Boko Haram hoành hành tại châu Phi

Thứ Tư, 28/01/2015, 15:35
Sau khi gieo rắc kinh hoàng trong khu vực Baga của Nigeria bên bờ hồ Tchad, nhóm phiến quân Hồi giáo Boko Haram đã mở cuộc tấn công quy mô ngày 12/1 nhắm vào căn cứ quân sự Kolofata ở cực bắc Cameroon.

Tối 12/1 vừa qua, Chính phủ Cameroon cho biết có 143 tên phiến quân Boko Haram bị giết chết và 1 binh sĩ Cameroon tử thương. Nhưng không có nguồn tin độc lập nào xác nhận kết quả đó. Trong thời gian gần đây tuy Boko Haram đã nhiều lần tấn công khu vực này nhưng đây là lần đầu tiên chúng nhắm đến Kolofata kể từ khi lực lượng tinh nhuệ BIR của Cameroon được triển khai trong vùng. “Cuộc chiến rất dữ dội nhưng chúng đã bị đẩy lui” - một sĩ quan BIR cho biết.

Bộ trưởng Thông tin, phát ngôn viên Chính phủ Issa Tchiroma Bakary cho biết, cuộc tấn công kéo dài hơn 5 giờ đồng hồ gần căn cứ quân sự và nhiều địa điểm chiến lược khác trong vùng, quân đội Cameroon đã đẩy lui phiến quân đến biên giới Nigeria”. Cuộc tấn công cho thấy nhóm phiến quân Hồi giáo này đang thực hiện những lời đe dọa Chính phủ Cameroon vì không quân nước này đã oanh kích Boko Haram vào tháng 12/2014. Trong một vidéo tung lên YouTube đầu tháng 1/2015, thủ lĩnh Abubakar Shekau nhắn với Tổng thống Paul Biya: “Paul Biya, nếu ông không chấm dứt kế hoạch xấu xa của ông, ông sẽ chịu chung số phận như Nigeria. Binh lính của ông không làm gì được chúng tôi đâu”.

Phe Boko Haram đang kiểm soát một phần lãnh thổ rộng lớn ở phía đông bắc Nigeria nhưng vẫn hoạt động mạnh mẽ tại biên giới Cameroon, Tchad và Niger, điều này khiến chính phủ và người dân các nước lân cận lo ngại. Trong lãnh thổ Nigeria, phiến quân Boko Haram vẫn còn hiện diện tại Baga hơn một tuần qua. “Những thi thể nằm la liệt khắp nơi. Cả thành phố nồng nặc mùi xác chết” - một người dân cho biết.

Phiến quân Hồi giáo đã tấn công Baga lần đầu tiên ngày 3/1, rồi vài ngày sau quay lại để càn quét thành phố và 15 ngôi làng lân cận. Có 20.000 người đã trốn chạy đến Maiduguri, thủ phủ bang Borno cách 200km về phía nam, hoặc sang các nước láng giềng. Quân đội Nigeria cho rằng, cuộc tấn công Baga được xem là đẫm máu nhất kể từ cuộc nổi dậy Hồi giáo làm chết hơn 13.000 người kể từ năm 2009. Chính quyền cũng hứa sẽ mở cuộc phản công nhưng “chẳng có một binh sĩ nào tại Baga cả. Tất cả những tuyên bố rằng quân đội đang chiến đấu để chiếm lại Baga đều là nói suông” - một ngư dân cho biết.

Boko Haram cũng gia tăng những vụ tấn công khủng bố ở miền đông bắc. Hai phụ nữ cảm tử đã cho nổ bom tại một phiên chợ ở Potiskum làm chết 4 người. Một vụ khủng bố khác gây chấn động: Một bé gái 10 tuổi đánh bom tự sát giết chết 19 người. Quân đội Nigeria hoàn toàn bị bó tay và vừa kêu gọi sự hợp tác quốc tế chống lại nhóm thánh chiến đang muốn áp đặt triệt để luật Hồi giáo Charia và thành lập một khu vực Califat ở phía đông bắc.

Chiến thắng của Boko Haram tại Baga khiến cho phiến quân có thể mở rộng cuộc chiến sang các khu vực lân cận. Thủ đô N’Djamena của Tchad chỉ cách đấy vài chục kilômét. Hôm 16/1, Chính phủ Tchad tuyên bố sẽ gửi quân sang Cameroon. Việc triển khai quân này đã được Cameroon yêu cầu trước đó để hỗ trợ cho quân đội Cameroon đang chống trả với các cuộc tấn công ngày càng dữ dội của Boko Haram. Những chiếc thiết giáp đầu tiên của đội quân 1.500 người này đã xuất hành ngày 16/1.

“Quyết định này rất sáng suốt. Trong khu vực chỉ có quân đội Tchad đủ khả năng đối đầu với Boko Haram” - Ngoại trưởng Mohammed Bazoum của Niger nhận định. Quân đội Niger cũng được tăng cường tại Diffa ở biên giới Nigeria cùng với vài binh sĩ Pháp. Tạm thời Pháp chưa tham chiến nhiều. Mục tiêu của sự liên minh này có vẻ như không chỉ ngăn chặn mối đe dọa tại biên giới. Trong một diễn văn gửi đến các dân biểu, Tổng thống Idriss Deby của Tchad khẳng định rằng “những hành động phối hợp sẽ được thực hiện trong thời gian tới bởi các quốc gia thành viên của Ủy ban khu vực hồ Tchad (Niger, Nigeria, Tchad, Cameroon) để chiếm lại Baga”.

Cũng có thể hiểu rằng đây là một lời chỉ trích gay gắt đối với Nigeria và sự thiếu cương quyết của quân đội nước này. Bởi vì chính thức thì liên minh quân sự giữa các nước trong khu vực đã có từ nhiều năm nay. Doanh trại Baga còn là bộ tham mưu của Liên hiệp Quân sự Đa quốc gia gồm Tchad, Niger và Nigeria. Nhưng Tchad và Niger đã rút quân đội về nước. “Chúng tôi thấy địa điểm đó quá lộ liễu. Chúng tôi chỉ có ít quân số. Chúng tôi đã yêu cầu Nigeria tăng cường nhưng họ không làm gì cả. Vì thế chúng tôi phải rút đi” - một sĩ quan Niger cho biết. Chính phủ Cameroon cũng không che giấu sự khó chịu. “Nigeria để mặc cho Boko Haram tấn công chúng tôi và không làm gì cả. Người ta thấy những lá cờ của phiến quân ở bên kia biên giới nhưng không hề có bóng dáng một binh sĩ” - một sĩ quan Cameroon cho hay.

Những căng thẳng đó cho thấy mối ngờ vực trong mối quan hệ giữa Nigeria và các nước láng giềng, đặc biệt là Cameroon. Những quốc gia này đều cho rằng thách thức hiện nay của Boko Haram không thể giải quyết nếu thiếu một sự hợp tác chặt chẽ. Nước Pháp đã cố kéo gần lại mối quan hệ. Vào tháng 5/2014, một hội nghị thượng đỉnh với chủ đề chống Boko Haram đã được tổ chức tại Paris quy tụ các nguyên thủ trong khu vực nhưng chẳng mang lại gì thực tiễn. Những hội nghị tiếp theo tại London và Abuja cũng thế.

Mê Linh (tổng hợp)
.
.