Bầu cử tổng thống Ukraina: Ước muốn thật của người dân

Vượt qua mọi dự đoán, ứng cử viên Petro Poroshenko đã chiến thắng ngay vòng đầu cuộc bầu cử tổng thống Ukraina hôm 25/5 với số phiếu tuyệt đối. Tất cả các cuộc thăm dò dư luận trước bầu cử cho thấy sẽ không có ứng cử viên nào đạt quá 50% phiếu bầu trong vòng 1 cuộc bầu cử tổng thống Ukraina ngày 25/5.

Cho đến mãi chiều tối ngày 24/5, thông cáo của Nhóm Nghiên cứu Bầu cử Quốc gia Ukraina cho biết số phiếu cử tri dành cho ứng cử viên Poroshenko cao nhất cũng chỉ đạt 43,4%, về nhì là bà cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko với 13,9%, đứng thứ 3 là ông Serhyi Tihipko.

Tuy nhiên, kết quả chính thức của cuộc bầu cử được công bố vào ngày 26/5 cho thấy ông Petro Poroshenko đã giành chiến thắng vang dội ngay từ vòng 1 với 57,31% phiếu bầu. Ứng cử viên Tymoshenko và Tihipko không có bất ngờ gì so với dự báo trước đó.

Lý do người dân Ukraina chọn ông Petro Poroshenko là gì? Bà Natalia dẫn theo 2 cậu con trai còn nhỏ đi bầu ở trung tâm thủ đô Kiev cho biết, bà chọn ông Poroshenko "vì ông ta có kinh nghiệm làm việc, đồng thời cũng là người thực tế, biết phải làm gì và biết thương lượng khi thấy cần thiết". Bà đưa ra dẫn chứng: "Ông ta từng làm bộ trưởng ngoại giao, bộ trưởng kinh tế và nhất là một thương gia rất thành công, điều đó chứng tỏ ông ta có tài ăn nói, khôn khéo, biết cách giải quyết vấn đề. Ông ta có thể giúp Ukraina qua được khó khăn chính trị, ngoại giao lẫn kinh tế".

Một phụ nữ khác đang làm việc tại Trường đại học của thủ đô Kiev nói rằng, từ năm 2001 đến giờ, đã có 4 cuộc bầu cử diễn ra, "nhưng không kỳ bầu cử nào quan trọng bằng kỳ bầu cử này". Bà giải thích: "Chẳng ai ngờ những cuộc bầu cử trước đây lại đẩy Ukraina đến vực thẳm vì thành phần lãnh đạo không biết nghe dân, họ chỉ biết chia chác quyền hành và tham nhũng". Bà hy vọng: "Tôi bỏ phiếu chọn ông Poroshenko vì tôi tin ông học được kinh nghiệm của những chính phủ xấu xa cũ, ông biết nghe tiếng nói của người dân hơn, biết một chính quyền tham nhũng là một chính quyền không thể nào tồn tại được".

Nhà tỷ phú Ukraina Petro Poroshenko tuyên bố đắc cử tổng thống.

Quan điểm của ông Poroshenko là ủng hộ mạnh mẽ việc quan hệ chặt chẽ hơn với EU, nhưng ông cũng nhấn mạnh việc cần phải bình thường hóa quan hệ với Nga. Trong bài diễn văn chiến thắng đọc tối 25/5, chỉ vài giờ đồng hồ sau khi phòng phiếu đóng cửa, ông Poroshenko nói: "Bằng tất cả tấm lòng, tôi xin cảm ơn người dân Ukraina đã đi bầu với con số kỷ lục. Tôi biết chắc chắn sự hỗ trợ của người dân sẽ giúp xây dựng một chính phủ vững mạnh, tạo cơ hội để (chúng ta cùng) giải quyết những trở ngại đang phải đương đầu".

Những trở ngại mà vị tân Tổng thống này nói tới là "bất ổn, chấm dứt cuộc chiến và đem lại hòa bình cho đất nước" và chắc chắn "sẽ làm việc với Liên bang Nga" để giải tỏa những bất đồng, như ông từng nói lúc còn vận động tranh cử. Nói rõ hơn, ông muốn bắt đầu thảo luận để đi đến một hiệp định mới về an ninh với đại cường quốc láng giềng - Nga. Ông Poroshenko cho biết, ông hy vọng sẽ gặp lãnh đạo Nga vào đầu tháng 6 này, sau chuyến thăm Ba Lan, nơi ông sẽ gặp Tổng thống Mỹ và các nhà lãnh đạo châu Âu.

Về đối nội, tân Tổng thống Ukraina cũng hứa sẽ đối thoại với người dân ở miền Đông. "Đối với những ai không cầm lấy vũ khí, chúng tôi luôn sẵn sàng đàm phán để đảm bảo an ninh cho họ, đảm bảo quyền của họ bao gồm quyền được nói ngôn ngữ họ muốn" - ông Poroshenko cho biết.

Nói tóm lại, người dân Ukraina chọn ông Poroshenko làm tổng thống vì hai lý do chính. Thứ nhất, họ tin tưởng ông Poroshenko sẽ giúp họ thoát khỏi khó khăn do cuộc khủng hoảng kinh tế gây ra, vì họ cho rằng ông Poroshenko là một doanh nhân giỏi bậc nhất tại Ukraina nên những kinh nghiệm của ông có thể sẽ giúp ích cho việc điều hành kinh tế một đất nước.

Thứ hai, khi bỏ phiếu cho Poroshenko, người dân Ukraina đã cho thấy rõ họ không thù ghét nước Nga như những gì phương Tây thường nói trên các phương tiện truyền thông gần đây. Ông Poroshenko không có quan điểm chống đối Nga rõ nét như ứng cử viên Yulia Tymoshenko. Ông là người rất thực dụng, biết đặt quyền lợi quốc gia lên trên những liên minh hão huyền. Bỏ phiếu cho Poroshenko, người dân Ukraina mong muốn chấm dứt cảnh lúc phải chạy vào hàng của Nga, khi thì chạy sang phe của phương Tây. Theo giới quan sát, thái độ không dứt khoát sẽ đứng hẳn về phương Tây hoặc Nga, sẽ giúp ông Poroshenko bình định được Ukraina trong thời gian tới.

Petro Poroshenko và vợ, bà Marina, bỏ phiếu tại một điểm bỏ phiếu ở Kiev vào ngày 25/5.

Tuy nhiên, mong muốn của người dân Ukraina là vậy, còn khả năng ông Poroshenko đáp ứng được đến đâu lại là chuyện khác do ông phải chịu sự chi phối và áp lực từ rất nhiều phía, từ phương Tây đến phe cánh của ông tại Kiev và phe ly khai ở miền Đông, và đương nhiên cả từ phía nước Nga.

Thách thức lớn nhất với ông Poroshenko là tình hình tại các tỉnh miền Đông Ukraina. Ngay một ngày sau khi bầu cử, những thành phần ly khai có vũ trang từ chối công nhận chính quyền Kiev và dùng vũ lực buộc đóng cửa sân bay chính ở thành phố Donestsk hiện đang do những phần tử nổi dậy kiểm soát. Vấn đề tại các tỉnh miền Đông và Nam Ukraina hiện đã bị đẩy đi quá xa so với tình hình trước đây vài tháng.

Ông Porochenko nói sẽ tới những vùng đất này với thiện chí chìa tay ra với phe ly khai. Ông nhắc lại sẽ bảo đảm mọi quyền của người dân trong vùng nói tiếng Nga, trong đó bao gồm cả quyền được dùng ngôn ngữ riêng của họ. Mong muốn của ông dường như cũng là mong muốn của Nga hiện nay, tuy nhiên, chính quyền các tỉnh này có "nghe lời" hay không lại là câu chuyện khác.

Cũng liên quan đến đối nội, khối lượng công việc khổng lồ đang chờ đợi ông Poroshenko trước một nền kinh tế rệu rã toàn bộ và nạn tham nhũng tràn lan. Cần phải cải cách. Để làm được điều đó, "chúng ta không thể cho phép Quốc hội cản trở các quyết định quan trọng", Poroshenko giải thích như vậy đồng thời cho biết ông muốn tiến hành bầu cử Quốc hội trước thời hạn ngay trong năm nay.

Thách thức về đối ngoại, thời gian tới nguyên thủ tương lai của Ukraina sẽ phải giữ vai trò cân bằng làm sao vừa đưa đất nước tiến tới hội nhập vào châu Âu, như ông đã hứa hẹn, đồng thời lại phải hàn gắn rạn vỡ với nước Nga. Tín hiệu mừng với ông Poroshenko vừa được phát đi từ Kremlin.

Ngày 26/5, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã tuyên bố Moskva "sẵn sàng đối thoại" với Tổng thống tân cử của Ukraina, ông Petro Poroshenko. Tuy nhiên, ông Lavrov không nhắc tới việc có thừa nhận tính chính đáng của cuộc bầu cử mà chỉ nói rằng Moskva tôn trọng "kết quả lựa chọn của người dân Ukraina". Ngoại trưởng Sergei Lavrov cũng nhấn mạnh rằng, hành động quân sự chống lại phe ly khai ở phía đông Ukraina phải chấm dứt.

Cựu Tổng thống bị lật đổ Victor Yanukovych hôm 26/5 cũng lên tiếng cho biết ông tôn trọng kết quả cuộc bầu cử tổng thống tại Ukraina vào ngày 25/5. Tuyên bố của ông Victor Yanukovych được đưa ra trong thông cáo được các hãng thông tấn Nga loan đi.

Theo thông cáo được phát đi thì ông Victor Yanukovych cho rằng, bất kể vùng miền hay tỉ lệ người dân đi bầu là bao nhiêu, bất kể quyết định nào đã được chọn, ông tôn trọng sự lựa chọn được đưa ra vào thời điểm khó khăn nhất của đất nước. Ông này hiện đang sống lưu vong tại khu vực miền Nam nước Nga