Thế giới thở phào sau quyết định của FED

Phát biểu sau cuộc họp kết thúc sáng ngày 18/9 theo giờ Việt Nam, Chủ tịch FED, Janet Yellen nhận định: “Tình hình kinh tế thế giới và thị trường tài chính quốc tế trong thời gian gần đây có thể kìm hãm hoạt động kinh tế và sẽ tăng thêm áp lực giảm cho lạm phát trong ngắn hạn”. Bà Yellen nhấn mạnh sự bất ổn của kinh tế toàn cầu là yếu tố chính khiến FED quyết định không tăng lãi suất.

Vậy sự bất ổn đó được FED đánh giá thế nào? Đó là chứng khoán của Thượng Hải và Thâm Quyến liên tục mất giá, tăng trưởng của Trung Quốc đang bị chựng lại và để khắc phục những khó khăn đó, Bắc Kinh đã vừa phá giá đồng tiền, vừa ồ ạt bơm tiền vào hệ thống kinh tế quốc gia.

Nhìn đến phần còn lại của thế giới, Nhật Bản vẫn chờ đợi những thành quả tốt đẹp của chính sách kinh tế Abenomics đem lại. Khu vực đồng euro vẫn lấn cấn vì hồ sơ Hy Lạp. Các quốc gia xuất khẩu dầu hỏa và nguyên, nhiên liệu thì đang trông thấy thu nhập của họ bị thu hẹp lại, khi mà giá dầu khí, khoáng và nông sản đồng loạt sụt giảm từ hơn một năm nay.

Từ năm ngoái, khi mới chỉ có tin đồn là FED sẽ tăng lãi suất thì lập tức đồng tiền của nhiều quốc gia trên thế giới từ đồng rupee của Ấn Độ, đến real của Brazil, từ đồng ringgit của Malaysia đến đồng rúp của Nga đều bị mất giá. Theo chuyên gia Claus Vistesen, thuộc Trung tâm nghiên cứu kinh tế vĩ mô Pantheon Macroeconomics của Mỹ, mọi điều chỉnh về lãi suất của FED tác động đến các hoạt động trên các thị trường tài chính, đến chính sách tiền tệ, đến tỷ giá hối đoái và đến kinh tế của các quốc gia khác trên thế giới.

Sự bất ổn của kinh tế Trung Quốc tác động phần nào đến quyết định của FED.

Nhìn vào bức tranh kinh tế khá ảm đạm đó, bà Yellen đã quyết định giữ nguyên lãi suất của Mỹ. Cần biết rằng trong trường hợp lãi suất chỉ đạo của Mỹ tăng cao, thì vốn đầu tư trên thế giới sẽ ồ ạt đổ về Mỹ. Nhiều người sẽ mua USD đem vào Mỹ cho vay, lấy tiền lãi cao hơn, đồng đôla sẽ lên giá. Hậu quả kèm theo là đồng đôla Mỹ sẽ tăng giá, bất lợi cho khu vực xuất khẩu.

Trở lại tình hình nước Mỹ, quyết định của FED cho thấy những tín hiệu kinh tế của cường quốc số 1 thế giới vẫn chưa ổn định. Sau khủng hoảng tài chính hồi năm 2008, FED đã lập tức hạ lãi suất chỉ đạo để kích thích tiêu thụ và đầu tư. Lãnh đạo của Ngân hàng Trung ương Mỹ khi đó là Ben Bernanke đã không che giấu là sẽ giữ lãi suất chỉ đạo ở gần như số 0 để tạo đà cho tăng trưởng và nhất là cho tới khi nào tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ xuống dưới ngưỡng 5,6%.

Giờ đây, nước Mỹ đã hoàn toàn bình phục sau cơn bão tài chính hồi mùa thu 2008. Tỷ lệ thất nghiệp hiện chỉ còn 5,1%, tức là đã xuống mức thấp nhất trong 7 năm trở lại đây. Kinh tế Mỹ không phải đối mặt với lạm phát, nhờ giá năng lượng và nguyên, nhiên liệu giảm mạnh trong một năm trở lại đây. Các dự báo tăng trưởng đều cho thấy GDP của nền kinh tế số 1 thế giới trong năm nay dao động ở khoảng 2,5%, sau khi đã đạt thành tích vượt bậc 2,4% vào năm ngoái.

Một khi đã đạt được cả hai mục tiêu chính là ổn định giá cả và cân bằng thị trường lao động, FED không có lý do gì để tiếp tục giữ lãi suất chỉ đạo ở mức thấp kỷ lục. Đó là chưa kể, nếu kéo dài chính sách này, FED có nguy cơ khuyến khích giới đầu cơ thổi nên một quả bóng tài chính mới, với những hậu quả tai hại khó lường. Tuy nhiên, một bộ phận ngay trong hàng ngũ của Ngân hàng Trung ương Mỹ vẫn cho rằng, sự phục hồi của kinh tế Mỹ chưa thực sự vững chắc.

Đối với thị trường lao động chẳng hạn, Paul Krugman, người đoạt giải Nobel kinh tế lưu ý: Tuy tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ đã rơi xuống mức thấp kỷ lục từ sau cơn bão tiền tệ hồi năm 2008, bên cạnh 5,1% dân số trong tuổi lao động không có việc làm đó, trên thực tế, còn có rất nhiều người không có cơ hội để tham gia thị trường lao động. Một số các công trình nghiên cứu khác không ngần ngại đi đến kết luận rằng, thất nghiệp ở Mỹ cao gấp đôi so với con số chính thức vừa được nêu trên.

Chủ tịch FED Janet Yellen thông báo giữ nguyên mức lãi suất ngày 18/9.

Nhiều chuyên gia không đồng ý với quyết định của bà Yellen và cho rằng sẽ là hợp lý nếu lãi suất tăng 0,25% và hậu quả cho thế giới bên ngoài sẽ không đến nỗi quá nặng. Tuy nhiên, cũng có người cho rằng dù lãi suất Mỹ lên rất nhẹ, nhưng hậu quả tâm lý vẫn quan trọng, vì đây là lần đầu tiên lãi suất ở Mỹ tăng lên sau hàng chục năm.

Trả lời câu hỏi liệu việc giữ nguyên lãi suất sẽ kéo dài thêm bao nhiêu tháng, bà Yellen nói rằng chính sách của FED là sẽ tăng lãi suất trong năm nay. Nhưng FED muốn thấy thêm sự cải thiện của thị trường lao động và khả năng lạm phát sẽ tăng trước khi ra quyết định. Khi trả lời câu hỏi của phóng viên CNBC, người đứng đầu Ngân hàng Trung ương Mỹ cũng tiết lộ phần lớn các thành viên của FED đều tin rằng những tiến triển nêu trên có thể được phản ánh trong vài tháng tới, qua đó tiếp tục hàm ý về khả năng tăng lãi suất ngay trong năm 2015.

Ngoài ra, bà cũng khẳng định FED chưa bao giờ xem xét nghiêm túc việc áp dụng lãi suất âm. Câu hỏi này đặt ra sau khi kết quả kiểm phiếu cho thấy có một thành viên của FED ủng hộ áp dụng lãi suất dưới 0% (người gửi tiền phải trả thêm phí). FED sẽ có hai cuộc họp từ nay đến cuối năm, vào tháng 10 và 12. Vậy là sau khi thở phào, thế giới lại chuẩn bị tinh thần để… nín thở!