10 năm tù vì tội phỉ báng Vua Thái Lan

Theo nhà báo Kocha Olarn của Đài Truyền hình Mỹ CNN có tham dự các phiên xử tại Bangkok, thì Somyot là Tổng biên tập tạp chí Tiếng nói của người bị áp bức (Voice of the Oppressed) - một tờ báo thân với cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra (hiện đang sống lưu vong ở nước ngoài), vào năm 2010 đã cho đăng một số bài có tính cách phỉ báng Vua Bhumibol Adulyadej - điều mà theo luật của Hoàng gia Thái, là phạm tội khi quân, bất kỳ ai có lời nói và hành động phỉ báng người của Hoàng gia từ vua cho đến hoàng hậu, thái tử, công chúa… đều bị xử phạt tối đa 15 năm tù.

Nội dung các bài báo là Somyot đề nghị thảo luận công khai về vai trò của Vua Bhumibol Adulyadej cùng những nhân vật quan trọng thuộc hoàng gia. Somyot cũng chủ xướng việc nên xem xét việc Thái Lan theo một thể chế cộng hòa vì theo quy định của Hiến pháp Hoàng gia, chế độ quân chủ lập hiến so với thế giới hiện nay là không còn phù hợp.

Vua Bhumibol Adulyadej lên ngôi vào ngày 5/5/1950, giữa năm 2012 đã kỷ niệm 62 năm trị vì, rất được lòng dân chúng trong nước và nhiều nguyên thủ quốc gia. Người dân Thái Lan hầu như ai cũng kính trọng và thương yêu vua. Tình cờ gặp vua vi hành ở trên đường phố, có người kính cẩn quỳ lạy. Những thái độ, hành động thảo luận về vai trò của chế độ quân chủ vốn bị cấm ở Thái Lan.

Vào tháng 4/2011, các công tố viên đã buộc tội Somyot phỉ báng Vua Bhumibol Adulyadej. Đến tháng 7/2012, Somyot bị bắt giam. Vì vụ này, phong trào Áo đỏ vốn lâu nay ủng hộ cựu Thủ tướng Thaksin, đã vài lần tổ chức biểu tình tại Bangkok để phản đối vụ bắt giữ mà họ cho là vô cớ. Tại các phiên xử, công tố viên buộc tội Somyot vì bị cáo là một nhà báo, có nhiệm vụ kiểm tra các thông tin trong những bài báo đó trước khi xuất bản, thừa biết nội dung phỉ báng nền quân chủ song vẫn cho in và phát hành một cách bình thường, đề nghị tòa xử 15 năm tù theo Hiến pháp quy định.

Vì đang bị thương nên Somyot không có mặt tại các phiên tòa, chỉ cử người đại diện là luật sư Karom Polpornklang. Trước đây, sau khi Somyot bị bắt, Liên minh châu Âu (EU) cũng đã từng phản đối. Nay, trong lúc bào chữa, luật sư Karom viện dẫn ý kiến của đại diện EU, rằng "phán quyết về án tù dành cho Somyot sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh một xã hội tự do và dân chủ như Thái Lan".

Sau khi bản án được tuyên, một số nhóm nhân quyền cho rằng, luật khi quân do tầng lớp quyền uy Thái Lan sử dụng nhằm dập tắt tiếng nói chính trị của phe đối lập, bao gồm người ủng hộ của các nhóm thân cựu Thủ tướng Thaksin. Hiện nay, đương kim Thủ tướng Yingluck Shinawatra là em gái ông Thaksin, trước đây trong thời gian vận động tranh cử năm 2011, đã từng cam kết sẽ sửa "luật khi quân", tuy nhiên đến nay vẫn chưa thấy bà có hành động gì.

Được biết, trước đây ông Joe Gordon - một công dân Mỹ làm nhân viên buôn bán xe hơi tại Colorado, đã dịch ra tiếng Thái Lan một cuốn sách "xem ra nhạy cảm với Hoàng gia Thái", đã bị bắt khi tới Bangkok vào tháng 5/2011. Đến ngày 8/12/2012 ông bị Tòa án Bangkok tuyên án 2,5 năm tù giam