Tổng thống Nga thăm Mỹ: Chiêu dụ nhân tài và hút vốn đầu tư

Đây là lần gặp gỡ thứ 9 giữa lãnh đạo hai cường quốc kể từ khi ông Obama lên nhậm chức Tổng thống Mỹ hồi đầu năm 2009 nhưng lại là chuyến thăm Mỹ lần đầu tiên của ông Medvedev trên cương vị Tổng thống Nga. Dẫn đầu một phái đoàn khoảng 250 doanh nhân, Tổng thống Nga tất nhiên là nói đến chuyện hợp tác kinh tế Mỹ - Nga vì đấy là một mục tiêu chiến lược của nước Nga.

Dù mở màn quật khởi từ hai năm trước để giành lại ảnh hưởng đã mất trong vùng quỹ đạo truyền thống của Liên Xô, lãnh đạo Liên bang Nga - cả Thủ tướng Vladimir Putin và Tổng thống Medvedev - đều biết rằng quốc gia của mình phải giao dịch với Mỹ. Lý do là nhờ đó mà tiếp nhận thêm kỹ thuật phương Tây, rất cần thiết cho việc hiện đại hóa nền kinh tế Nga vốn chỉ dựa vào xuất khẩu khí đốt và dầu mỏ như hiện nay.

Chuyến thăm của ông Medvedev là dấu hiệu cho thấy sự quan tâm mạnh mẽ của ông đối với việc quảng bá kỹ thuật và canh tân ở Nga. Bằng chứng là việc Tổng thống Medvedev đã tới thăm thung lũng Silicon và dành một buổi sáng để họp với một số nhà quản trị cấp cao của các công ty Cisco, Twitter, Google và Apple. Mục tiêu của ông là thu hút tài năng và vốn đầu tư từ thung lũng Silicon. Ông Medvedev đã ngỏ lời mời những người có ý định đầu tư và nói rằng Chính phủ Nga sẽ làm tất cả những gì có thể được để hỗ trợ cho họ. 

Điện Kremlin đã đầu tư hàng trăm triệu USD vào dự án Skolkovo và đang đề nghị giảm thuế cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, vẫn có sự hoài nghi về các cơ may thành công của Skolkovo. Trong chuyến thăm Mỹ, giới truyền thông Nga đã cảnh báo ông Medvedev rằng tạo dựng những công ty khởi đầu ở Nga sẽ "cực kỳ khó khăn". Ngoài ra, tai tiếng của Moskva về tính quan liêu và tham nhũng trong các cơ quan công quyền có thể khiến những người có ý định đầu tư lo ngại.

Tuy nhiên, ông Medvedev đã tìm cách xoa dịu những mối quan tâm đó và nói rằng Skolkovo sẽ được bảo vệ trong tư cách là một thị trấn mới với các luật lệ và quy định riêng về thuế. Ông cho biết: "Đó là lý do vì sao tôi đề xuất với Quốc hội một bộ luật đặc biệt về Skolkovo. Có thể đó sẽ là một quyết định khác thường, nhưng sẽ có một quy chế đặc biệt về thuế - các chế độ ưu đãi được thực thi, các thủ tục đăng ký đặc biệt, các thủ tục kiểm soát đặc biệt, thậm chí cả các thủ tục pháp lý đặc biệt. Nếu được thi hành, tôi chắc chắn dự án này sẽ thành công. Nhưng cuối cùng, mọi thứ đều tùy thuộc vào con người. Nếu quý vị sẵn sàng tiếp tay vào dự án này, thì nó có tất cả các cơ may được thực thi".

Kết thúc buổi làm việc tại California, Tổng thống Medvedev đã thu được các cam kết của một số nhà lãnh đạo ở thung lũng Silicon. Công ty Cisco Systems đã hứa sẽ đầu tư 1 tỉ USD vào Nga, trong thập niên sắp tới. Twitter loan báo các kế hoạch bành trướng tại Nga, và Thống đốc bang California, Arnold Schwarzenegger đồng ý gửi các doanh nhân đến Moskva để tìm hiểu các cơ hội đầu tư.

Tổng thống Nga Medvedev (trái) và Tổng thống Obama ngày 24/6 tại Washington.

Phát biểu với các phóng viên, ông Rhodes, người phát ngôn của cố vấn an ninh quốc gia Mỹ nói rằng chuyến thăm của Tổng thống Medvedev chứng tỏ sự tiến triển rất thực chất trong việc khởi động lại mối quan hệ Mỹ - Nga trong một số các lĩnh vực quan trọng và thực tế. Ông nói: "Chúng tôi tin tưởng rằng chuyến thăm sẽ đưa quan hệ Mỹ - Nga lên một giai đoạn mới", đồng thời cho biết Tổng thống Obama coi việc cải thiện quan hệ với Nga là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của mình.

Sau khi viếng thăm thung lũng Silicon, và trước khi sang Canada tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20, Tổng thống Medvedev đã bay đến Washington gặp Tổng thống Mỹ Obama và thảo luận thẳng thắn về hàng loạt vấn đề nhạy cảm giữa hai nước. Trước hết là chiến trường Afghanistan, nơi mà Nga đang ở thế thượng phong nhờ vị trí địa dư. Kế tiếp là chuyện Iran với nghị quyết trừng phạt của Liên Hiệp Quốc mà Nga vẫn để ngỏ khả năng cung cấp tên lửa S-300 cho Tehran. Rồi vấn đề Trung Âu với số phận của Gruzia và Ukraina, hay Đông Âu với việc Mỹ sẽ cung cấp tên lửa Patriot cho Ba Lan...

Tổng thống Medvedev cũng đã thảo luận với Tổng thống Obama về triển vọng Nga gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới WTO, quá trình giải trừ quân bị và không phổ biến vũ khí hạt nhân...

Chuyến công du của Tổng thống Medvedev diễn ra trong bối cảnh Nga và Mỹ đang tích cực điều chỉnh mối quan hệ song phương cho dù đang tồn tại một số bất đồng, nhất là xung quanh việc Mỹ triển khai tên lửa Patriot tại Ba Lan. Trước đây, Tổng thống Obama quyết định hủy bỏ lời cam kết của người tiền nhiệm về việc thiết lập lá chắn phòng thủ chiến lược tại Ba Lan và Cộng hòa Séc khiến cả khối Đông Âu đều giật mình.

Khi thấy Đông Âu thất vọng, Chính quyền Obama đảo ngược quyết định, và sẽ cung cấp tên lửa Patriot cho Ba Lan, với sự hiện diện của các binh lính Mỹ tại đây. Nhìn từ Moskva thì giàn tên lửa Patriot còn đáng ngại hơn hệ thống phòng thủ tên lửa trước đây vì nó nằm sát lãnh thổ Nga. Chả thế mà nhiều nhà quan sát cho rằng chuyến thăm Mỹ lần này của Tổng thống Medvedev mặc dù được che chắn bởi những dự án kinh tế và thương mại khổng lồ nhưng thực chất đó chỉ là bằng mặt chứ không bằng lòng trên những bất đồng cố hữu