Nghị lực phi thường của họa sĩ nhí khiếm thính
Cậu bé coi như "bỏ đi"
Tôi đến nhà Long đúng vào lúc em đang say sưa bên toan vẽ. Nhìn khuôn mặt trắng trẻo với nụ cười tươi rói và ánh mắt tinh nhanh, không ai nghĩ Long bị câm điếc bẩm sinh. Thấy nhà có khách, em dừng cọ quay ra gật đầu chào thân thiện rồi lại chăm chú vào công việc. Chị Phùng Thị Hiếu, mẹ Long giải thích: "Một khi con đã ngồi vào giá vẽ là không còn để ý bất cứ thứ gì diễn ra xung quanh. Long làm gì cũng nghiêm túc như người lớn, giờ nào học, giờ nào vẽ và thậm chí giờ nào chơi điện tử cũng được con tự quy định rõ ràng".
Trong căn nhà trọ chật chội, thứ hiện diện nhiều nhất chính là những bức tranh của Long. Chị Hiếu cười bảo: "Tranh của Long giờ bán cũng tốt lắm. Mỗi lần con vẽ xong, mình chụp ảnh đăng facebook là sẽ có người hỏi mua ngay. Cũng có người hỏi mua vì quý mến Long, vì muốn giúp đỡ 3 mẹ con mình nhưng trong số đó cũng có người sưu tầm tranh thực sự".
 |
| Phút giây hạnh phúc của Long bên mẹ và em gái |
Trò chuyện với chúng tôi, chị Hiếu nói rằng dù là người rất lạc quan nhưng chị cũng không bao giờ tưởng tượng Long sẽ có được như ngày hôm nay. Khi vừa tròn 1 tuổi, sau trận viêm phổi nặng phải uống kháng sinh liều cao, Long bị điếc vĩnh viễn. Nhớ lại những ngày tháng khi phát hiện con bị khiếm thính chị Hiếu bảo mình chỉ biết khóc. Khóc đến cạn khô nước mắt vì lo cho tương lai của con. Chị lo sau này mình qua đời, ai sẽ là người chăm sóc Long. Vì điếc nên Long không thể nghe được người khác nói gì nên em cũng không thể phát âm như một người bình thường.
Khi muốn diễn đạt điều gì đó Long chỉ biết ú ớ. Đến khi 2 tuổi, bác sĩ kết luận Long bị tự kỷ thể tăng động ở mức nặng. Bệnh này khiến con rất khó ngủ. Trong đầu Long luôn đeo bám một ý nghĩ nào đó khiến con "chìm đắm" trong nó và nhiều khi thức trắng đêm. "Con câm điếc bẩm sinh đã là một cú sốc quá lớn đối với một người mẹ trẻ như mình. Giờ lại nghe bác sĩ kết luận con bị tự kỷ thể nặng thì quả là quá sức chịu đựng. Lúc đó bác sĩ còn nói "cô nên sớm sinh thêm một đứa con nữa, chứ đứa này coi như bỏ đi rồi. Quả thực khi đó mình tuyệt vọng đến cùng cực. Nhìn con thông minh, trắng trẻo mà lại thành "bỏ đi" thì thật khó có thể chấp nhận sự thật", chị Hiếu nhớ lại.
Lớn hơn một chút, Long lại được phát hiện liệt cơ bẩm sinh hai chân. Theo lời giải thích của bác sĩ, nghĩa là cơ trong không thể phát triển vì bị xoắn. Tính tới thời điểm này Long đã phải trải qua 2 lần phẫu thuật nhưng tình trạng cũng không mấy khả quan. Chị Hiếu kể rằng, Long là đứa trẻ có sức chịu đựng giỏi khiến người khác phải kinh ngạc. Phẫu thuật xong Long đau đến mức cơ thể run lẩy bẩy nhưng em vẫn cố cắn răng không kêu ca nửa lời để mẹ không phải lo lắng.
Đang có một công việc ổn định chị Hiếu đành phải bỏ ngang về làm giúp việc để có thời gian chăm sóc con. Hằng ngày, 3 mẹ con chị Hiếu phải ra khỏi nhà từ lúc 6 giờ sáng. Đưa con gái đến trường trước, chị Hiếu tiếp tục chở con trai đến học tại Trường Cao đẳng Sư phạm Hà Nội (trụ sở tại Hoàng Quốc Việt), nơi có khoa đào tạo cho người khiếm thính. Hồi Long mới 3 tuổi, khi đi học mẫu giáo, thấy Long hay vẽ những hình khối vui mắt, cô giáo đã khuyên chị Hiếu nên cho con theo học một lớp hội họa. Nhưng cuộc sống với bộn bề khó khăn cộng với suy nghĩ cả nhà nội lẫn nhà ngoại chẳng có ai có năng khiếu hội họa nên chị Hiếu cũng chẳng mấy bận tâm đến lời cô giáo nói.
 |
| Trần Nam Long trong một lần đi vẽ ký họa |
Năm 2016, một cô giáo khác của Long cũng khuyên gia đình nên cho Long đi học vẽ. Lúc này mọi thứ cũng ổn hơn nên chị Hiếu đã nghe theo lời cô. Nhưng con đường đến với hội họa của Long lại vô cùng trắc trở. Sau buổi học vẽ đầu tiên Long đã phải bỏ dở vì bố em không may bị tai nạn giao thông và qua đời. "Mọi thứ với mình lúc đó như đóng lại. Mình không biết sẽ phải làm gì để nuôi 2 đứa con nhỏ, trong khi đó Long lại là đứa trẻ khuyết tật. Hồi đó nhiều người đã khuyên mình nên đưa Long vào Trung tâm bảo trợ xã hội để giảm bớt gánh nặng. Nhưng mình không nghĩ thế, với mình con cái chính là động lực. Thế nên dù có phải vất vả hơn thế gấp nhiều lần thì mình cũng sẽ cố gắng để nuôi các con thành người", chị Hiếu chia sẻ.
Cũng trong năm đó, cô giáo cũ của Long gọi điện cho chị Hiếu thông báo về cuộc thi vẽ dành cho thiếu niên mang tên "Cảm xúc trong em". Chị Hiếu mạnh dạn gửi một bức tranh Long vẽ để tham dự cuộc thi. Và kết quả bất ngờ ngoài sức tưởng tượng, Long đạt giải đặc biệt. Sau cuộc thi ấy, Long đã được một vị giám khảo nhận dạy vẽ miễn phí. Người thầy này đã nói với chị Hiếu rằng "tư duy của cậu bé này không giống một đứa trẻ mà là một người trưởng thành".
Từ khi được thầy giáo nhận dạy vẽ riêng cho Long, chiều nào có lịch học là chị Hiếu lại cặm cụi đưa con đến xưởng vẽ của thầy. Lần đầu được biết đến toan và cọ, cậu bé 11 tuổi như được trở về thế giới của chính mình. Thay vì dùng bút để căn tỷ lệ thì Long lại dùng trí tưởng tượng để làm điều đó. Từ khi chính thức bước chân vào hội họa, thế giới của Long đã thay đổi hoàn toàn. Long say sưa với những gam màu sặc sỡ và chìm đắm trong đó. Nhờ vậy, bệnh tăng động của con cũng giảm đi nhiều.
Mơ thành họa sĩ nổi tiếng
Dù hoàn cảnh của 3 mẹ con chị Hiếu còn rất nhiều khó khăn nhưng chị luôn dạy các con biết cách chia sẻ, yêu thương đối với những người xung quanh. Trong đợt dịch COVID-19 đầu tiên, chị Hiếu và Long đã thống nhất sẽ bán một bức tranh để ủng hộ cho cuộc chiến chống dịch. Chị Hiếu nhớ lại: "Hồi đó, một người bạn trên Facebook đã giới thiệu mình vào chương trình bán đấu giá tranh của cộng đồng Vietnam Art Space để ủng hộ phòng chống dịch COVID-19. Thấy việc làm này rất có ý nghĩa nên mình đã hỏi ý kiến của Long thì được con vui vẻ đồng ý luôn. Thực ra trước đó bức tranh "Biệt thự 39 Tô Hiến Thành" của Long đã được nhiều người hỏi mua nhưng cả hai mẹ con đều muốn giữ lại để sau này nếu con tổ chức được một cuộc triển lãm sẽ đem ra trưng bày". Bức tranh sau đó đã được bán đấu giá với số tiền 25 triệu đồng.
 |
| Trần Nam Long và mẹ trong một lần nhận giải thưởng |
Tiếp sau đó Long và mẹ lại tham gia một chương trình đấu giá tranh khác, cũng của nhóm Vietnam Art Space với bức ký họa "Phố Châu Long". Số tiền bán tranh lần này được mẹ và Long gửi ủng hộ Quỹ Phòng chống dịch COVID-19 của Chính phủ. Và một bức tranh khác nữa cũng được Long mang ra đấu giá để ủng hộ đồng bào miền Trung xây nhà chống lũ.
Vì muốn đồng hành cùng con nên chị Hiếu rất hay đăng ký tham gia vào các hội nhóm nghệ thuật. Chị bảo, vào đó để mình học hỏi và hiểu hơn về môn nghệ thuật mà con mình đang theo đuổi. Chị cũng chịu khó đưa Long đến các buổi họp nhóm, các cuộc triển lãm tranh để Long có cơ hội tiếp xúc với con người và tác phẩm hội họa. Hiện tại Long đang là thành viên của nhóm chuyên vẽ ngoại cảnh phố cổ Hà Nội. Nhóm gồm cả những họa sĩ và kiến trúc sư nổi tiếng. Mới đây, một bức tranh của Long đã được chọn in trong cuốn sách "Ấn tượng Hà Nội - ký họa từ những công trình thời Pháp".
Long luôn ấp ủ sau này sẽ mở được một cuộc triển lãm của riêng mình. Ủng hộ giấc mơ của con nên chị Hiếu quyết định để dành những bức tranh mà Long tâm đắc. Chị Hiếu cười bảo: "Mình rất mừng vì con sống có ước mơ và trên thực tế con đang rất nỗ lực để biến ước mơ ấy thành hiện thực".
 |
| Bức tranh “Biệt thự 39 Tô Hiến Thành” bán đấu giá ủng hộ cuộc chiến chống COVID-19 |
Cũng theo lời chị Hiếu chia sẻ thì hiện tại đã có nhiều người muốn đặt tranh Long vẽ nhưng quan điểm của chị và cả Long thì nghệ thuật là tự do sáng tạo. Và đôi khi nó đẹp trong mắt người này nhưng lại không đẹp trong mắt người kia. Thế nên thường thì chị Hiếu không nhận đơn đặt hàng. Chị bảo cứ để Long vẽ tự nhiên, ai thấy ưng thì có thể mua về sau đó.
Ông trời không lấy của ai tất cả. Không thể nghe được âm thanh, không thể diễn đạt suy nghĩ của mình bằng lời nói thì bù lại Long có một năng khiếu thiên bẩm về hội họa. Trong không gian ấy Long được đắm chìm và thoả sức sáng tạo, được cảm nhận thế giới bằng cách riêng của mình. Biết đâu, trong một ngày không xa em sẽ trở thành một họa sĩ nổi tiếng đúng như những gì mà em vẫn hằng mơ ước.
Cô giáo Trịnh Thị Thuận, người trực tiếp dạy Long vẽ trong khoảng 3 năm trở lại đây cho biết: "Kỹ năng vẽ, cách cảm nhận màu sắc, hình khối của Long thực sự xuất sắc so với những bạn cùng trang lứa. Không chỉ vậy, trong những bức tranh Long vẽ luôn toả ra một thứ tình cảm ấm áp. Đó là thứ rất cần thiết trong sáng tác nghệ thuật. Tôi tin với năng khiếu và sự nỗ lực không ngừng của Long, Long sẽ thành công trong một tương lai không xa".
