Israel - Palestine: Căng thẳng lại leo thang

Vụ việc được nhiều nhân chứng tường thuật lại bằng lời, có cả hình ảnh và video làm bằng chứng. Báo chí (Reuter, AP, Christian Science Monitor) dẫn lời một nhân chứng tại chỗ kể rằng, hôm 11/12, ông Ziad Abu Ein, 55 tuổi, Bộ trưởng Không bộ Palestine, dẫn đầu một nhóm khoảng 200 người biểu tình phản đối Israel gồm người Palestine, người Israel cánh tả và một số nhà hoạt động nước ngoài ủng hộ Palestine kéo đến ngôi làng Turmusiya, gần thành phố Ramallah, để trồng cây ôliu – loại cây trồng chủ lực và là nguồn thu nhập chính của người Palestine.

Đụng độ đã xảy ra khi binh lính Israel tìm cách ngăn cản và tấn công người biểu tình. Một đoạn video do Hãng tin Reuters quay được cho thấy binh sĩ Israel có hành động xô xát với ông Abu Ein và giằng co với ông một lúc. Các nhân chứng khác kể, ông Abu Ein còn bị đánh. Trước khi tắt thở, ông Abu Ein còn trả lời báo chí: “Đây là hành động khủng bố đã thực hiện đối với người dân Palestine”.

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas lên án vụ gây ra cái chết của Bộ trưởng Abu Ein (trên tay ông cầm tấm ảnh vụ xô xát với binh lính Israel). Ảnh: Reuters.

Abu Ein nói với phóng viên Đài truyền hình Palestine TV rằng, ông và nhóm người phản đối Israel kéo đến khu đất được phép để trồng cây ôliu nhằm ngăn chặn việc Israel tiếp tục lấn chiếm đất xây khu tái định cư. Video của Hãng Reuters cho thấy không ai trong nhóm người của ông Abu Ein ném đá hay vật gì khác về phía lính biên phòng Israel, nhưng họ đã bị lính Israel tấn công. Sau một lúc nói chuyện với báo, đài, ông Abu Ein ôm ngực gục xuống, được mọi người đưa đến bệnh viện ở thành phố Ramallah cấp cứu nhưng đã chết trên đường đi.

Quan hệ giữa Israel và Palestine vốn đã căng thẳng trong thời gian gần đây với việc người Palestine liên tục phản đối Israel lấn chiếm đất, ám sát và bắn giết người Palestine. Cuộc không kích dải Gaza hồi tháng 7 và tháng 8/2014 vẫn còn để lại nhiều hậu quả chưa giải quyết được, các cuộc điều tra vẫn còn đang tiến hành, người Palestine tại Gaza mất nhà cửa vẫn đang chịu cảnh màn trời chiếu đất khi mùa đông đang đến. Đây là thảm họa mà cộng đồng thế giới đã lên tiếng cảnh báo nhưng vẫn xảy ra do Israel bất chấp luật lệ. Người Palestine vẫn chưa nguôi ngoai về thảm họa đó, cộng đồng thế giới vẫn còn đang nhức nhối về nó.

Cái chết của Bộ trưởng Abu Ein càng khiến cho những căng thẳng đó tiếp tục leo thang. Mặc dù phía Israel đã tuyên bố tiến hành điều tra về vụ việc, tham gia vào hội đồng pháp y để tìm nguyên nhân cái chết của Bộ trưởng Abu Ein, nhưng điều đó chưa đủ để xoa dịu cơn giận của người Palestine. Bạo loạn đã bùng phát tại một trại tị nạn gần Ramallah và lính Israel tiếp tục bắn trọng thương một thanh niên Palestine. Hàng loạt biểu tình và hành động khác diễn ra trên các đường phố Palestine để phản đối Israel gây ra cái chết của Bộ trưởng Abu Ein.

Điều dư luận quan tâm nhất là thái độ và những động thái tiếp theo của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas. Tổng thống Abbas đã lên án hành động bạo lực dẫn đến cái chết của ông Abu Ein. Và người ta lo ngại khả năng ông Abbas sẽ xem xét, quyết định chấm dứt chương trình phối hợp an ninh Palestine-Israel. Jibril Rajoub, một lãnh đạo trong đảng Fattah của ông Abbas, tuyên bố Chính quyền Palestine sẽ chấm dứt chương trình phối hợp đó.

Chương trình phối hợp an ninh giữa quân đội Israel và lực lượng an ninh Palestine được hình thành nhằm mục đích đảm bảo an ninh ở khu vực Bờ Tây sông Jordan, trong đó 2 bên cùng hợp tác thu thập thông tin tình báo, truy lùng, bắt giữ những kẻ tình nghi nhằm ngăn chặn các vụ tấn công nhắm vào người Israel ở các khu định cư Do Thái và ngay trên đất Israel.

Chương trình phối hợp là một trong những yếu tố tạo điều kiện cho tiến trình đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine. Tuy nhiên, đối với người Palestine, chương trình phối hợp an ninh là thứ công cụ chỉ có lợi cho Israel, vì thế họ không ủng hộ nó. Cho nên, việc ông Abbas và chính quyền Palestine chấm dứt chương trình phối hợp an ninh là hoàn toàn hợp lòng người dân Palestine. Tối 10/12, các lãnh đạo Palestine đã họp khẩn ở Ramallah để bàn về việc có tiếp tục phối hợp an ninh với Israel hay không.

Hình ảnh lính biên phòng Israel dùng bạo lực dẫn đến cái chết của ông Ziad Abu Ein.

Nhưng giới phân tích cho rằng, hành động chấm dứt hợp tác an ninh có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng cho mối quan hệ giửa Palestine với Israel và Mỹ - nguồn tài trợ chính cho Palestine. Nhưng nhiều người thì cho rằng cái giá của sự hợp tác đó – cho phép Israel chiếm đóng và lùng bắt người Palestine – còn lớn hơn nhiều số tiền tài trợ mà Palestine nhận được từ Mỹ.

Và từ vụ việc cái chết của Bộ trưởng Abu Ein, một lần nữa cộng đồng thế giới lại lên tiếng kêu gọi Liên Hiệp Quốc (LHQ) phải có hành động cụ thể để bảo vệ người Palestine trước các hành động của Israel. Hiện tại, người Palestine cũng đang yêu cầu Hội đồng Bảo an LHQ ra một nghị quyết để xây dựng một tiến trình chấm dứt sự chiếm đóng của Israel trên đất của người Palestine. Nhưng, như mọi khi, những nghị quyết như thế này chắc chắn sẽ bị Mỹ - đồng minh thân cận của Israel – phủ quyết.