đang rất khô hạn, nhưng mỗi khi chuyển trời thì hiện tượng động đất lại xảy ra. Người dân lại càng lo lắng, hoang mang hơn khi mà hiện tượng động đất ở vùng này những ngày qua đã diễn ra liên tục. Cứ mỗi lần như thế, người dân lại phải sơ tán vì vậy mà đời sống thường nhật của họ bị ảnh hưởng rất nhiều. Có nhiều gia đình, người ta đã bỏ nhà xây kiên cố để làm những ngôi nhà tranh tre tạm bợ sinh sống nhằm đề phòng thảm họa.

Đến đâu chúng tôi cũng nghe thấy những lời thở than của người dân trước hiện tượng động đất và hầu hết trong số họ đều mong mỏi được các nhà khoa học giải thích một cách chính xác về hiện tượng này.

Về phía chính quyền, ông Huỳnh Ngọc Thiệu cũng bày tỏ sự lo lắng cho đời sống của người dân, ông Thiệu nói rằng: Đối với địa bàn các huyện Bắc Trà My, Nam Trà My, hiện tượng động đất thường xuyên xảy ra trong nhiều năm qua, nên công tác chuẩn bị để đối phó với tình trạng này luôn được địa phương quan tâm đặc biệt. Chúng tôi thường xuyên duy trì đầy đủ các phương tiện cứu nạn, cứu hộ để tiếp cận với hiện trường nơi xảy ra động đất một cách nhanh nhất, an toàn nhất.

Đối với đồng bào sống trong vùng thường xuyên bị ảnh hưởng động đất, ngoài việc tuyên truyền kết hợp với tập huấn phòng ngừa thảm họa thiên tai, chính quyền còn hướng dẫn bà con chuẩn bị lương thực, thực phẩm và các đồ dùng thiết yếu để sẵn sàng di chuyển đến chỗ ở an toàn một khi cần thiết.

Về lâu dài, huyện Bắc Trà My đã đề nghị lãnh đạo tỉnh Quảng Nam kiến nghị với Trung ương và các bộ, ngành chức năng tiếp tục kiểm tra, khảo sát về tình hình động đất diễn ra liên tiếp trong thời gian qua và thông báo kết luận về tình trạng này để chính quyền địa phương có cơ sở tuyên truyền cho hơn 2 vạn đồng bào đang sinh sống ở đây.

Không riêng gì ở địa bàn huyện Bắc Trà My, nơi có công trình Nhà máy thủy điện Sông Tranh 2 liên tiếp xảy ra động đất trong những ngày qua, ở huyện miền núi A Lưới của tỉnh Thừa Thiên - Huế, địa phương tiếp giáp với huyện Bắc Trà My, hôm 11/7 cũng đã xảy ra một trận động đất với cường độ 2,9 độ Richter. Trận động đất này đã làm nhà cửa bị rung lắc rất mạnh, đường nhựa bị nứt nhiều đoạn dài. Người dân hoang mang, lo lắng…

Ngày 16/7, thêm một trận động đất với cường độ là 3 độ Richter đã xảy ra ở vùng biên giới Việt - Lào thuộc địa bàn của hai tỉnh Kon Tum và Attapeu. Rạng sáng ngày 17/7, thêm một trận động đất với cường độ 2,5 độ Richter lại tiếp tục xảy ra trên địa bàn huyện Bắc Trà My.

Trong khi người dân và chính quyền địa phương đang hết sức hoang mang, lo lắng trước hiện tượng động đất liên tiếp xảy ra thì ông Nguyễn Văn Lân - Phó giám đốc Công ty thủy điện Sông Tranh vẫn cho rằng "toàn bộ các dư chấn về động đất trên khu vực thủy điện Sông Tranh đều nằm trong giới hạn thiết kế kỹ thuật cho phép".

Ông Lân còn nói rằng: Đối với tình trạng động đất xảy ra trên địa bàn huyện Bắc Trà My trong thời gian qua, Công ty thủy điện Sông Tranh đã thường xuyên liên lạc với Viện Vật lý địa cầu và cơ quan này cũng đang tiếp tục nghiên cứu về tình hình động đất xảy ra trên địa bàn huyện Bắc Trà My. Trước, trong và sau mỗi trận động đất, Công ty thủy điện Sông Tranh thường xuyên quan trắc, kiểm tra vận hành hồ đập 24/24 giờ; duy trì đầy đủ đội ngũ kỹ sư, cán bộ kỹ thuật trực kiểm soát an toàn hồ đập cũng như lượng nước thấm qua đập.

Sau khi động đất xảy ra, đại diện công ty khẩn trương lấy số liệu từ các máy đo tại đập gửi về Viện Vật lý địa cầu để nghiên cứu và có phúc đáp với các cơ quan chức năng về mức độ và ảnh hưởng của động đất. Sau động đất, công ty cũng kiểm tra ngay điều kiện làm việc từ đập ngăn nước cho đến thiết bị cũng như lưu lượng nước thấm qua thân đập để báo cáo với các cơ quan có chức năng.

Theo ông Lân, cho đến thời điểm hiện tại, các trận dư chấn trên lưu vực hồ thủy điện Sông Tranh đều nằm trong giới hạn đã được thiết kế kỹ thuật tính toán trước đây cũng như tính toán của cơ quan chức năng. Ngoài kiểm tra thiết bị, an toàn hồ đập, công ty phối hợp với chính quyền địa phương đến các thôn bản để kiểm tra về mức độ thiệt hại do động đất gây ra đối với đồng bào trong khu vực để có sự hỗ trợ kịp thời. Tuy nhiên, qua kiểm tra, đến thời điểm này, các dư chấn vừa qua đều là những dư chấn nhỏ, nằm trong giới hạn cho phép và cũng chưa có ảnh hưởng gì lớn đến nhà cửa, cũng như đời sống và sản xuất của đồng bào.

Đại diện lãnh đạo tỉnh Quảng Nam cho biết: Việc nghiên cứu động đất hoàn toàn nằm ngoài khả năng của tỉnh. Quảng Nam rất mong muốn các nhà khoa học sớm làm sáng tỏ tình trạng động đất ở huyện Bắc Trà My để giải thích cho người dân, trấn an dư luận và có phương án đối phó…