Sản xuất nông nghiệp Hà Lan vẫn thuộc tốp đầu thế giới

• Nhiều cơ chế ưu đãi, sản xuất nông nghiệp vẫn manh mún
• Sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao- xu hướng tất yếu của nền nông nghiệp Việt Nam

Khoảng giữa năm 2017, chính phủ Hà Lan đã đầu tư 2 triệu euro để thu thập và mua số liệu vệ tinh nhằm phục vụ sản xuất nông nghiệp hiệu quả và mang tính bền vững.

Theo một số chuyên gia, thuật ngữ công nghệ canh tác chính xác (hay còn gọi là canh tác kỹ thuật số) ở châu Âu đã bắt đầu cách đây khoảng 20 năm. Canh tác kỹ thuật số về cơ bản là việc sử dụng công nghệ thông tin trong nông nghiệp để tối ưu hóa nhằm đạt hiệu quả cao. Phương pháp này nhằm tối ưu hóa sản xuất nông nghiệp, tăng năng suất, giảm chi phí đầu vào cũng như tác động môi trường của việc nuôi, trồng, bao gồm các công nghệ dựa trên dữ liệu, kể cả các hệ thống định vị vệ tinh như GPS, viễn thám, các ứng dụng Internet trong quản lý cây trồng nhằm giảm thiểu việc lạm dụng phân bón, thuốc trừ sâu và hao phí nguồn nước.

Nông nghiệp kỹ thuật số đang nổi lên như một giải pháp chủ đạo với nỗ lực đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng toàn cầu cũng như giải quyết khủng hoảng về môi trường đang gia tăng, trong bối cảnh khả năng cung cấp thực phẩm đang tụt giảm do diện tích đất canh tác bị thu hẹp cùng tình trạng biến đổi khí hậu.

Dữ liệu vệ tinh phục vụ nông nghiệp đảm trách nhiệm vụ ghi lại các dữ liệu về chất lượng đất, độ ẩm, không khí và áp suất khí quyển để phân tích sự thay đổi của cây trồng và chất lượng nước. Các dữ liệu đó sẽ được các công ty có chuyên môn phân tích, công bố trên Internet, nhằm tư vấn cho người nông dân về tưới tiêu, bón phân, thụ phấn, cách thức dùng thuốc bảo vệ thực vật. Hơn nữa, dữ liệu vệ tinh cho phép nông dân giám sát chặt chẽ sự phát triển của cây trồng, sự xâm hại của sâu bọ và các mối đe dọa đối với mùa màng để có hành động can thiệp chính xác ở những nơi và thời điểm cần thiết.

Sân vườn được xây dựng từ vật liệu nhà kính trong tòa nhà Lumen.

Thực tế ở Hà Lan, do đất ít, điều kiện ánh sáng, nền nhiệt độ nhiều hạn chế, nên giá thành sản xuất lương thực, thực phẩm cao. Mũi nhọn sản xuất nông nghiệp vì vậy đã chuyển hướng sang trồng rau, hoa, cây cảnh hoặc chăn nuôi, hoặc thông qua mở rộng quy mô sản xuất để tăng hiệu quả, hoặc chuyển sang nền nông nghiệp hữu cơ...

Người Hà Lan tự tìm tòi khám phá lợi thế của một nước nhỏ, nghèo tài nguyên thiên nhiên, biết tranh thủ nguồn lực từ tài nguyên và thị trường thế giới để không ngừng đổi mới cơ cấu kinh tế theo hướng tối ưu hóa. Nhà nước coi trọng nhiệm vụ cải tạo đất, tài trợ chỉnh lý đất đai, biến các thửa ruộng nhỏ liên kết thành thửa lớn liền nhau, xây dựng hệ thống kênh rạch, đảm bảo yêu cầu cơ giới hóa...

Đặc biệt, vì thiếu đất canh tác, Hà Lan thực thi chiến lược “đầu tư cao, sản xuất nhiều” - một đặc trưng nổi bật của nền nông nghiệp Hà Lan. Nhờ đó, Hà Lan có kết cấu hạ tầng nông nghiệp rất tốt. Tốc độ phát triển khoa học công nghệ trong nông nghiệp Hà Lan cũng được xếp vào tốp những nước hàng đầu thế giới, đặc biệt là thành tựu tạo giống và nhà kính.

Hiện nay, có trên 10 sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao Hà Lan xuất khẩu đứng thứ nhất và thứ hai thế giới như: hoa tươi, cà chua, khoai tây, hành tây, trứng gà, pho mát, sữa đặc, bia đại mạch, bánh ca cao, dầu ca cao, thịt lợn, socola và thuốc lá. Điều đáng nói, kim ngạch xuất khẩu nông sản của Hà Lan năm 2016 chỉ đứng sau Mỹ, nhưng hiệu quả và tính cạnh tranh lại cao nhất thế giới.

Hiệu suất lao động tuy thấp hơn Mỹ một chút, nhưng hiệu suất đất thì cao hơn hẳn mọi nước trên thế giới. Với nền nông nghiệp phát triển như vậy nhưng tỷ trọng nông nghiệp chỉ chiếm 1,6% GDP và chỉ chưa đến 1,5% dân số Hà Lan (số liệu 2016) tham gia sản xuất để làm nên kỳ tích được ngưỡng mộ như vậy.

Với 80% diện tích đất canh tác “nằm dưới kính”, vùng đất phía tây Hà Lan được xem là thủ đô nhà kính của Hà Lan. Phần lớn các trang trại vẫn dựa trên quy mô gia đình và cạnh tranh bằng các hệ thống kiểm soát khí hậu tự động và ánh sáng nhân tạo để canh tác quanh năm.

Được thiết kế để xóa mờ ranh giới giữa trong nhà và ngoài trời, tòa nhà Lumen của Viện Nghiên cứu thuộc Trường Đại học Wageningen là viện nông nghiệp hàng đầu thế giới với các phòng thí nghiệm hiện đại. Gần một nửa số sinh viên và nhà nghiên cứu tại viện này đến từ hơn 100 quốc gia trên thế giới.

Chúng ta có thể bắt gặp ở đây các tầng sân vườn được xây dựng từ vật liệu nhà kính, giúp kiểm soát khí hậu bằng cách tăng nhiệt độ vào mùa đông và giảm nhiệt độ vào mùa hè cũng như làm ẩm không khí. Nước mưa được tích trữ để tưới cây và xả bồn cầu. Rau diếp được trồng dưới ánh sáng trong nhà kính Siberia B.V.

Để đáp ứng nhu cầu rau tươi ngày càng tăng vào mùa đông, người sản xuất đã lắp đặt hệ thống đèn LED phát ra ít nhiệt hơn so với đèn huỳnh quang, giúp cây phát triển nhanh hơn. Hơn 1/3 giao dịch hạt giống rau trên toàn cầu xuất phát từ Hà Lan, nhất là tại Trung tâm Nhân giống Rijk Zwaan - 1 trong 5 công ty giống cây trồng lớn nhất thế giới.