Vụ tấn công các binh sĩ Anh tại Bắc Ailen đe dọa tiến trình hoà bình

Thứ Sáu, 20/03/2009, 08:25

Tiến trình hòa bình tại Bắc Ailen lại bất ngờ có nguy cơ bị đe dọa, sau khi khu vực tưởng như đã hoàn toàn bình an này lại vang lên tiếng súng. Lần đầu tiên kể từ năm 1997, lại có 2 binh sĩ Anh thiệt mạng vì những tay súng khủng bố tại Olster. Nhận trách nhiệm cho vụ này là tổ chức “Quân đội cộng hòa Ailen đích thực” (Real IRA) – một nhóm vũ trang nhỏ vẫn không chịu từ bỏ vũ khí để tiếp tục cuộc chiến ly khai chống lại nước Anh…

Vụ tấn công xảy ra vào chiều tối ngày 7/3 vừa qua, ngay cổng căn cứ quân sự Massereene, nằm cách Belfast (tỉnh Antrim) 25 km. Nạn nhân của hành động khủng bố này là 4 quân nhân Anh và 2 nhân viên giao bánh pizza. 2 binh sĩ Anh đã chết tại chỗ, 2 người khác được đưa vào cấp cứu tại bệnh viện ngay trong căn cứ quân sự. Hai nạn nhân là dân thường trong vụ này – một công dân 19 tuổi ở địa phương bị thương nặng và một người nhập cư 32 tuổi từ Ba Lan còn đang trong tình trạng nguy kịch.

Theo các kết quả điều tra ban đầu của cảnh sát, những tên khủng bố đã sử dụng một chiếc ôtô đánh cắp để bám theo chiếc xe chở bánh pizza đặt hàng trước đó để tiến sát tới căn cứ của Anh. Khi 4 người lính bước ra cổng để nhận hàng, 2 kẻ tấn công bất ngờ dùng súng tiểu liên xả đạn thẳng vào họ. Chỉ một ngày sau, tòa soạn của tờ The Sunday Tribune tại Belfast nhận được một cú điện thoại nặc danh nhận trách nhiệm cho vụ tấn công này chính là tổ chức “Real IRA”.

Trong quá khứ, “Real IRA” chính thức tách ra khỏi Tổ chức quân đội cộng hòa Ailen (IRA) vào năm 1997. Thực chất đây là tập hợp của những tay súng cực đoan không chịu khoan nhượng, từ chối tham gia vào tiến trình hòa bình tại Bắc Ailen, gần như đã hoàn tất vào năm 2005 với việc thông qua tuyên bố giải giáp hoàn toàn IRA và từ bỏ đấu tranh vũ trang. Phải nói là thỏa thuận đạt được trong năm 2005 đã phải trải qua một chặng đường dài đầy khó khăn và đẫm máu.

Tính từ năm 1969, xung đột giữa hai phe Thiên Chúa giáo và Tin Lành tại Bắc Ailen đã khiến hơn 3.600 người thiệt mạng. Ngoài ra, các nhóm vũ trang theo đạo Thiên Chúa đã đặt ra mục tiêu hàng đầu của mình là phải thống nhất vùng Olster (Bắc Ailen) với Cộng hòa Ailen. Khu vực này vì nhiều đặc thù khác nhau vẫn là lãnh thổ của Vương quốc Anh, cho dù phần lớn diện tích trên hòn đảo này đã được độc lập kể từ đầu thế kỷ XX.

Khác với những khu vực khác của Ailen, Olster là vùng đất chiếm ưu thế của các thành viên đảng Hợp nhất Unionist - những người ủng hộ việc bảo lưu sự thống nhất của khu vực này với phần lãnh thổ còn lại của Vương quốc Anh. Phần lớn những người này đều là hậu duệ của những người Anh tới định cư tại Bắc Ailen từ vài thế kỷ trước.

“Real IRA” bắt đầu hoạt động của mình bằng một trong những vụ khủng bố lớn nhất trong lịch sử Olster vào năm 1998 tại thành phố Omagh làm 29 người chết và 220 người bị thương. Đến đầu năm 2000, những tay súng của tổ chức này đã cho nổ một loạt bom tại Birmingham của Anh, may mắn là không có trường hợp nào bị thiệt mạng.

Sau đó, “Real IRA” trong một thời gian dài đã “im hơi lặng tiếng”, chủ yếu là do những vụ bắt giữ hàng loạt các nhà lãnh đạo của họ, đáng kể nhất là thủ lĩnh Michael McKevitt, kẻ đã bị kết án 20 năm tù vì tội tổ chức các hoạt động khủng bố.

Trong vài năm tiếp theo, “Real IRA” chủ yếu nhắc nhở về sự tồn tại của mình bằng một vài vụ đốt nhà hay tấn công cảnh sát. Tuy nhiên đến tháng 2/2008, tổ chức này đưa ra tuyên bố công khai cho biết, đã hoàn tất quá trình cải tổ, khôi phục lại chiến tranh và chuẩn bị những đòn đánh mới vào “các mục tiêu hợp pháp”. Những số liệu thống kê khác nhau cho biết, quân số của “Real IRA” vào khoảng từ vài chục đến 250 thành viên, được chia thành nhiều nhóm tác chiến bí mật.

Chỉ một tuần trước vụ tấn công này, Chỉ huy trưởng Hugh Orde của Cảnh sát Bắc Ailen đã thừa nhận rằng, có nhiều dấu hiệu leo thang các hoạt động khủng bố tại khu vực do cơ quan ông nắm quyền kiểm soát. Cụ thể trong một năm rưỡi gần đây đã ghi nhận 15 vụ tấn công vào các nhân viên cảnh sát, đáng chú ý nhất là vụ phát hiện và vô hiệu kịp thời 1 quả bom có sức công phá lớn tại một trong các căn cứ quân sự của Anh ngay trong tháng 2 vừa qua.

Trong nhiều năm trước, Anh đã phải triển khai một đội quân đông đảo tới 25.000 binh sĩ để bảo vệ an ninh tại Bắc Ailen trước nguy cơ phá hoại của các tay súng cực đoan. Sau thỏa thuận năm 1998, số quân Anh tại đây đã giảm xuống còn 4.000 người, đóng tại 9 căn cứ quân sự ở đây, đồng thời không còn tham gia vào các hoạt động tuần tiễu.

Báo chí Anh còn đưa ra câu hỏi: Liệu vụ tấn công này có phải là hành động cho thấy việc mở màn của một chiến dịch khủng bố mới? Vụ khủng bố này đã gây ra nhiều phản ứng lên án cả tại Anh và Bắc Ailen.

Thủ tướng Gordon Brown của Anh trong chuyến thăm căn cứ Massereene ngay sau đó đã tuyên bố: “Những kẻ sát nhân sẽ không thể làm chệch hướng tiến trình hòa bình đã nhận được sự ủng hộ của đại đa số người dân Bắc Ailen”. Ông Brown cũng hứa hẹn sẽ làm tất cả những gì có thể để “bắt những tên sát nhân phải chịu trách nhiệm, cũng như đảm bảo cho Bắc Ailen trở thành một khu vực bình yên và an toàn”.

Còn theo tiết lộ của báo chí, lãnh đạo cơ quan phản gián của Anh đang bàn bạc về phương án đẩy mạnh cuộc chiến chống lại “Real IRA”, cho dù chính quyền vẫn cho rằng chưa tới mức phải triển khai thêm quân đội để duy trì trật tự tại Bắc Ailen. Đại diện đảng Sinn Fein, phe cánh chính trị của IRA, đã gọi vụ khủng bố trên là “đòn tấn công vào tiến trình hòa bình”.

Các chuyên gia đều có ý kiến chung cho rằng, tiến trình hòa bình tại Bắc Ailen tưởng như đã “an bài” nhưng vẫn còn đầy rẫy những bất ổn. Thực tế cho thấy, ngoài “Real IRA” vẫn còn có nhiều phe nhóm cực đoan khác tách khỏi IRA vẫn ngấm ngầm hoạt động với phương châm tấn công vào cả thường dân và các lực lượng bảo vệ an ninh. Trong khi sự căng thẳng vẫn hiện hữu giữa hai phe Thiên Chúa giáo và Tin Lành, mỗi bên hàng năm đều tổ chức các cuộc tuần hành nhằm “biểu dương lực lượng”

Hồng Sơn (Tổng hợp)