Phá thai “chui”, tử thần đứng trước cửa
Nói một cách chính xác, cụm từ "phá thai chui" ở đây nghĩa là thực hiện việc phá bỏ những thai nhi nằm ngoài quy định của ngành y tế về độ tuổi, được thực hiện bởi một số nhà bảo sanh tư nhân cũng như các phòng khám sản phụ khoa tư nhân. Tại những nơi này, người ta sẵn sàng gật đầu cho dù thai nhi đã 6 tháng tuổi miễn là trả đủ tiền theo yêu cầu.
Đã từng xảy ra những tai biến đau lòng vì phá thai chui. Nhẹ là viêm nhiễm đường sinh dục, nặng là thủng tử cung và hơn nữa: chết người!
Nhất định không mở miệng tư vấn nếu không siêu âm!
Trời Sài Gòn tháng 5 nắng như đổ lửa, rát bỏng da. Nghĩ rằng giờ này người ta ngại ra đường, phòng khám ít người dễ tiếp cận bác sĩ hơn nên chúng tôi lên xe xuất hành. Tuy nhiên, nhầm to! Tất cả các cơ sở sản phụ khoa mà chúng tôi ghé vào - ít thì ba, bốn "thai nhân", nhiều thì hơn chục người đang ngồi chờ đến lượt mình vào phòng thủ thuật.
Tại nhà bảo sanh số 321 đường Cách Mạng Tháng Tám, quận 10, phía trước dùng làm nơi giữ xe, chiếm trọn phần lề đường. Bên trong, hai hàng ghế làm thành dãy dài chật cứng "thai nhân".
Có lẽ đã quá quen với cảnh "trót dại", nên một cô nhân viên mặc áo blu trắng nhưng không đeo bảng tên nhìn chúng tôi một cách thờ ơ. Chỉ đến khi người nữ đồng nghiệp cùng đi với chúng tôi trình bày, rằng mình đã có thai 14 tuần tuổi thì cô nhân viên mới cất tiếng hỏi: "Sao biết 14 tuần? Siêu âm chưa?". Bạn đồng nghiệp chúng tôi trả lời là đã siêu âm từ tháng trước rồi, nhưng vội quá nên bỏ quên ở nhà thì cô nhân viên phán như đinh đóng cột: "Quên thì phải siêu âm lại. Một tuần thì được, chứ một tháng đã lâu".
Năn nỉ một lát nhưng xem ra cô nhân viên vẫn không lay chuyển, người bạn đồng nghiệp tôi hỏi, rằng thai chừng đó nếu bỏ có biến chứng gì không. Câu trả lời vẫn là "phải siêu âm mới tư vấn được". Lại hỏi ở tuổi 36 nếu bỏ thì sau này có thể sinh con được nữa không. Cô nhân viên có vẻ cáu: "Đã nói là phải siêu âm rồi mà. Hỏi gì hỏi lắm thế". Cô bạn lại xuống giọng: "Vậy chị cho biết giá tiền để chuẩn bị" thì giật nẩy mình bởi câu quát: "Có làm thì làm, không thì để cho người khác làm, còn chờ đầy ra kia kìa! Chửa ba tháng rưỡi rồi, ở đó mà còn tiền với bạc!".
Chúng tôi quay sang Bệnh viện Từ Dũ. Vừa mới cho xe chạy chậm lại thì đã có một tay xe ôm ngoắc ngoắc. Khi nghe lý do, ông ta gọi với qua bên kia đường: "Sung!". Ngay lập tức, một người đàn ông đứng tuổi lao xe qua. Không hề hỏi bất cứ câu gì, anh ta đã nói ngay: "Theo tôi!".
Từ cổng Bệnh viện Từ Dũ đường Cống Quỳnh, quận 1, anh ta đưa chúng tôi sang đường Phạm Viết Chánh, vòng bùng binh Nguyễn Thị Minh Khai, qua Nguyễn Văn Cừ giáp với quận 5, rồi rẽ theo Nguyễn Trãi ngược về Nguyễn Cư Trinh sang Trần Đình Xu, đến một cơ sở có tên Thiên Hồng Ngọc, lại gần đường Cống Quỳnh! Sung rất thạo, trên đường đi anh ta hỏi thai mấy tháng và khi biết cô bạn tôi thai đã 3, 5 tháng, anh ta bảo: "Tôi đưa anh chị đến chỗ chấp nhận thai đến 5 tháng".
Tại cơ sở mà Sung dẫn tới, phần việc đầu tiên của bộ phận tiếp nhận vẫn là yêu cầu thai phụ phải siêu âm. Nói rằng mới siêu âm cách đây một tuần, người ngồi ở bàn hướng dẫn vẫn buộc phải siêu âm lại. Cô bạn đồng nghiệp cố kéo dài thời gian bằng những câu hỏi, nhưng vẫn không cạy thêm được thông tin gì. Tất cả các cơ sở sản phụ đều có một yêu cầu giống nhau, là phải siêu âm trước, rồi mới tư vấn.
Ngồi phía sau người phụ nữ tiếp khách, hai cô gái nhân viên cơ sở nhanh nhảu hỏi họ tên, tuổi, địa chỉ ghi vào phiếu rồi hối thúc lên phòng siêu âm gấp. Cô bạn tôi cố níu kéo bằng một vài câu hỏi, lại nhận thêm một lời quát nữa: "Hỏi như đánh đố vậy à? Đã biểu siêu âm rồi xuống đây muốn hỏi gì thì hỏi!".
Giá siêu âm từ 50 - 80 ngàn /lần tùy nơi. Theo nguyên tắc, trước khi tiến hành nạo, phá thai, "thai nhân" bắt buộc phải siêu âm để đánh giá độ tuổi thai. Căn cứ vào kết quả, người thực hiện thủ thuật nạo, phá thai sẽ quyết định phải dùng biện pháp nào: hút chân không, uống thuốc hay nạo bỏ. Tuy nhiên, các cơ sở mà chúng tôi đã đi thực tế đều không chấp nhận kết quả siêu âm do "thai nhân" làm ở các nơi khác rồi mang đến, mà viện cớ chuyên môn, họ yêu cầu phải siêu âm tại chỗ, sau đó mới thực hiện các công đoạn tiếp theo.
Điều này được khẳng định khi chúng tôi giả vờ băn khoăn hỏi cô bé bên cạnh chừng 19 tuổi, trên khuôn mặt xanh xao còn rõ nét thơ ngây. Thế nhưng trả lời chúng tôi, cô bé lại khá thành thạo: "Họ tư vấn trước rồi cô chú sang chỗ khác sao?".
Trong thời gian cô bạn đồng nghiệp tác nghiệp, tôi dạo quanh vòng ngoài, và thực sự lấy làm ngán ngẩm khi chứng kiến điều kiện vật chất của cơ sở nạo phá thai tư nhân này. Mặc dù không vào được bên trong phòng thủ thuật nhưng cái quang cảnh dơ bẩn ở nơi đón tiếp "thai nhân" cũng đủ để chúng tôi có cảm giác bất an.
Tại một cơ sở tư nhân đặt thuê một phòng trong Bệnh viện Giao thông vận tải ở số 72/3 đường Trần Quốc Toản, phường 8, quận 3, tôi đã bước vào nhà vệ sinh nhưng rồi phải nín thở đi ra. Hai chiếc thùng đựng rác y tế loại cực lớn đặt ngay tại cửa ra vào nhà vệ sinh.
Trên đường Cách Mạng Tháng Tám, thai phụ ngồi chờ chung với… xe gắn máy và những két nước ngọt. Ban trưa, mùi mồ hôi người, mùi xăng dầu, hơi nóng từ pô xe tỏa ra ngột ngạt.
Còn tại điểm mà ông Sung xe ôm giới thiệu là "cơ sở tư nhân lớn nhất Sài Gòn", cô bạn đồng nghiệp nói rằng cô cứ rợn rợn khi nhìn tấm drap trải giường. Không phải là drap trắng, mà nó là một thứ vải nilon rẻ tiền in bông hoa đủ sắc màu xanh đỏ, nếu bị dơ bẩn cũng không phát hiện ra được. Cô nói nếu cô có đi phá thai thật chăng nữa, thì chỉ nghĩ đến việc phải nằm lên đó, cô cũng đã thấy muốn… hư thai rồi. Khỏi phá!
 |
| Hai thùng rác to đùng nằm ngay lối ra vào nhà vệ sinh. |
Tuy nhiên, dù các cơ sở có "kín như bưng", không siêu âm không nói, song có một điều chúng tôi thắc mắc, rằng những cơ sở ấy có thực hiện đúng theo quy định của ngành y tế về độ tuổi phôi thai được phép phá bỏ hay không. Sung “xe ôm” nói về chỗ anh ta đưa chúng tôi đến, rằng đây là nơi "bác sĩ Bệnh viện Từ Dũ ra làm riêng" nên mới được cho phép phá bỏ thai già.
Theo quy định của ngành y tế Việt
Riêng với việc phá thai bằng thuốc, quy định cũng nêu rõ: "Chỉ áp dụng cho thai dưới 49 ngày ở tuyến huyện, dưới 56 ngày ở tuyến tỉnh và dưới 63 ngày ở tuyến trung ương khi không thể can thiệp bằng ngoại khoa. Thai phụ phải uống thuốc dưới sự hướng dẫn, giám sát chặt chẽ của bác sĩ ngay tại bệnh viện".
Đi tìm nguyên nhân của việc phá thai chui
Có thể nói, hầu hết các trường hợp tìm đến những điểm phá thai chui đều là hậu quả của việc "ăn cơm trước kẻng", hoặc là nạn nhân của những vụ lừa tình, hoặc do thiếu hiểu biết về quan hệ tình dục và khi "chuyện đã rồi", đa phần "thai nhân" xem việc nạo bỏ là lối thoát cuối cùng.
Mang nặng mặc cảm tội lỗi, "thai nhân" không dám đến bệnh viện hay các cơ sở y tế được phép thực hiện thủ thuật nạo, hút thai vì sợ phải ghi tên, họ, địa chỉ, số CMND, đồng thời cũng sợ bị người quen thấy mặt, ảnh hưởng đến danh dự gia đình bởi lẽ có cô bé mang thai khi vẫn còn là học sinh trung học, thậm chí có bé mới chỉ 13, 14 tuổi mà đã có thai.
Bên cạnh những cô, cậu học sinh - sinh viên "ăn cơm trước kẻng", thì cũng không ít "thai nhân" là công nhân làm việc tại các khu chế xuất, khu công nghiệp. Cuộc sống của những "thai nhân" bất đắc dĩ này ngoài việc ngày hai buổi đầu tắt mặt tối trong các nhà máy, xí nghiệp, thì niềm vui giải trí lành mạnh sau giờ làm việc hầu như không có. Thế nên nam nữ trong cùng công ty hay khu nhà trọ rất dễ phát sinh tình cảm với nhau rồi do không được trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản, họ dễ mang thai ngoài ý muốn. Hơn nữa, việc giáo dục sức khỏe sinh sản hay giới tính cho họ còn rất hạn chế, thậm chí nhiều người chưa từng hay biết gì về những thông tin liên quan đến sức khỏe sinh sản, các biện pháp phòng tránh thai.
Bác sĩ Hồng, nói: "Tại những điểm phá thai ngoài quy định, quá trình làm thủ thuật lấy thai ra ngoài dễ dẫn đến thủng tử cung, băng huyết, tổn thương cổ tử cung, âm đạo hoặc tai biến do thuốc gây mê. Có trường hợp nạo phá thai xong, sau này không thụ thai lại được do dính niêm mạc tử cung, sẹo niêm mạc tử cung, viêm tắc ống dẫn trứng.
Ngoài ra, khi nạo phá thai, nhất là phải dùng kìm để lấy thai ra, nếu miệng cổ tử cung bị dụng cụ làm rách thì lần có thai sau đó, khi thai nhi được khoảng 12 tuần thì dễ sảy thai". Nhiều trường hợp phá thai chui có biến chứng chỉ được phát hiện khi "thai nhân" phải đi cấp cứu.
Một bác sĩ ở Bệnh viện Từ Dũ cho biết, một cô gái ở Quảng Bình, nạo hút thai tại một cơ sở chui nằm gần bệnh viện. Do thể trạng yếu, làm thủ thuật không đúng kỹ thuật khiến tử cung vỡ, máu chảy không cầm được dẫn tới trụy tim mạch nặng. Khi đưa vào Từ Dũ, bác sĩ buộc phải cắt bỏ tử cung để cứu sống "thai nhân".
Bên cạnh những nỗi đau về thể xác, "thai nhân" còn phải chịu thêm nỗi đau tinh thần. Đó là cảm giác tội lỗi, hối tiếc - thậm chí oán hận nếu cái thai là hậu quả của sự lừa tình. Tất cả những yếu tố này dẫn đến những chấn động tâm lý. Nếu nghiêm trọng, "thai nhân" còn có thể bị rối loạn tâm thần.
Thạc sĩ, bác sĩ Đào Trần Thái, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Tâm thần - Đại học Y Dược TP HCM, nói: "Tôi đã từng điều trị cho một số phụ nữ mắc chứng sợ hãi tình dục mà nguyên nhân là trước đó, họ đã nạo phá thai. Thông thường, sau khi nạo phá thai, do đau đớn, do mặc cảm tội lỗi, người phụ nữ thấy sợ hãi và không muốn quan hệ nhưng vì đòi hỏi của bạn tình nên họ đành nhắm mắt chiều theo. Tâm lý chưa cân bằng, họ quan hệ gần như miễn cưỡng. Cũng đôi khi bản thân người phụ nữ có sự ham muốn nhưng vì tổn thương tâm lý, họ sợ mang thai và phải chịu đau đớn một lần nữa nên dù có làm "chuyện ấy", họ cũng không thỏa mãn hoàn toàn".
Theo thông tin từ Viện Sức khỏe sinh sản và gia đình, Việt Nam hiện là nước dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về tỷ lệ nạo phá thai (32%) và nằm trong nhóm những quốc gia có tỷ lệ nạo phá thai cao nhất thế giới. Cả nước có 5% số sản phụ sinh con trước 18 tuổi và 15% sinh con trước 20 tuổi. Trung bình mỗi ngày có trên 600 ca nạo phá thai, 25% trong số này là thanh niên chưa lập gia đình và hơn 20% ở lứa tuổi vị thành niên.
Một bác sĩ ở Bệnh viện Từ Dũ nói: "Là người thầy thuốc, vì nhiệm vụ phân công chúng tôi phải làm. Với lại, nếu không làm, bọn trẻ đến những cơ sở phá thai lậu, nạo thai chui rồi khi xảy ra tai biến, chuyển vào đây thì cũng vẫn chúng tôi phải giải quyết…".
Không như những công việc khác, làm mãi thì quen, người bác sĩ sản phụ khoa lúc đối diện với các trường hợp thai to, phải làm thủ thuật gắp thai, hay dùng biện pháp kích thích cho sinh non, họ không thể nào "quen" được khi nhìn thấy những sinh linh bé bỏng bị buộc phải chấm dứt sự sống, những hài nhi nguyên vẹn hình người. Nếu như hút thai dưới 6 tuần tuổi, các bác sĩ chỉ phải nhìn thấy những tổ chức chưa thành hình hài thì việc thực hiện gây sảy thai, họ phải chứng kiến một con người đã hoàn thiện nhưng không còn sự sống…
