Brexit đạt thỏa thuận quan trọng

Thứ Hai, 21/10/2019, 09:22
Ngày 17-10, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker cho biết, hai bên đã đạt được thỏa thuận mới để Anh rời Liên minh châu Âu (EU - Brexit). Liệu với thành quả đáng quý này, với gần 2 tuần ngắn ngủi còn lại, Thủ tướng Boris Johnson có thể đưa Brexit “cán đích”?

“Quả ngọt” có thực sự đến?

Dự thảo thỏa thuận giữa hai bên đạt được chỉ vài tuần trước thời hạn Brexit vào ngày 31-10 tới.

“Đó là thỏa thuận cân bằng và hợp lý cho Liên minh châu Âu - Anh và là bằng chứng cho cam kết giữa chúng tôi trong việc tìm ra giải pháp”, ông Juncker viết trên Twitter. Về phần mình, Thủ tướng Anh Johnson gọi đó là “một thỏa thuận mới tuyệt vời” và “giành lại quyền kiểm soát”. Ông cho rằng, Quốc hội Anh cần thông qua thỏa thuận vào 19-10 để nước này có thể chuyển sang những ưu tiên khác như chi phí sinh hoạt, dịch vụ y tế quốc gia...

Thỏa thuận hai bên mới đạt được quy định Bắc Ireland vẫn sẽ nằm trong khu vực hải quan của Liên minh châu Âu, trong khi phần còn lại của nước Anh sẽ rút khỏi EU. Điều này đồng nghĩa với việc người dân sẽ bị yêu cầu kiểm tra các thủ tục khi đi qua vùng biển Irish. Thêm nữa, thỏa thuận Brexit mới cần được các nhà lãnh đạo châu Âu và các nghị sĩ Anh phê chuẩn.

Thỏa thuận này có thể phá vỡ thế bế tắc vốn làm tê liệt chính trường Anh suốt từ khi nước này tiến hành cuộc trưng cầu dân ý rời khỏi EU năm 2016. Như vậy, một văn bản pháp lý đã có kịp cho phiên họp đặc biệt của Quốc hội Anh vào ngày 19-10.

Anh và EU từng đạt tới “vạch đích” thỏa thuận như vậy trước đây nhưng đã để vuột mất khỏi tầm tay. Việc đồng bảng Anh tăng giá hôm 15-10 cho thấy hy vọng rằng thời điểm lần này sẽ khác. Đồng bảng Anh đã tăng giá so với đồng USD, lên mức cao nhất trong nhiều tháng qua.

Ngay cả khi vẫn còn nhiều câu hỏi đặt ra, vừa qua các nhà ngoại giao nói rõ rằng lần đầu tiên kể từ khi kế hoạch ra đi của Anh bị thất bại ở Hạ viện hồi tháng 3-2019, hai bên đang sắp đạt được một thỏa thuận Brexit thực chất. Điều đó đã trở thành hiện thực.

Một yếu tố vô cùng quan trọng quyết định sự thành bại kế hoạch của Thủ tướng Anh trong thỏa thuận đạt được lần này là liệu Quốc hội - một cửa ai rất khó qua có “gật đầu” với thỏa thuận mà có thể Thủ tướng Johnson và EU rất khó nhọc mới đạt được hay không. Lúc này, song song với mặt trận đối ngoại, ông Johnson  có một nhiệm vụ rất quan trọng là phải thuyết phục được đảng Dân chủ hợp nhất Bắc Ireland (DUP), đảng liên minh với đảng Bảo thủ cầm quyền, chấp nhận phương án chia cắt đạt được.

Ngay sau thông báo của ông Johnson về việc đạt được thỏa thuận với EU, lãnh đạo Công đảng đối lập Jeremy Corbyn đã lập tức kêu gọi các nghị sĩ Anh bác bỏ dự thảo mới. Nếu không qua được cửa ải Quốc hội, ông Johnson sẽ phải ngậm ngùi xin gia hạn Brexit đến ngày 31-1-2020 theo dự luật mà Hạ viện Anh đã thông qua. Đây được xem là nỗ lực nhằm ngăn chặn Brexit “cứng” không thỏa thuận.

Thủ tướng Boris Johnson có thể trở thành người hùng nếu Brexit đạt thỏa thuận.

Có công thì thành anh hùng!

“Đúng thời hạn” có lẽ là cụm từ ám ảnh nhất của Thủ tướng Johnson, không hiếm thấy những bức hình ông “vò đầu bứt tai” trên các trang báo, là Thủ tướng nhưng nhiều khi ông “cô đơn” với chính những quyết định của mình. Brexit - mê cung chưa tìm được lối ra đã khiến những tháng ngày cầm lái nước Anh trở nên luẩn quẩn. Từ khi nhậm chức Thủ tướng Anh, ông Johnson đã nhiều lần tuyên bố kiên quyết đưa nước Anh ra khỏi EU vào ngày 31-10-2019, dù có thỏa thuận hay không.

Thậm chí, kể cả khi nước Anh phải chịu một Brexit “cứng” thì ông Johnson vẫn cam lòng thực hiện. Ông còn sử dụng lại kế hoạch cũ của bà May, người tiền nhiệm mà ông đã không ngừng chỉ trích, chỉ để đạt được đúng thời hạn. Ông Johnson muốn thể hiện rằng mình nói được làm được và sẵn sàng là người hùng hứng chịu mũi dùi dư luận để chấm dứt Brexit.

Đồng thời, Thủ tướng Anh nhắm đến là tiếp tục tại vị, mở rộng ảnh hưởng, chuẩn bị cho tổng tuyển cử sắp tới. Mọi thứ dường như đang trở nên có lợi cho ông Johnson sau thời gian dài tranh đấu. Ai cũng hy vọng Anh sẽ “ly hôn” EU trong êm đẹp và “anh hùng” Johnson có được phần thưởng xứng đáng cho 6 tháng trường kỳ cùng Brexit.

Có lẽ, ông Johnson cũng đang ở thế “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. Thủ tướng Johnson gần đây đã bắt đầu nhận được sự ủng hộ gia tăng từ các nghị sĩ cho thỏa thuận Brexit của ông. Tờ Guardian ngày 14-10 nhận xét Thủ tướng Johnson đang tiến gần đến đủ số lượng các nghị sĩ ủng hộ cần thiết để thông qua thỏa thuận Brexit sau khi một số nghị sĩ có quan điểm hoài nghi châu Âu cứng rắn và các nghị sĩ Công đảng thuộc nhóm ủng hộ thỏa thuận đưa ra tín hiệu cho biết họ có thể sẽ ủng hộ thỏa thuận Brexit mới giữa Anh và EU.

Lần này, Brexit có thể qua được cửa ải Quốc hội Anh.

Nhiều dấu hiệu cho thấy những nghị sĩ bảo thủ theo phái hoài nghi châu Âu đang đi theo hướng sẽ ủng hộ thỏa thuận mới, một phần là vì họ lo sợ việc Công đảng có thể đang cố gắng thúc đẩy cuộc trưng cầu dân ý lần 2 thay vì một cuộc tổng tuyển cử. Nghị sĩ Bảo thủ Lee Rowley, người từng bỏ phiếu bác lại đề xuất thỏa thuận Brexit của cựu Thủ tướng May cả 3 lần cho biết, sau bài phát biểu của Nữ hoàng tại Quốc hội Anh ngày 14-10, ông đã thay đổi quan điểm của mình, cho rằng quốc hội cần phải  thực hiện được Brexit.

Trong số 28 nghị sĩ Bảo thủ bỏ phiếu chống lại thỏa thuận Brexit của cựu Thủ tướng May, có những nghị sĩ hiện đang nằm trong nội các của Thủ tướng Johnson như Bộ trưởng Bộ Nội vụ Priti Patel, người được cho là sẽ ủng hộ bất cứ điều gì mà ông Johnson đem được về từ đàm phán Brexit với EU.

Nghị sĩ Bảo thủ nổi tiếng trong phái hoài nghi châu Âu Steve Baker cũng đưa ra dấu hiệu tích cực về khả năng ông sẽ bỏ phiếu cho thỏa thuận Brexit mới. Lý giải cho việc thay đổi quan điểm của mình, ông Baker cho rằng vấn đề vấp phải sự phản đối trong thỏa thuận rút khỏi EU trước đây là khả năng nước Anh bị rơi vào quỹ đạo kiểm soát của EU, nhưng Thủ tướng Johnson đã đưa ra thay đổi mạnh mẽ để hướng tới thỏa thuận tự do thương mại, để nước Anh có quyền tự quyết đối với chính sách phát triển kinh tế của mình.

Mặc dù cho biết ông có thể sẽ bỏ phiếu cho thỏa thuận mới này nhưng ông Baker nói ông vẫn cần đợi đến khi có được các nội dung cụ thể của thỏa thuận mới này rồi mới có quyết định cuối cùng.

Hà Phương (tổng hợp)
.
.