Bức tranh trị giá 20 triệu USD được trả lại cho khổ chủ

Bức tranh sơn dầu trên vải “Seated Woman”, do danh họa người Pháp Henri Matisse (1869-1954) vẽ vào năm 1921, được nhà buôn tranh gốc Do Thái Paul Rosenberg (1881-1959) ở Paris (Pháp) mua lại để bổ sung vào bộ sưu tập nghệ thuật phong phú của gia đình mình.

Trong thời gian chiếm đóng nước Pháp vào đầu Thế chiến II, quân đội Đức Quốc xã đã tiến hành một chiến dịch cướp bóc quy mô, nhằm vơ vét các tác phẩm nghệ thuật để đưa về “chính quốc” trong đó có bộ sưu tập tranh đồ sộ của P. Rosenberg và người anh trai Léonce Rosenberg, bao gồm hơn 400 bức tranh của các họa sĩ nổi tiếng thế giới như H. Matisse, Pablo Picasso, Georges Braque, Claude Monet, Marc Chagall...

Vào đầu tháng 3-2012, trong quá trình mở rộng điều tra về các hành vi trốn thuế, giới hữu trách thành phố Schwabing (bang Bavaria, Đức) đã phát hiện ra một kho tác phẩm nghệ thuật khổng lồ, với 1.406 bức tranh có tổng trị giá hơn 1 tỉ USD được cất giấu trong căn hộ của nhà sưu tập ẩn dật Cornelius Gurlitt, cũng là con trai của nhà sưu tập nghệ thuật đã quá cố Hildebrand Gurlitt (1895-1956), người chuyên mua lại các bức tranh do nhà nước Quốc xã “thanh lý”.

Bức tranh “Seated Woman” của họa sĩ H. Matisse.

Sau đó, Gurlitt được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự, kèm lời cam kết bằng văn bản sẽ trả lại tất cả những bức tranh nào bị quân Đức phát xít “tịch thu” trong quá khứ cho chủ sở hữu đích thực. Đối với số tranh còn lại, C. Gurlitt hiến tặng cho Viện Bảo tàng Mỹ thuật ở Bern (Thụy Sĩ), thể theo di chúc của ông trước khi từ trần vào cuối tháng 8/2014.

Theo Luật Di sản Văn hóa Đức, bộ sưu tập nói trên chỉ được trao cho Viện Bảo tàng Mỹ thuật Bern sau khi đã xác định những bức tranh có nguồn gốc xuất xứ hợp pháp. Những bức nào chưa rõ xuất xứ tạm thời bị giữ lại ở Đức để các chuyên gia tiếp tục giám định.

Luật sư Christopher A Marinello, Giám đốc điều hành Hãng Art Recovery Group, một công ty chuyên với lĩnh vực đấu tranh pháp lý nhằm thu hồi các tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp có trụ sở tại London (Anh), thay mặt dòng họ Rosenberg sẽ tiếp nhận bức tranh “Seated Woman” từ Bộ Văn hóa Đức. Theo luật sư C. Marinello, một trong những hậu duệ thừa kế hợp pháp di sản nghệ thuật của anh em nhà Rosenberg là bà Anne Sinclair, nhà báo nổi tiếng người Pháp gọi nhà sưu tập P. Rosenberg bằng ông ngoại, cũng là vợ cũ của cựu Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Dominique Strauss-Kahn.