Tiết kiệm hàng chục tỉ đôla nếu kiểm soát được dịch Zika và sốt xuất huyết

Thứ Sáu, 20/01/2017, 14:20

Chúng ta đều biết muỗi thường xuất hiện nhiều vào mùa mưa và muỗi cái cần hút máu để đẻ trứng. Chúng bắt đầu đi kiếm ăn vào lúc chạng vạng tối. Khi hút máu, muỗi thường tiết ra một ít nước bọt vào vị trí chích. Đó là lý do vì sao muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết từ người này qua người khác.

Tại vùng Hạ của thành phố New York (Mỹ), một số người được kiểm tra “dương tính” với Zika, một loại virus từ muỗi gây ra các khiếm khuyết bẩm sinh ở trẻ sơ sinh như tổn thương não, mù lòa, và bệnh đầu nhỏ (microcephaly).

Các chuyên gia hiện có nhiều ý kiến trái chiều về việc muỗi hổ châu Á (ảnh nhỏ, được tin là tác nhân truyền virus Zika) có thích ứng được với mùa đông lạnh giá ở bang New York hay không.

Theo bà Laura Harrington, Chủ nhiệm Khoa Côn trùng trường Đại học Cornell: “Dẫu loài muỗi hổ châu Á được phát hiện có ở Long Island và vùng hạ thung lũng sông Hudson, nó cũng không thể sống sót với thời tiết lạnh giá tại đó”.

Các nhà khoa học khác lại tin rằng loài muỗi này có tính thích nghi cao. Hiệp hội Kiểm soát muỗi Mỹ cho biết: Dù một số muỗi cái trưởng thành sống trong 2-3 tuần, một số loài muỗi khác ẩn náu trong gara hay trên tầng tum có thể sống lâu đến 6 tháng.

Hồi tháng 8-2016, Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh (CDCP, Mỹ) công bố một bản đồ xác định vùng Thượng của thành phố New York nguy cơ có dịch Zika, nhưng hầu hết các trường hợp sau này được xác nhận có liên quan đến du lịch sang các quốc gia khác. Hiện tại, để bảo đảm vừa tiêu diệt muỗi vừa không hại môi trường và sức khỏe con người, CDCP khuyến cáo dùng dung dịch tỏi để xịt.

Chỉ ít phút sau khi xịt là hết mùi. Loại xịt mùi tỏi này hiệu nghiệm theo 3 cách: Thứ nhất, diệt được muỗi trưởng thành. Thứ hai, làm ngạt thở ấu trùng trong và gần vũng nước đọng (ví dụ hồ bơi plastic trẻ em, ao nước, cống rãnh, thùng chứa nước,...). Cuối cùng, thuốc tỏi xịt giúp những con muỗi đói khác tránh xa khỏi khu vực này.

Trong khi đó, muỗi Aedes aegypti truyền virus dengue khiến khoảng 400 triệu người trên thế giới mắc bệnh sốt xuất huyết (SXH) hằng năm. Bệnh khiến cho bệnh nhân bị sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn mửa, nếu bệnh nặng có thể gây tử vong. Khoảng 40% dân số có nguy cơ mắc bệnh này, tăng cao nhất khi thời tiết ấm lên và du lịch gia tăng.

Năm nay, Tổ chức Y tế thế giới WHO bắt đầu khuyến cáo thử nghiệm vắc-xin đầu tiên ngừa bệnh SXH, bắt đầu tại những xứ nóng như Brazil và Philippines (ảnh 2). 4 loại virus gây ra bệnh SXH, chính vì vậy chế tạo một loại vắc xin phòng ngừa cả 4 loại đó khiến các nhà nghiên cứu mất đến 20 năm thực hiện. Nếu 20% dân số được tiêm ngừa, các ca SXH có thể giảm đến 50% trong vòng 5 năm. Kiểm soát được bệnh SXH cũng có thể tiết kiệm đến 11 tỷ USD mà căn bệnh này ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu hằng năm.

Lê Đào (theo In Good Health và Popular Science)