Những vụ nhũng lạm kỷ lục ở Cộng hòa Czech

Công trình đường tàu điện ngầm mới xuyên thủ đô Prague mang tên "Blanc" khởi sự đã 5 năm qua, với tổng mức kinh phí dự trù từ ngân quỹ của EU là 1 tỉ euro. Nhưng cho đến thời điểm hiện tại đã thực chi tới 1,5 tỉ euro, đội giá thành tới 50% trong khi công trình vẫn ngổn ngang chưa thể hoàn tất trong mùa hè này như dự tính ban đầu.

Các chuyên gia thanh kiểm đến từ trụ sở EU ở Brussels (Bỉ) đã phát giác ra việc kê khống hóa đơn thanh toán, mang lại những khoản lợi nhuận khổng lồ cho nhà thầu chính là Hãng Metrostau, một công ty xây dựng hàng đầu ở Czech. Thì ra trong hợp đồng thi công có thêm phần phụ lục trái khoáy, rằng chủ đầu tư là tòa đô chính Prague chấp thuận để Metrostau tăng chi phí theo… sát giá thị trường (?!), một điều thường thấy ở các công trình tạm bợ không có vốn đầu tư ban đầu.

Ngoài ra chất lượng xây cất tuyến metro mới cũng có vấn đề, 3 chỗ đã sụt lở không lâu sau thời điểm thông báo hoàn tất chứng tỏ nguyên vật liệu đã bị bớt xén. Các đại diện EU đang nỗ lực cùng Bộ Nội vụ Czech tiến hành điều tra rốt ráo, truy tìm những kẻ rắp tâm biển thủ công quỹ hòng đưa chúng ra trước vành móng ngựa. Tuyến metro "Blanc" đã trở thành vụ bê bối điển hình về sự nhũng lạm có hệ thống ở Prague nói riêng và cả Czech nói chung.

Điểm khởi đầu tuyến metro "Blanc".

Trường hợp tiêu biểu thứ 2 thuộc về cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Cộng hòa Czech David Rath 47 tuổi, vừa bị bắt giam về tội tham nhũng khi còn tại vị. Trước khi vướng vào vòng lao lý, D. Rath đang là nghị sĩ Quốc hội thuộc đảng Dân chủ Xã hội (SSD) kiêm Thống đốc vùng Trung Bohemia. Các nhân viên Cục Cảnh sát Bài trừ tham nhũng và gian lận tài chính đã bắt quả tang vị chính khách biến chất đi từ nhà bạn gái ra với thùng carton rượu vang trên tay, trong đó không phải là thức uống hảo hạng nhập khẩu mà là… 7 triệu koruna tiền Czech, tương đương 300.000 euro. Kết quả thẩm tra xác minh số tiền này đương sự nhận từ nữ giám đốc một bệnh viện, được tặng riêng theo… phong tục truyền thống (!).

Mở rộng điều tra, cảnh sát tiến hành khám xét một loạt các bất động sản do D. Rath đứng tên sở hữu ở Prague và Bohemia. Đặc biệt trong ngôi biệt thự lộng lẫy tại thị trấn Hostivice thuộc khu ngoại ô phía tây Prague, đã phát hiện dưới đệm giường trong phòng ngủ là 30 triệu koruna (gần 1,3 triệu euro) xếp thành từng lớp dày. Trong quá trình thẩm vấn viên cựu bộ trưởng đã thừa nhận, rằng đó là tiền "lại quả" từ các hợp đồng xử lý môi trường bệnh viện với giá hời cho các công ty quen biết. D. Rath cùng 7 tòng phạm khác bị quy tội lạm dụng công quỹ trong một thời gian dài, nhất là các chương trình trợ giúp y tế với nguồn vốn rót từ EU.

Theo ước tính của các chuyên gia sành sỏi, có từ 25-40% nguồn tiền của EU cung cấp cho Cộng hòa Czech trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng đã bị xà xẻo qua những thủ đoạn tinh vi. Do vậy nhóm chuyên viên thanh kiểm đề nghị lãnh đạo EU tạm thời ngừng giải ngân số vốn 2,4 tỉ euro còn lại trong nửa cuối năm nay cho nước này