Ly kỳ chuyện phá án bằng "big data":

Giải mã vụ cướp tiệm vàng từ kho tư liệu

Thứ Ba, 10/03/2020, 20:40
Thu thập, lưu trữ, phân tích dữ liệu luôn có vai trò quan trọng trong công tác điều tra, phá án. Bên cạnh việc được hỗ trợ đắc lực từ lực lượng Hồ sơ nghiệp vụ, Công an TP Hà Nội có những điều tra viên - trong quá trình công tác - tự thu thập được cho mình một khối lượng lớn dữ liệu, mà anh em hay gọi vui là "kho big data" của đơn vị. Nhờ kho dữ liệu này, không ít vụ án khó đã được khám phá...


Vụ cướp manh động

Một buổi sáng đầu xuân, tôi được Thượng tá Ngô Văn Đáp, Đội trưởng Đội Nghiệp vụ cơ bản, Phòng Cảnh sát hình sự nhờ rửa giúp anh bộ ảnh liên quan đến các đối tượng trong nhóm tội phạm hình sự người Hải Phòng, đã bị Cơ quan điều tra bắt giữ vào ngày 15-1-2020. Nhận ảnh từ tôi, anh cẩn thận dán vào một cuốn sổ đã ghi đầy đủ thông tin về tên tuổi, quê quán, hành vi... của các đối tượng.

Hóa ra, công việc thu thập, xây dựng cho mình một khối lượng lớn các hồ sơ, dữ liệu về các vụ trọng án, các đối tượng giang hồ cộm cán... đã được Thượng tá Đáp thực hiện cần mẫn, bền bỉ suốt từ khi mới bước chân vào Lực lượng công an. 

Đến nay, "gia tài" của anh là mấy chục cuốn sổ ảnh, sổ ghi chép cùng hàng tạ tài liệu khác liên quan đến rất nhiều vụ trọng án xảy ra tại TP Hà Nội từ năm 1995 đến nay. Cũng chính nhờ khối tư liệu này mà Thượng tá Đáp cùng đồng đội đã giải mã được không ít vụ án, trong đó có một vụ giết người cướp tài sản manh động, liều lĩnh song cũng đầy bí ẩn. Anh nhớ lại...

Nhờ kho "big data" mà Thượng tá Đáp cùng đồng đội đã phá nhiều vụ án bí ẩn.

Cách đây ít lâu, xảy ra một vụ nổ súng cướp tiệm vàng hết sức manh động. Toán cướp gồm nhiều tên bịt mặt, đi trên hai xe máy không biển kiểm soát bất ngờ ập vào tiệm vàng Thanh Học tại thị trấn Văn Điển, huyện Thanh Trì. Tên cầm đầu chĩa súng vào đầu ông Nguyễn Văn Học - chủ tiệm vàng - và thét lớn: "Tất cả đứng im, bỏ hết tiền vàng ra, kêu là tao bắn chết!". Một tên rút dao đe dọa, đồng thời gom toàn bộ số vàng trong quầy gồm nhiều dây chuyền, nhẫn vàng... tổng cộng khoảng 30 lượng nhét vào chiếc túi màu sẫm.

Sau khi vơ vét, bọn chúng hò nhau ra cửa định nhảy lên xe máy có đồng bọn chờ sẵn bên ngoài để chạy trốn. Lúc đó chủ tiệm vàng mới hoàn hồn, hô lớn: "Cướp, cướp..." với hy vọng có người dân dũng cảm tham gia bắt cướp. Trước tình thế đó lập tức tên cầm đầu giương súng nhằm ngực ông Học bóp cò khiến ông ngã vật ra. Ông Học đã tử vong trên đường đi cấp cứu.

Nhận được thông tin từ quần chúng nhân dân, lực lượng điều tra hình sự Công an TP Hà Nội nhanh chóng có mặt, khẩn trương bảo vệ hiện trường và tổ chức điều tra. Tài liệu chứng cứ cơ quan công an thu thập được hết sức ít ỏi. Nhân chứng không thể nhận dạng được nhóm đối tượng là thanh niên hay trung niên. Thời điểm đó thiết bị an toàn, bảo mật chưa phát triển, nên không thu thập được bất cứ hình ảnh nào của các đối tượng.

Việc rà soát các mối quan hệ, mâu thuẫn của các thành viên trong gia đình bị hại cũng mất nhiều thời gian, công sức song kết quả rất hạn chế. Manh mối duy nhất trong vụ án là một viên đạn và vỏ đạn mà băng cướp để lại. Giám định sơ bộ cho kết quả viên đạn được bắn ra từ một khẩu súng Colt, trong cự ly gần. Song chủ nhân của khẩu súng này là ai? có liên quan gì đến toán cướp manh động trên? là những dấu hỏi lớn cần phải giải đáp.

Có một điểm đáng lưu tâm (và cũng rất khó hiểu) là tại sao lại có một viên đạn còn nguyên tại hiện trường? Nhiều giả thiết đã được đặt ra như: khẩu súng quá tồi nên bị "hóc" đạn? Do đối tượng sử dụng súng còn non kinh nghiệm, nên đã "lên đạn" hai lần khiến một viên đạn bị đẩy ra khỏi nòng? Hay do sơ suất mà đối tượng làm rơi một viên đạn?

Với những thông tin ít ỏi thu nhận được, sau nhiều ngày trôi qua vụ án vẫn gần như... giậm chân tại chỗ. Điều này khiến cho Ban chuyên án gặp rất nhiều áp lực, bởi tính chất manh động của nhóm đối tượng, và những tin đồn không hay trong dư luận nhân dân.

Ít ai ngờ, nút thắt của vụ án lại được mở ra - nhờ kho big data của một cán bộ điều tra.

Truy tìm viên đạn thất lạc

Vào ngành từ năm 1986, khi vụ án xảy ra Thượng tá Ngô Văn Đáp đã có nhiều năm công tác trong Lực lượng Cảnh sát hình sự, và cũng thu thập được một khối lượng không nhỏ thông tin, dữ liệu phục vụ cho công tác.

Anh tâm sự:" Trong thời gian học tại Học viện Cảnh sát nhân dân, tôi rất nhớ lời một thầy giáo đề cập đến vấn đề mỗi điều tra viên nên tự xây dựng cho mình một "cơ sở dữ liệu" để phục vụ công tác. Đó có thể là các bản kết luận điều tra, án văn, ảnh đối tượng, thông tin tên tuổi, ngày tháng xảy ra vụ việc...

Đối tượng Hoàng Minh Đức và đồng bọn.

Chính vì thế, từ khi đi thực tập tại Công an Hà Nội tôi đã tự trang bị một chiếc máy ảnh tự động. Mỗi khi được tham gia bất cứ một vụ việc có dấu hiệu hình sự, tôi đều lưu lại thông tin, hình ảnh của các đối tượng và dán vào một cuốn sổ. Không ngờ sau này nó lại rất có ích cho công tác điều tra".

Trở lại vụ cướp tiệm vàng đầy bí ẩn, quá trình nghiên cứu về vụ án, Thượng tá Đáp nhớ lại một thông tin hết sức quan trọng. Cách đó vài tháng, một người đàn ông bán bánh phở đã lên cơ quan công an trình báo về việc mình bị một đối tượng giang hồ đến gây sự, thậm chí còn nổ súng đe dọa.

Lật giở lại thông tin từ kho "big data", anh có được thông tin quý giá về người bán bánh phở. Ông tên là Đoàn, trú tại phường Thanh Xuân Bắc (quận Thanh Xuân, Hà Nội). Không để phí thời gian, Thượng tá Đáp đã tìm gặp người đàn ông này. Khi được khơi lại câu chuyện, ông Đoàn tỏ ra khá cởi mở.

Đặc biệt, ông còn cung cấp một thông tin "quý như vàng" - đó là sau khi đối tượng nổ súng vào quán của ông, thì ông đã nhặt được một viên đạn và một vỏ đạn. "Đối tượng có kỹ năng sử dụng súng rất kém. Trước khi bóp cò, hắn không biết rằng đạn đã trong nòng nên vẫn lên đạn tiếp. Do may mắn thoát chết, tôi đã mang cả viên đạn và vỏ đạn về, để lên bàn thờ" - người đàn ông bán bánh phở chia sẻ.

Nghe ông kể chuyện, bằng giác quan nhạy cảm của "dân điều tra", anh thấy có những điểm rất đáng chú ý về nhân dạng của đối tượng, và đặc biệt là về dữ kiện một viên đạn còn nguyên bị rơi ra. Giữa vụ chết hụt của ông Đoàn và vụ cướp tiệm vàng đầy bí ẩn kia phải chăng có mối liên hệ sâu xa nào đó?

Thượng tá Đáp cùng đồng đội lập tức đề nghị ông Đoàn đưa về nhà để thu thập vật chứng. Chẳng ngờ, tìm mãi mà không thấy viên đạn cùng vỏ đạn đâu. Vợ người bán bánh phở đã được gọi ra để chất vấn. Bà vùng vằng, bảo: "Cái lão chồng dở hơi kia, ai lại mang cái "của khỉ" ấy mà để lên bàn thờ. Tôi đã vứt đi từ lâu rồi".

Vừa mới tìm được manh mối quý giá, mà lại bị dội một gáo nước lạnh song Thượng tá Đáp chưa chịu "buông". Anh lựa lời nói với bà vợ ông Đoàn, rồi nhờ bà chỉ chỗ đã ném đi viên đạn. Anh cũng nhờ bà cầm một viên bi (có khối lượng tương đương viên đạn) để thực hiện động tác ném đi giống như lần trước. Viên bi rơi vào một khoảng sân của một trường học cách đó hơn chục mét.

"Sau khi xin ý kiến chỉ huy Phòng, tôi và đồng đội đã tiếp cận khu vực mà viên đạn được ném đi. Đó là khoảng sân đầy cỏ lác, rác rưởi lẫn với gỗ tạp, xà cầy - thoạt nhìn đã thấy nản. Tôi phải động viên anh em kiên trì tìm kiếm, bởi biết đâu sẽ lần ra manh mối nào đó" - Thượng tá Đáp nhớ lại.

Và trời đã không phụ lòng người, sau nhiều giờ đồng hồ tìm kiếm, Thượng tá Đáp đã phát hiện một ánh đồng vàng lóe lên tại khe ống nước thải của dãy nhà. Đó là một viên đạn còn nguyên. Ít phút sau đến lượt vỏ đạn cũng được tìm thấy gần đó. Hai vật chứng quan trọng này nhanh chóng được mang đi giám định. Kết quả so sánh với viên đạn thu được từ hiện trường vụ án là cùng một khẩu súng bắn ra.

Tiếp đó, cơ quan điều tra tiến hành khoanh vùng các đối tượng nghi vấn, có tiền sử tàng trữ vũ khí quân dụng ở Hà Nội. Một lần nữa, kho big data của Thượng tá Đáp phát huy tác dụng, cùng với những dữ kiện thu thập được từ người bán bánh phở về nhân dạng của đối tượng, hình ảnh một tên giang hồ cộm cán được dựng lên. Xác minh sơ bộ, đối tượng đã vắng mặt tại Hà Nội nhiều ngày...

Bí ẩn được giải mã

Là một tên lưu manh khét tiếng tại khu vực Đống Đa - Ô Chợ Dừa, Hoàng Minh Đức (sinh năm 1967, trú tại quận Đống Đa, Hà Nội) còn được biết đến là một kẻ ham mê cờ bạc, gái gú và cũng rất liều lĩnh. Nhiều ngày sau khi vụ cướp tiệm vàng xảy ra không ai thấy Đức lai vãng ở các ổ bạc hay các khu có gái mại dâm trên địa bàn. Gã đã được đưa vào tầm ngắm.

Tiếp tục xác minh, Ban chuyên án có thông tin gã đã trốn vào một tỉnh phía Nam. Tổ công tác của công an Hà Nội nhanh chóng có mặt tại tỉnh Đồng Nai, vồ được hắn trong sự ngỡ ngàng của Đức và cô bồ. Khai thác nóng đối tượng, cơ quan công an tóm thêm nhiều đồng bọn khác của Đức tại Hà Nội.

Tại cơ quan điều tra, các đối tượng khai nhận do thiếu tiền ăn chơi, lại từng mua bán vàng ở tiệm vàng Thanh Học nên Đức âm mưu tổ chức cướp. Đức rủ thêm một số thanh niên hư hỏng, tháo BKS xe máy, đồng thời bịt mặt để tránh việc bị cơ quan công an phát hiện. Ít lâu sau, Đức bị TAND TP Hà Nội tuyên án tử hình.

Liên tiếp phát hiện nhiều vụ việc liên quan đến súng

Thời gian vừa qua, trên địa bàn TP Hà Nội xảy ra liên tiếp các vụ án có liên quan đến súng quân dụng và súng tự chế (song có tính năng sát thương cao). Điển hình:

Ngày 2/2/2020, Tổ công tác Y15/141 - Công an TP Hà Nội làm nhiệm vụ tại ngã tư Nguyễn Chí Thanh - Huỳnh Thúc Kháng kiểm tra hành chính 2 nam thanh niên trong chiếc xe ôtô BMW biển kiểm soát: 30F - 229.93 phát hiện bên trong túi quần tài xế có một viên đạn của súng quân dụng. Tiếp tục kiểm tra cốp xe, lực lượng chức năng thu giữ 1 khẩu súng quân dụng và 1 băng đạn gồm 16 viên.

Kết quả xác minh, nhân thân của đối tượng là Dương Ngọc Sơn (sinh năm 1993, trú tại phường Nguyễn Trung Trực, quận Ba Đình, đã có 1 tiền án) và Nguyễn Tiến Hùng (sinh năm 1995, trú tại La Thành, quận Đống Đa, cũng có 1 tiền án. Hai đối tượng đã bị khởi tố điều tra về hành vi Tàng trữ trái phép súng quân dụng.

Ngày 3/2/2020, tại nút giao thông Yên Phụ - Cửa Bắc, Tổ công tác Y15/141 kiểm tra xe ôtô BKS 88A - 240.91 do Phùng Văn Đường (SN 1993, trú tỉnh Vĩnh Phúc) điều khiển, phát hiện bên trong cốp xe khu vực ghế phụ có một khẩu súng và 4 viên đạn.

Lái xe đã không xuất trình được giấy phép sử dụng súng. Tổ công tác đã bàn giao người và tang vật cho cơ quan công an phường Trúc Bạch tiếp tục mở rộng điều tra.

M.Tiến - M.Trí
.
.