Trung Quốc và Nga cam kết nâng tầm quy mô hợp tác

Thứ Năm, 21/11/2019, 11:52
Bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS - gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) lần thứ 11 diễn ra tại thủ đô Brasilia của Brazil, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc gặp.

Theo truyền thông Nga và Trung Quốc, tại cuộc gặp, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng trong thời đại mới “hai bên cần tiếp tục nỗ lực, không ngừng sáng tạo, đưa ra biện pháp mới căn cứ sự phát triển của mỗi nước và nhu cầu hợp tác của hai nước nhằm thúc đẩy quan hệ Trung - Nga để “duy trì đà phát triển tích cực và lành mạnh, mang lại lợi ích tốt hơn cho hai dân tộc, có lợi cho khu vực và thế giới”. Nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng cho rằng hai bên cần tiếp tục mở rộng quy mô thương mại song phương.

Dự án đường ống khí đốt Trung - Nga tuyến phía Đông sắp được đưa vào hoạt động và dự kiến nhiều dự án hợp tác giữa hai nước mang tầm chiến lược trong lĩnh vực năng lượng sẽ tiếp tục được triển khai thực hiện.

Về phần mình, Tổng thống Putin khẳng định trong tình hình hiện tại, hai bên cần tiếp tục duy trì trao đổi chiến lược chặt chẽ và ủng hộ nhau trong bảo vệ chủ quyền, an ninh và quyền lợi phát triển. Phía Nga sẽ tăng thêm quy mô trao đổi thương mại song phương, đẩy nhanh kết nối, tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, hàng không vũ trụ, hàng không, năng lượng, tài chính, giao lưu nhân dân... và sẽ tăng xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc.

Hồi tháng 6, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Nga và tham dự Diễn đàn kinh tế quốc tế Saint Petersburg lần thứ 23. Trong chuyến thăm, Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Putin đã cùng ký Tuyên bố chung về phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung - Nga trong thời đại mới, đưa quan hệ hai nước lên tầm cao nhất từ trước đến nay.

Trung Quốc và Nga đã nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược lên thành quan hệ đối tác chiến lược toàn diện từ năm 2011. Việc Bắc Kinh và Moscow tìm đến nhau có thể được lý giải do sức ép ngày càng tăng từ Mỹ và phương Tây đối với cả hai. Kể từ năm 2010, Trung Quốc đã phải đối mặt với áp lực lớn hơn từ Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương do chính sách tái cân bằng của chính quyền cựu Tổng thống Obama và giờ đây là sức ép chiến tranh thương mại dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Tổng thống Nga và Chủ tịch Trung Quốc tại Hội đàm bên lề Hội nghị BRICS.

Việc Nga xoay trục sang châu Á đã khiến phương Tây và Mỹ lo ngại trong bối cảnh cuộc khủng hoảng ở Ukraine đã khiến mâu thuẫn Nga và phương Tây càng trầm trọng. Chính các biện pháp trừng phạt của phương Tây sau sự kiện nước này sát nhập bán đảo Crimea, giá dầu giảm, đồng rouble suy yếu, tình hình kinh tế ảm đạm đã khiến Nga tìm kiếm một đối tác kinh tế vững mạnh như Trung Quốc. Nhu cầu tìm kiếm đồng minh tự nhiên là có thể lý giải được khi đánh giá về các toan tính chiến lược của Bắc Kinh và Moscow.

Trên thực tế, hợp tác kinh tế, thương mại giữa Trung Quốc và Nga được thúc đẩy phát triển ổn định. Trung Quốc đã duy trì vị thế là đối tác thương mại lớn nhất của Nga trong 8 năm liên tục. Năm 2018, kim ngạch thương mại Trung - Nga đạt 108,284 tỷ USD, tăng 24,5% so với cùng kỳ, chiếm 15,6% tổng kim ngạch ngoại thương của Nga. Xét từ kết cấu thương mại, do Trung Quốc và Nga tích cực mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực như tài chính, đầu tư, thương mại điện tử xuyên biên giới..., kết cấu thương mại song phương đã liên tục được cải thiện, chất lượng hợp tác kinh tế thương mại được cải thiện đáng kể.

Tuyên bố chung về hợp tác kết nối xây dựng Vành đai kinh tế Con đường tơ lụa trên biển và Liên minh kinh tế Á-Âu ký năm 2015 đã đưa hợp tác kinh tế thương mại Trung - Nga lên một tầm mức mới, Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại chủ yếu của Liên minh kinh tế Á-Âu do Nga giữ vai trò chủ đạo; năm 2018 kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Liên minh kinh tế Á-Âu tăng 23% so với cùng kỳ, chiếm 16,76% trong kim ngạch ngoại thương của Liên minh kinh tế Á-Âu.

Hợp tác chiến lược quốc tế giữa Bắc Kinh và Moscow cũng ngày càng chặt chẽ. Trong nhiều năm qua, trước những thay đổi to lớn của cục diện quốc tế và trật tự thế giới, Trung Quốc và Nga luôn duy trì sự liên lạc chặt chẽ và hợp tác xung quanh các vấn đề quốc tế và khu vực quan trọng, trong các cơ chế như Liên Hiệp Quốc, Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO), Cơ chế hợp tác BRICS, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC). 

Về giao dịch khí tài quân sự, theo dữ liệu của Bộ Quốc phòng Nga, năm 2016, doanh thu của Nga là hơn 3 tỷ USD trong khi hiện nay, Trung Quốc đã chiếm khoảng 20% kim ngạch xuất khẩu vũ khí của Nga, tương đương khoảng 15 tỷ USD/năm trong một vài năm gần đây. Theo các thông tin chính thức, hiện có 3 hợp đồng lớn chuẩn bị triển khai là thương vụ mua hai trung đoàn hệ thống tên lửa đất đối không (SAM) S-400, một trung đoàn máy bay chiến đấu Su-35 (gồm 24 chiếc) và một dự án phát triển tên lửa chống hạm có khả năng được sản xuất chung cùng hệ thống YJ-18 của Trung Quốc.

Đáng chú ý, hiện giới chức Trung Quốc đang nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh năng lượng khi thảo luận về quan hệ song phương. Kể từ năm 2016, Nga đã thay thế Saudi Arabia trở thành nhà cung cấp dầu thô lớn nhất cho Trung Quốc. Hợp tác năng lượng Trung - Nga cũng có vai trò quan trọng để Trung Quốc hội nhập sâu vào hệ thống năng lượng toàn cầu thông qua các dự án cơ sở hạ tầng trong khuôn khổ BRI.

Các tuyên bố mới nhất của lãnh đạo hai nước cho thấy ý muốn thực sự của hai bên trong việc nâng tầm quan hệ song phương trong tình hình cả hai đều đang phải đối mặt với sức ép ngày càng lớn từ Mỹ và phương Tây. Tuy nhiên, việc đi sâu vào các nội dung hợp tác cụ thể cần phải có thời gian cũng như ý định chiến lược thực sự của hai nước vẫn có những quan điểm tách biệt thậm chí đối kháng nhau trong các không gian địa chính trị.

Mặt khác, dù có thể liên minh này chỉ mang tính tình thế trong một giai đoạn nhất định nhưng các ảnh hưởng của nó đến cục diện các khu vực tại châu Á và châu Âu cũng sẽ rất lớn bởi đây là hai cường quốc với sức mạnh quân sự, kinh tế và chính trị khó bị thách thức.

Nam Sơn
.
.