Mối nguy hại từ việc sử dụng thuốc lá điện tử

• Quá giờ quy định, khói shisha vẫn ‘đặc quánh’ trong nhà hàng
• Shisha và sự lệch chuẩn - hiểm họa của cộng đồng2
• Đêm mê cuồng với shisha “vỉa hè”

Thuốc lá điện tử không còn xa lạ gì với giới trẻ hiện nay, nó đã và đang là một xu hướng, một trào lưu được yêu thích trong cộng đồng bạn trẻ. Nhiều người thích sử dụng loại thuốc này cho biết vì sẽ cai được thuốc lá bình thường và nó tiện lợi, có thể cầm theo hút  ở bất cứ nơi đâu, thay vào mùi hôi như thuốc lá bình thường thì có nhiều mùi vị thơm các loại hoa quả, không gây độc hại mà nó còn cho cảm giác rất dễ chịu và thể hiện sự đẳng cấp, sành điệu…

Tuy nhiên cũng vì vậy mà không ít bạn trẻ đã bị nghiện loại thuốc này, trên tay luôn cầm theo điếu thuốc lá điện tử, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe nghiêm trọng.

Bày dụng cụ và thuốc lên bàn cùng nhau hút.

Sôi động thị trường thuốc lá điện tử

Không khó để sở hữu một điếu thuốc lá điện tử… thuốc lá điện tử được rao bán đầy rẫy trên các trang mạng xã hội, web mua bán, rao vặt. Chỉ cần vào google, gõ “thuốc lá điện tử” thì ngay lập tức cho ra hàng nghìn kết quả rao bán và được quảng cáo với những lợi ích như: Sử dụng tinh dầu chứa chất nicotine sạch (không có các chất gây bệnh), tạo cảm giác như đang hút thuốc lá thật mà không hề khó chịu, không gây ảnh hưởng đến người trực tiếp hút cũng như tới người xung quanh... Bên cạnh, nhiều trang web được tạo ra để quảng cáo sản phẩm, thì cũng có rất nhiều đại lý được phân bố dày đặc trên địa bàn Hà Nội.

Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động bán hàng, chúng tôi đã liên lạc và trực tiếp đến một cửa hàng bán thuốc lá điện tử trên đường Giang Văn Minh, để mua hàng. Đây là một cửa hàng tạp hóa, nhìn qua một lượt thì không thấy bày bán mặt hàng thuốc lá điện tử.

Hỏi nhân viên, với nhu cầu muốn mua một điếu thuốc điện tử thì chúng tôi được hỏi lại, “anh mua loại nào, anh đã xem trên trang web của bọn em chưa?” Nói xong, nhân viên bán hàng mở trang web cho chúng tôi xem và giới thiệu nhiều loại sản phẩm khác nhau. Khi giới thiệu xong, nhân viên mở tủ đem ra nhiều hộp đựng điếu thuốc lá điện tử và một giỏ đựng hộp tinh dầu lên bàn.

“Chỉ còn mỗi hàng Trung Quốc thôi, các mặt hàng nhập khẩu từ châu Âu khó lấy lắm. Hàng Trung Quốc nhưng cũng chẳng khác với hàng nhập Âu là bao nhiêu, các anh lấy bao nhiêu chiếc cũng có, bọn em chỉ để đây một vài điếu”. Với những lời chào bán “có cánh”, nữ nhân viên đổ một lượng tinh dầu vào điếu thuốc và bảo chúng tôi thử “các anh thử là biết ngay có ngon và tốt không”.

Một lọ tinh dầu được bán ở đây với giá dao động từ 100 – 150.000 đồng với nhiều mùi vị khác nhau như táo, cam, dâu…với điếu thuốc lá điện tử thì có nhiều loại, nhiều mẫu mã khác nhau và giá cũng khác nhau, trung bình từ 500.000 đến 1.500.000 đồng.

Ở một địa điểm bán hàng khác trên đường Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, tại đây có ba nhân viên bán hàng, khách đến có nhu cầu mua hàng được tư vấn nhiệt tình và chu đáo. Một nhân viên nam chia sẻ, thuốc lá điện tử là những thiết bị được chạy bằng pin với dung dịch nicotine (PV – dung dịch nicotine một chất gây nghiện) được hòa tan vào trong dung dịch nước và propylene glycol.

Thiết kế hình trụ giống điếu thuốc lá thông thường, tùy vào model của mỗi nhà sản xuất mà có kiểu dáng khác nhau. Khi bạn hút thuốc thì pin được kích hoạt làm nóng nicotine trong phần dung dịch tạo ra cơ chế phun sương mà không phải là đốt cháy như thuốc lá điếu tạo ra một làn khói giống y như hút thuốc, kết quả cuối cùng là một cảm giác của khói thuốc trong miệng mà bạn không thực sự hút thuốc.

Khi được hỏi bán thuốc có cấm không, thì nhân viên bán hàng cho biết “Thuốc không cấm nhưng cũng không cho bán, anh cứ mua về bán đi không sao đâu”.

Giới trẻ ngày càng thích thú và “nghiện” shisha điện tử

Hiện nay shisha bình hút bằng than không được giới trẻ lựa chọn, thay vào đó là điếu thuốc điện tử tiện lợi, không cầu kỳ, không mất nhiều thời gian. Shisha điện tử được thiết kế với những kiểu dáng ngày càng hấp dẫn. Vì vậy người chuyển sang sử dụng shisha điện tử ngày một tăng.

Chứng kiến tại nhiều quán café, quán nghe nhạc, hay là quán nước vỉa hè trên phố cổ Hà Nội, từng nhóm người ngồi với nhau, kể cả những người ngồi một mình tay cầm điếu thuốc lá điện tử  hút rồi nhả khói như một cái “lò gạch”. Vừa nhả khói, người hút còn tạo hình, đùa vui với làn khói mờ ảo. Qua làn khói mờ ảo là những khuôn mặt đầy “mộng mị”.

Không chỉ sử dụng đơn lẻ, giờ đây nhiều bạn trẻ thành lập thành một nhóm “chơi” thuốc lá điện tử. Hẹn nhau, tụ tập xách một cặp đựng điếu thuốc lá điện tử cùng nguyên liệu đi kèm, đến một địa điểm cùng nhau đem ra hút, cùng nhau nhả khói,  tạo thành những cột khói mờ ảo.

Khói thuốc lá điện tử dày đặc hơn khói thuốc lá bình thường.

Tại một quán cafe trên đường Quán Thánh, Ba Đình (một tụ điểm quen thuộc của các dân chơi sử dụng thuốc lá điện tử). Bắt đầu từ 21h, quán bắt đầu tấp nập thanh niên kéo đến ngồi ngay ngoài vỉa hè để cùng nhau hút và cũng là điểm giao dịch mua bán một cách nhộn nhịp. Có rất nhiều thanh niên đến đấy để giao lưu, cùng nhau ngồi hút, thưởng thức các hương vị và cũng không ít người đến đây đặt hàng cũng như mua tinh dầu.

Trong tiếng nhạc đập mạnh, chục thanh niên cầm trên tay điếu thuốc điện tử, hút hết lại mở lọ tinh dầu cho vào điếu thuốc, mỗi lần hút với một loại tinh dầu, mùi vị khác nhau. Khói nhả ra nghi ngút, so với một điếu thuốc lá bình thường, thì khi hút một hơi bằng điếu thuốc điện tử thì lượng khói thả gấp nhiều lần.

Một thanh niên sử dụng thuốc lá điện tử được 1 năm cho biết, ban đầu được bạn bè giới thiệu và cho hút thử một vài lần, thấy hay và hấp dẫn, từ đó đã bỏ luôn thuốc lá bình thường, chuyển sang dùng thứ này. Qua thời gian dùng thì không thấy thèm thuốc lá nữa nhưng lại không thể không hút loại này được. Cứ hết tinh dầu lại mua thêm để dùng. Đi đâu, làm gì cũng cầm thuốc theo để hút, không cầm theo thì thấy khó chịu và thèm. Giờ thành thói quen nên mấy anh em lập nhóm để hút và chơi cho vui.

Thuốc lá điện tử nguy hại đến sức khỏe?

Shisha điện tử có cấu tạo gồm 2 phần quan trọng nhất là pin và buồng đốt, pin này sử dụng cơ chế sạc như sạc điện thoại nên bạn có thể sử dụng mãi mãi chứ không phải dùng 1 lần rồi thôi, pin có tác dụng truyền điện năng đến buồng đốt để đốt tinh dầu cho ra khói. Buồng đốt có tác dụng chứa tinh dầu và đốt tinh dầu tạo ra khói. Tuỳ vào từng model khác nhau mà buồng đốt có kích cỡ lớn nhỏ khác nhau.

Shisha điện tử thực chất là thuốcđiện tử công suất lớncung cấp lượng khói cực lớn. Qua nhiều nghiên cứu và phân tích có thể nói Shisha cũng giống như một loại thuốc kích thích có thể gây nghiện, gây hiện tưởng mê ảo, hưng phấn đối với người sử dụng thuốc. Đặc biệt lượng nicotine vào trong cơ thể do hút Shisha còn cao hơn thuốc lá đến 75%. Như vậy, không những lượng nicotine có mà còn đưa vào phổi nhiều hơn cả khi hút thuốc lá. Hút Shisha cũng có tác hại không kém gì thuốc lá, cũng gây ung thư…

Và đặc biệt là shisha thông thường được hóa hơi bằng than hoạt tính khi hút vào lượng Cacbonic của than hoạt tính làm giòn mạch máu, dễ dẫn đến vỡ mạch máu gây tai biến. Chính vì vậy mà Shisha điện tử ra đời, cũng tương tự như một loại thuốc lá điện tử.

Thuốc lá điện tử được quảng cáo tràn lan trên mạng.

Đại diện Tổ chức Heath Bridge Canada, một tổ chức rất tích cực trong phòng chống tác hại thuốc lá ở Việt Nam - cho rằng sản phẩm có nicotin là có độc hại, bên cạnh mức độ độc hại do nicotin thì thuốc lá thông thường và các loại “thuốc lá kiểu mới” đều có thể gây độc do các thành phần phụ trợ, hóa chất dùng để xử lý, ngâm tẩm. Ở thuốc lá điện tử, có nhiều loại tinh dầu không rõ nguồn gốc.

Khi hít vào thì khói ngấm qua thành mạch, thẩm thấu vào máu, gây ra các tác động có thể nguy hiểm cho các cơ quan, tổ chức của cơ thể. Khi hít vào là các chất trong thuốc lá có thể có tiếp xúc với thành mạch, không bao giờ khói hít vào và thở ra là như nhau.

Nicotin có tác động lên hệ thần kinh, tim mạch và gây nghiện nên việc áp dụng các quy định đối với sản phẩm có nicotin phải tương tự như quy định với thuốc lá, tức là cấm hút ở trường học, bệnh viện, khu công cộng có mái che... Khi thuốc lá điện tử có nicotin là có thành phần độc hại, phải chịu sự điều chỉnh của Luật phòng chống tác hại thuốc lá. Nếu trong danh mục áp dụng chưa có sản phẩm thì cần tham vấn các nhà làm luật để bổ sung.

Tùy thuộc vào lượng nicotine mà shisha điện tử được phân loại nặng nhẹ khác nhau. Thực tế thì shisha điện tử gần như là hàng trôi nổi, không có nguồn gốc bởi chẳng có một cơ quan quản lý nào quản lý chất lượng của loại mặt hàng này. Theo các chuyên gia phòng chống tác hại thuốc lá, thì trong một điếu shisha có khá nhiều loại hóa chất khác nhau tạo thành. Ví dụ như chất nicotine nếu được tinh chế thì có ít độc hại hơn thuốc lá thông thường, nhưng để chiết xuất được nicotine tinh khiết thì giá thành rất cao và hiếm khi nicotine được sử dụng trong thuốc lá điện tử hiện nay.