Vì đâu người dân bức xúc?

Từ vụ việc này, đã đến lúc liên ngành tư pháp Trung ương cần có hướng dẫn cụ thể trong xử lý tình trạng vỡ nợ "tín dụng đen" đang phản ứng dây chuyền…

Cuộc đào tẩu ngoạn mục của hai vợ chồng con nợ

Cho đến sáng 3/11, hàng chục chủ nợ vẫn bức xúc vây quanh ngôi nhà số 5 Nguyễn Thái Học với sự tức giận và hậm hực trước cú đào tẩu quá ngoạn mục của hai vợ chồng Nguyễn Thị Dậu, Nguyễn Hồng Hảo. Hơn 1 tháng nay, kể từ ngày vợ chồng Dậu - Hảo tuyên bố vỡ nợ, các chủ nợ cũng mất ăn mất ngủ để canh gác đề phòng con nợ bỏ trốn. Gia đình con nợ thì cố thủ trong nhà, sống bằng đồ "tiếp tế" hàng ngày và được bảo toàn tính mạng nhờ công tác bảo vệ của Công an sở tại.

Bên ngoài, chủ nợ cũng quyết "sống chết" cùng con nợ. Số chủ nợ này liên kết với nhau, cắt cử người, chia giờ canh gác, ăn ngủ vạ vật "trường kỳ mai phục". Không những vậy, sau khi xảy ra việc con trai Nguyễn Thị Dậu trốn thoát ra ngoài vào ngày 28/9, các chủ nợ mua xích, thay khóa cửa tầng một, đổ bê tông bịt ổ khóa, chặn đường ra duy nhất của con nợ. Công phu như thế mà cuối cùng con nợ vẫn tẩu thoát được, bảo làm sao mà chủ nợ không uất ức!

Chị Hoàng Ánh Tuyết ở phố Quang Trung, một chủ nợ của Nguyễn Thị Dậu kể lại,  từ đầu tháng 10/2011, khi phát hiện việc vợ chồng Dậu - Hảo đã bí mật bán nhà số 5 Nguyễn Thái Học, Công an phường Quang Trung đã cử cán bộ đến nhà Nguyễn Thị Dậu để giám sát và đảm bảo an ninh trật tự (ANTT).

Hàng trăm người kéo đến đập phá nhà con nợ Nguyễn Thị Dậu.

Thông thường, khoảng 23 giờ hàng ngày, có 2 đồng chí cán bộ Công an phường đến nhà Nguyễn Thị Dậu. Do cửa tầng một không thể vào được nên các đồng chí công an phải dùng thang  trèo lên ban công tầng hai, sau đó được vợ chồng Dậu mở cửa thông ra ban công để vào nhà. Từ ngày có thêm Công an phường "canh" con nợ, các chủ nợ cũng được thư giãn thêm, buổi tối được chợp mắt lấy sức để canh ban ngày.

Tối 1/11, như thường lệ, hai cán bộ Công an phường Quang Trung lại bắc thang trèo lên tầng hai nhà Nguyễn Thị Dậu. Tuy nhiên gõ cửa một lúc nhưng không thấy động tĩnh, cửa cũng không mở được, hai đồng chí công an đành ra về. Sáng 2/11, nghi vấn vợ chồng Nguyễn Thị Dậu đã tẩu thoát tăng lên khi chủ nợ đập cửa, làm ầm ĩ nhưng không thấy con nợ phản ứng bằng cách gọi Cảnh sát 113 đến giải quyết như mọi khi.

Khoảng 17 giờ ngày 2/11, có Công an quận Hà Đông và Công an phường Quang Trung đến, mời 2 người dân (trong đó có chị Tuyết) cùng vào nhà Nguyễn Thị Dậu kiểm tra. Mọi người phải trèo thang lên lan can tầng hai để vào nhà. Kiểm tra từng phòng từ tầng 1 đến tầng 7 (tầng thượng) nhưng không thấy bóng dáng vợ chồng Dậu - Hảo đâu. Trong nhà lúc đó chỉ có một số đồ đạc như bàn ghế, giường tủ, ti vi, tủ lạnh và một túi giấy tờ để trong tủ thờ.

Sau khi những người trong đoàn kiểm tra trèo thang xuống tầng một thì cảnh hỗn loạn đã xảy ra. Hàng trăm người dân, trong đó có cả chủ nợ kéo đến chật phố Nguyễn Thái Học, quây kín trước cửa nhà con nợ. Bức xúc vì con nợ trốn mất khiến đám đông phát điên. Dùng búa phá cửa xếp sắt tầng một không được, một số người bắc thang trèo lên lan can tầng hai, vào nhà đập phá và lấy được một số tài sản như tivi, bàn ghế ném xuống dưới đất. Những người ở dưới  thì đập vỡ cửa kính tầng một, chửi bới, ném gạch đá, chất bẩn vào nhà con nợ. Trước sự việc trên, Công an quận Hà Đông đã tăng cường lực lượng để giải tán đám đông quá khích, đảm bảo ANTT trong khu vực.

Sáng 3/11, sau khi hồ sơ vụ việc được Công an quận Hà Đông chuyển tới PC44,  Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội đã tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở của Nguyễn Thị Dậu tại số 5 Nguyễn Thái Học. Cảnh tượng ngôi nhà 7 tầng sau trận đập phá thật tan hoang. Toàn bộ cửa kính, bệ toa-lét, ổ điện… ở các tầng nhà bị đập vỡ;  đồ gỗ như giường tủ, bàn ghế xô lệch mỗi nơi một chiếc. Chiếc két sắt tuy chưa mở được khóa nhưng cũng bị băm, đục bằng dao, búa nát bét. Lan can tầng 6 ở mặt sau căn nhà bốc mùi hôi thối nồng nặc vì rác thải sinh hoạt chất thành đống - hệ quả hơn 1 tháng vợ chồng con nợ cố thủ trong nhà.

Kết quả khám xét, Cơ quan Công an đã thu giữ 1 chiếc xe máy LX125, 1 két sắt bị phá được niêm phong, nhiều bản photo giấy tờ chuyển nhượng nhà đất, một số mảnh vụn đề giấy vay nợ. Kết thúc việc khám xét, Cơ quan Công an đã tạm thời niêm phong ngôi nhà để phục vụ công tác điều tra, kê biên tài sản sau này.

Đọc lệnh khám xét khẩn cấp nhà Nguyễn Thị Dậu.

Vì đâu "giọt nước tràn ly"?

Qua tìm hiểu được biết khởi nguồn vay nợ của Nguyễn Thị Dậu diễn ra từ năm 2007. Ban đầu, để huy động tiền vay, Dậu trả lãi suất từ 2.000 đồng - 2.500 đồng/1 triệu/ngày. Cho đến gần đây thì lãi suất tăng lên tối đa 5.000 đồng/1 triệu/ngày. Tính từ năm 2007 đến nay, Nguyễn Thị Dậu đã vay tiền nhiều lần của 52 người với số tiền gần 140 tỉ đồng, 10.000 USD và 31,7 cây vàng. Tuy nhiên mới chỉ có 31 người đến Cơ quan Công an trình báo đã cho Dậu vay trên 46 tỉ đồng, 10.000 USD và 31,7 cây vàng. Khi vay Dậu nói miệng để đầu tư dự án, kinh doanh vàng, bất động sản… Tuy nhiên khi viết giấy vay nợ, Dậu chỉ viết chung chung về số tiền vay, hẹn sau bao nhiêu ngày sẽ trả, không thể hiện mục đích sử dụng và lãi suất trên giấy vay tiền. Dậu đã trả lãi cho những người cho vay đến hết tháng 8/2011. Đến 21/9/2011, Dậu chốt sổ với những người cho vay, sau đó tuyên bố vỡ nợ.

Bước đầu, Nguyễn Thị Dậu khai nhận dùng tiền vay của mọi người cho Nguyễn Đức Thắng, Phó giám đốc một công ty TNHH có trụ sở tại Gia Lâm vay lại nhằm hưởng chênh lệch lãi suất. Số tiền Dậu cho Thắng vay lúc đầu (vào cuối năm 2007) là trên 4,3 tỉ đồng. Đến ngày 1/10/2010, số tiền gốc và lãi mà Thắng nợ Dậu là 54,9 tỉ đồng. Sau đó Thắng không có tiền trả nên đến ngày 17/9/2011, Dậu chốt sổ với Thắng số tiền nợ 54,9 tỉ đồng tính từ 1/10/2010 x 15%/tháng = 145.485.000.000 đồng.

Quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT Công an quận Hà Đông đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Thị Dậu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo Cơ quan điều tra, hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Dậu thể hiện ở chỗ từ ngày 1/10/2010, Nguyễn Đức Thắng không có tiền trả nợ cho Dậu nên Dậu cũng không có tiền để trả lãi cho các chủ nợ. Mặc dù biết không có khả năng thanh toán như vậy nhưng Nguyễn Thị Dậu vẫn tiếp tục vay tiền của nhiều người, dùng tiền vay đó để trả lãi cho các khoản vay trước và chi tiêu cá nhân.

Cụ thể trong số 31 người có đơn trình báo tới Cơ quan điều tra thì 28 người cho Dậu vay tổng số 36,2 tỉ đồng, 10.000 USD, 31,7 cây vàng trong thời gian từ ngày 1/1 đến tháng 9/2011.  Tuy nhiên, do không có tiền trả cho Dậu, Nguyễn Đức Thắng đã làm hợp đồng ủy quyền cho Dậu 2 thửa đất để thế chấp vay tiền giãn nợ. Nhưng, Dậu đã làm thủ tục chuyển nhượng 2 thửa đất này sang tên cho con trai là Nguyễn Hồng Hưng. Sau đó, Hưng đã thế chấp cho ngân hàng để vay trên 9,2 tỉ đồng rồi chuyển cho Nguyễn Thị Dậu sử dụng.

Với kết quả điều tra này, Cơ quan CSĐT Công an quận Hà Đông đã đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân quận phê chuẩn quyết định khởi tố bị can đối với Nguyễn Thị Dậu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, trong các ngày 14/10 và 18/10, Viện Kiểm sát nhân dân quận Hà Đông có 2 công văn yêu cầu Cơ quan điều tra Công an quận Hà Đông củng cố hồ sơ, bổ sung chứng cứ.

Cho đến ngày 2/11, Viện Kiểm sát nhân dân quận Hà Đông đã ra quyết định hủy bỏ Quyết định khởi tố bị can của Cơ quan CSĐT Công an quận Hà Đông. Cùng với lý do con nợ bỏ trốn, vụ việc kéo dài hơn 1 tháng trời chưa đến "hồi kết" đã gia tăng bức xúc đối với các chủ nợ khiến "giọt nước tràn ly", là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự việc đập phá nhà con nợ hết sức đáng tiếc như đã nêu trên. "Chiếm đoạt hàng trăm tỉ đồng mà không phải là tội phạm thì quá vô lý" - một chủ nợ bày tỏ quan điểm.

Cũng phải nêu thêm một tình tiết trong vụ vỡ nợ này. Đó là việc ngày 1/10/2011, trong thời gian vợ chồng Nguyễn Thị Dậu, Nguyễn Hồng Hảo "cố thủ" tại ngôi nhà số 5 Nguyễn Thái Học, ông Trần Việt Cường ở quận Thanh Xuân được Nguyễn Hồng Hảo ủy quyền thanh toán nợ (xóa thế chấp) tại Viettin Bank và nhận lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngôi nhà số 5 Nguyễn Thái Học. Sau đó thông qua một văn phòng công chứng ở phố Kim Mã, vợ chồng Hảo - Dậu đã chuyển nhượng ngôi nhà số 5 Nguyễn Thái Học cho ông Trần Việt Cường với giá 10 tỉ đồng.

Ngày 7/10/2011, Phòng Tài nguyên Môi trường quận Hà Đông đã làm thủ tục chuyển quyền sử dụng nhà số 5 Nguyễn Thái Học của vợ chồng Hảo - Dậu sang tên cho ông Cường, mặc dù trước đó ngày 3/10/2011, Công an quận Hà Đông đã có công văn đề nghị Phòng Tài nguyên Môi trường quận Hà Đông ngừng việc làm thủ tục cho phép vợ chồng Hảo - Dậu cùng các con mua bán, sang tên chuyển nhượng các lô đất mang tên những người trong gia đình này cho đến khi vụ việc được giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.

Nhìn lại một loạt các vụ vỡ nợ "tín dụng đen" vừa xảy ra trên địa bàn Hà Nội cũng như toàn quốc đã lộ ra sự bị động trong công tác quản lý, nắm tình hình từ cơ sở; sự lúng túng, vướng mắc trong xử lý của các cơ quan chức năng trước hiện tượng  vỡ nợ có tính chất dây chuyền đang gây thiệt hại rất lớn cho người dân cũng như hậu quả xấu về ANTT. Đã đến lúc liên ngành tư pháp Trung ương phải vào cuộc, hướng dẫn thống nhất cho các địa phương trong điều tra, xử lý loại tội phạm này. Cần thiết phải có quy định cụ thể quan hệ dân sự đến mức nào là vi phạm hình sự để góp phần ngăn chặn, phòng ngừa tội phạm.