Đất vàng Sabeco rơi vào tay tư nhân như thế nào?

• Miễn nhiệm chức vụ Thứ trưởng Bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa
• Khởi tố bị can đối với cựu Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng

Tuy nhiên, bằng một quy trình bài bản, khép kín, cựu Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng cùng Hồ Thị Kim Thoa (cựu Thứ trưởng Bộ Công thương) và Nguyễn Hữu Tín (Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh) đã để "rơi" khu đất vào tay tư nhân. Hành vi của các bị can được cho là dẫn đến hậu quả thiệt hại nặng nề, thất thoát và lãng phí là đặc biệt lớn.

Trình tự bài bản "biến" đất công thành đất tư

Tháng 6/2004, trên cơ sở đề nghị của Sabeco xin chủ trương đầu tư xây dựng nhà cao tầng tại khu đất 2-4-6 đường Hai Bà Trưng, Bộ Công nghiệp (cũ) có văn bản đồng ý chủ trương di dời văn phòng để đầu tư mới và sử dụng hiệu quả khu đất hơn. Tháng 2/2006, UBND TP Hồ Chí Minh có quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời cho các doanh nghiệp trực thuộc Bộ Công nghiệp đang sử dụng để sản xuất kinh doanh, trong đó có khu đất nêu trên.

Các bị can  Vũ Huy Hoàng,  Hồ Thị Kim Thoa, Phan Chí Dũng.

Tháng 10/2007, UBND TP có văn bản đề nghị Bộ Tài chính có ý kiến về việc Sabeco "xin chuyển mục đích sử dụng đất để đầu tư xây dựng cao ốc phức hợp 45 tầng bao gồm khách sạn 6 sao, trung tâm thương mại, trung tâm hội nghị và cao ốc văn phòng cho thuê". Trong văn bản trả lời vào ngày 6/11/2007, Bộ Tài chính thống nhất với đề nghị của Sabeco, nhưng đề nghị giá đất tính thu tiền sử dụng đất "sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên thị trường".

Trên cơ sở đó, ngày 31/12/2007, Văn phòng UBND TP thông báo kết luận của Phó chủ tịch UBND TP Nguyễn Hữu Tín "Chấp thuận, giao Sabeco làm chủ đầu tư dự án xây dựng khu phức hợp" và có trách nhiệm nộp tiền giá trị quyền sử dụng đất theo giá thị trường theo ý kiến của Bộ Tài chính.

Năm 2008 Sabeco được UBND TP Hồ Chí Minh giao khu đất có tổng diện tích hơn 6.000m² tại số 2-4-6 Hai Bà Trưng (P. Bến Nghé, Q.1) để triển khai dự án tổ hợp căn hộ, thương mại, văn phòng có tên Sài Gòn Mê Linh Tower, vốn đầu tư hơn 2.423 tỉ đồng.

Trước đó, ngày 3/2/2007, HĐQT Sabeco đã có nghị quyết thống nhất chủ trương thành lập Công ty CP bất động sản Sabeco (Sabeco Land), với vốn điều lệ 480 tỉ đồng nhằm thực hiện dự án này.

Tuy nhiên, đến tháng 6/2013, do dự án này vẫn còn nằm trên giấy, Bộ Công thương đã có văn bản chỉ đạo giải thể Sabeco Land. Tháng 6/2014, từ một văn bản của Bộ Công thương đồng ý chủ trương lựa chọn nhà đầu tư mới thay thế nhóm nhà đầu tư cũ (xin rút), bộ phận quản lý vốn nhà nước tại Sabeco ở thời điểm đó là ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch HĐQT đã ký báo cáo ngày 8/7/2014, đề xuất nhóm nhà đầu tư thành lập Công ty cổ phần Sabeco Pearl. Ông Vũ Huy Hoàng, khi đó là Bộ trưởng Bộ Công thương, đã chấp thuận đề xuất nhóm đầu tư nhằm thành lập Sabeco Pearl.

Tháng 2/2015, Sabeco tái khởi động dự án thông qua việc thành lập Công ty cổ phần đầu tư Sabeco Pearl với vốn điều lệ khoảng 567 tỉ đồng, gồm các cổ đông: Sabeco, Công ty cổ phần Attland, Công ty cổ phần đầu tư thương mại và dịch vụ Hà An và Công ty cổ phần đầu tư Mê Linh. Trong đó, Sabeco nắm giữ 26% vốn điều lệ, gồm 18% góp bằng tiền mặt và 8% là giá trị được hưởng lợi thế từ khu đất. Các cổ đông còn lại sẽ góp vốn bằng tiền mặt và nộp tiền sử dụng khu đất khoảng 1.236 tỉ đồng.

Ngày 11/2/2015, hợp đồng hợp tác đầu tư giữa Sabeco và nhóm các nhà đầu tư được ký kết, dù đến 30/6/2015 thì Sabeco Pearl mới nhận được quyết định cho thuê đất. Tháng 10/2015, dự án đã xin được điều chỉnh mục tiêu đầu tư thành "đầu tư xây dựng và kinh doanh trung tâm hội nghị, thương mại, dịch vụ, văn phòng, officetel và căn hộ bán", thay vì chỉ là dự án "xây dựng khu phức hợp 6 sao, trung tâm hội nghị - hội thảo và cao ốc văn phòng cho thuê" chứ không có chức năng căn hộ ở, cho thuê theo quyết định ban đầu (năm 2007).

Năm 2015, khi Công ty Sabeco Pearl được thành lập, phó chủ tịch UBND TP khi đó là ông Nguyễn Hữu Tín đã chấp thuận chủ trương cho công ty này làm chủ đầu tư dự án tại lô đất trên. Sau đó, Sở TN&MT đã lập tờ trình đề nghị UBND TP cho Công ty Sabeco Pearl thuê đất.

Tháng 6/2015, ông Tín ký quyết định cho Sabeco Pearl thuê đất 50 năm trả tiền một lần xây dựng dự án khu phức hợp 6 sao, trung tâm hội nghị, hội thảo và cao ốc văn phòng cho thuê. Việc ông Tín cho phép chuyển dự án từ Tổng công ty Sabeco sang Công ty Sabeco Pearl không phù hợp với phương án sắp xếp xử lý nhà đất công sản của Bộ Tài chính. Việc chuyển giao cơ sở nhà, đất nêu trên cho các công ty không thông qua đấu giá là trái quy định.

Đến tháng 6/2016, Sabeco thoái vốn bằng cách bán đấu giá 14.733.342 cổ phần cho chính các cổ đông sáng lập, thu về gần 195 tỉ đồng. Ngày 11/6/2018, ba cổ đông còn lại cũng thoái sạch vốn khỏi Công ty Sabeco Pearl, toàn bộ số cổ phần của công ty này (cũng là chủ đầu tư của dự án) rơi vào tay các cá nhân là ông Ngô Văn An (nắm 98,53% vốn điều lệ), ông Trần Quang Huy (0,49%) và bà Nghiêm Thị Hương (0,98%).

Ai quyết liệt chỉ đạo Sabeco thoái vốn?

Theo nội dung của KLĐT, tháng 8/2007 ông Vũ Huy Hoàng được bổ nhiệm giữ chức vụ Bộ trưởng Bộ Công thương, lãnh đạo và quản lý toàn diện các mặt công tác của Bộ Công thương: chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và Quốc hội về quản lý ngành công thương; thực hiện quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước và vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp khác.

Mặc dù biết khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng đã được sắp xếp giao cho Tổng công ty Sabeco (là doanh nghiệp nhà nước thuộc Bộ Công thương, vốn nhà nước chiếm 89,59%) để quản lý, sử dụng, đầu tư, xây dựng khách sạn 6 sao, trung tâm thương mại, trung tâm hội nghị, hội thảo và văn phòng cho thuê và không được thành lập pháp nhân mới nhưng ông Vũ Huy Hoàng vẫn chấp thuận chủ trương, chỉ đạo để bộ phận quản lý vốn nhà nước tại Tổng công ty Sabeco triển khai thực hiện việc liên doanh, liên kết thành lập Công ty Sabeco Pearl trái với quy định của quyết định số 86/2010/QĐ - TTg để đầu tư dự án.

Theo đó, ngay sau khi Công ty Sabeco Pearl được làm chủ đầu tư và được chuyển quyền sử dụng đất (tháng 6/2015), mặc dù chưa triển khai hoạt động gì nhưng đến tháng 2-2016, lợi dụng chủ trương thoái vốn của Chính phủ và sau khi nhận được 2 văn bản của nhóm các cổ đông sáng lập của Công ty Sabeco Pearl đề nghị Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng chỉ đạo Tổng công ty Sabeco thoái 26% vốn góp và đề nghị được mua lại phần vốn góp này, ông Vũ Huy Hoàng đã quyết liệt chỉ đạo Tổng công ty Sabeco đẩy nhanh thực hiện thủ tục thoái vốn và phê duyệt giá khởi điểm để đấu giá là 13.247 đồng/cổ phần.

Khu đất  vàng SABECO.

Bị can Hoàng còn không xem xét đánh giá chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc của dự án đã được UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận bổ sung thêm chức năng căn hộ ở, thoái toàn bộ 26% vốn góp của Tổng công ty Sabeco tại Công ty Sabeco Pearl. Bằng các thủ đoạn thực hiện hành vi phạm tội nêu trên của ông Vũ Huy Hoàng, quyền sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng có diện tích 6.080m bị dịch chuyển từ doanh nghiệp nhà nước sang doanh nghiệp tư nhân.

Hậu quả thiệt hại nặng nề, thất thoát và lãng phí do hành vi của ông Vũ Huy Hoàng và đồng phạm gây ra cho ngân sách nhà nước trong công tác quản lý, khai thác và sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng xảy ra trong một thời gian dài từ thời điểm ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất (ngày 30/6/2015) đến khi bị phát hiện, ngăn chặn (thời điểm khởi tố vụ án hình sự ngày 8/11/2018 ) là đặc biệt lớn".

Cựu lãnh đạo Bộ Công thương và những tờ trình thoái vốn

Theo KLĐT của Bộ Công an, căn cứ ý kiến phê duyệt, chỉ đạo của bị can Vũ Huy Hoàng, bị can Hồ Thị Kim Thoa, ông Phan Đăng Tuất (chủ tịch hội đồng quản trị) đã ký công văn số 374 kèm theo các văn bản chấp thuận của Bộ Công thương đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận cho Công ty Sabeco Pearl được làm chủ đầu tư dự án, thực hiện nghĩa vụ tài chính và chuyển quyền sử dụng đất từ Tổng công ty Sabeco sang Công ty Sabeco Pearl, để từ đó các sở, ngành thuộc UBND TP Hồ Chí Minh đã tham mưu cho bị can Nguyễn Hữu Tín ký ban hành quyết định số 3186/ QĐ - UBND cho Công ty Sabeco Pearl thuê đất trái các quy định pháp luật.

Trong đó, bị can Hồ Thị Kim Thoa đã báo cáo ông Vũ Huy Hoàng ký, phê duyệt 3 văn bản chấp thuận chủ trương cho Sabeco liên doanh, liên kết thành lập Công ty Sabeco Pearl.  Căn cứ ý kiến phê duyệt, chỉ đạo của bà Thoa, Phan Đăng Tuất, chủ tịch HĐQT, phụ trách bộ phận quản lý vốn nhà nước tại Sabeco, đã ký công văn đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận cho Sabeco Pearl được làm chủ đầu tư dự án, thực hiện nghĩa vụ tài chính và chuyển quyền sử dụng đất từ Sabeco sang Sabeco Pearl.

Ngay sau khi Sabeco Pearl được làm chủ đầu tư và được chuyển quyền sử dụng đất, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Vũ Huy Hoàng, bị can Thoa đã ký 2 văn bản chỉ đạo Sabeco thoái 26% vốn góp tại Sabeco Pearl và phê duyệt giá khởi điểm để đấu giá 13.247 đồng/cổ phần mà không xem xét đánh giá chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc của khu đất đã được UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận bổ sung thêm chức năng căn hộ ở.

Cơ quan CSĐT Bộ Công an cũng có văn bản gửi các cơ quan chức năng có thẩm quyền đề nghị xem xét, xử lý về kỷ luật Đảng, chính quyền đối với ông Cao Quốc Hưng, Thứ trưởng Bộ Công thương. Kết luận điều tra cho rằng, ông Cao Quốc Hưng đã căn cứ vào tham mưu của ông Phan Chí Dũng, cựu vụ trưởng Vụ Công nghiệp nhẹ Bộ Công thương, ký công văn trả lời Sabeco việc thực hiện đấu giá công khai giữa các cổ đông sáng lập của Sabeco Pearl là phù hợp để từ đó Sabeco làm căn cứ phê duyệt kết quả đấu giá và hoàn tất việc chuyển nhượng cổ phần.

Cơ quan điều tra xác định hành vi của ông Cao Quốc Hưng có dấu hiệu của tội "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" quy định tại Điều 360 BLHS năm 2015. 

Tuy nhiên, cơ quan điều tra cho rằng, ông Cao Quốc Hưng được phân công phụ trách Tổng công ty Sabeco thay bà Hồ Thị Kim Thoa từ ngày 1/8/2016 nên chưa có đủ căn cứ để xem xét trách nhiệm hình sự về hành vi "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Tuy nhiên, cần kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý nghiêm khắc kỷ luật Đảng, chính quyền.

Cùng với đó là các ông Phan Đăng Tuất, nguyên chủ tịch HĐQT, phụ trách bộ phận quản lý vốn nhà nước tại Tổng công ty Sabeco; ông Võ Thanh Hà - nguyên chủ tịch HĐQT, phụ trách bộ phận quản lý vốn nhà nước tại Sabeco; và ông Nguyễn Minh An - nguyên phó tổng giám đốc, tổ trưởng tổ thoái vốn...